Τα συναισθήματα είναι ένα τόσο περίπλοκο ζήτημα. Ο έρωτας και ο συναισθηματικός πόνος συμβαίνουν μέσα στο κεφάλι μας, αλλά τα νιώθουμε σε πολλά διαφορετικά σημεία. Από την άλλη πλευρά, ο ενθουσιασμός και ο φόβος είναι δύο πολύ διαφορετικά συναισθήματα, αλλά και πολύ όμοια. Και τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο περίπλοκα αν αναλογιστούμε ότι τα συναισθήματα είναι υποκειμενικά – είναι δύσκολο να ξέρουμε αν οι άλλοι άνθρωποι νιώθουν ακριβώς όπως εμείς.
Γι’ αυτό και η έρευνα μιας ομάδας Φινλανδών ερευνητών είναι τόσο εκπληκτική: χαρτογράφησαν τα σημεία του σώματος που νιώθουμε τα διαφορετικά συναισθήματα. Φαίνεται ότι ως προς αυτό τουλάχιστον οι άνθρωποι μοιάζουμε.
Advertisment
Κεφάλι και ώμοι, Καρδιά και χέρια
Ο νευροεπιστήμονας Lauri Nummenmaa και μια ομάδα άλλων τεσσάρων Φινλανδών ερευνητών εργάζονται πάνω σε αυτό το ερώτημα τουλάχιστον από το 2014, όταν είχαν ήδη δημοσιεύσει μια μικρή γεύση του σωματικού αυτού χάρτη. Αλλά γι’ αυτή τη νέα έρευνα, αποφάσισαν να συμπεριλάβουν μέχρι και 100 διαφορετικά συναισθήματα.
Τα χώρισαν σε επτά κατηγορίες: γνωστικά, όπως η σκέψη και η λογική• αίσθηση και αντίληψη, όπως όραση και ακοή• ομοιοστατικές καταστάσεις, όπως πείνα και δίψα, βιολογικές διαδικασίες όπως ύπνος και αναπνοή, συναισθήματα που σχετίζονται με παθήσεις, όπως βήχας και πυρετός και συναισθήματα που σχετίζονται με ψυχιατρικές παθήσεις, όπως κατάθλιψη και άγχος.
Advertisment
Οι συμμετέχοντες ήταν πάνω από 1.000 και τα πειράματα τρία. Στο πρώτο, οι συμμετέχοντες αξιολογούσαν πόσο πολύ ένιωθαν κάθε συναίσθημα στο σώμα τους ή στο μυαλό τους, πόσο θετικά το ένιωθαν και πόσο μπορούσαν να το ελέγξουν. Στο δεύτερο, οι συμμετέχοντες έπρεπε να κατηγοριοποιήσουν αυτά τα συναισθήματα σύμφωνα με το πόσο όμοια τα ένιωθαν – για παράδειγμα, μπορεί να νιώσουμε την ενοχή και το στρες σαν ίδια, αλλά πολύ διαφορετικά από τον έρωτα και την περηφάνια.
Τα αποτελέσματα του πειράματος έδειξαν πως κατά το μεγαλύτερο μέρος τα συναισθήματα χωρίζονται σε πέντε κατηγορίες, θετικά, αρνητικά, γνωστικές διεργασίες, σωματικές καταστάσεις και παθήσεις και ομοιοστατικές. Στο τελευταίο πείραμα, δόθηκε στους συμμετέχοντες ένα συναίσθημα τη φορά, μαζί με μια κενή φιγούρα ανθρώπινου σώματος και τους ζήτησαν να χρωματίσουν περιοχή στην οποία το ένιωθαν. Στη συνέχεια, οι επιστήμονες συνέλεξαν αυτά τα δεδομένα και δημιούργησαν 100 διαφορετικούς χάρτες για να δείξουν πού εδράζει το κάθε συναίσθημα.
Σώμα και νους
Ορισμένες από αυτές τις τοποθεσίες ήταν λίγο πολύ γνωστές: η πείνα εδραζόταν στο στομάχι, η δίψα στο λαιμό, η σκέψη και η αναπόληση στο κεφάλι. Όμως, άλλες αποδείχτηκαν εντυπωσιακές. Τα θετικά συναισθήματα της ευγνωμοσύνης και της εγγύτητας και τα αρνητικά συναισθήματα των ενοχών και της απόγνωσης βρίσκονταν περίπου στα ίδια σημεία, κυρίως στην καρδιά και ύστερα συνέχιζαν στο κεφάλι και στο στομάχι. Η «αυτορύθμιση» που θα περίμενε κανείς ότι σχετιζόταν με τις αισθήσεις εδραζόταν στο κεφάλι και στα χέρια – ίσως επειδή ο έλεγχος των ενορμήσεων συχνά μεταφορικά συνδέεται με τα χέρια μας (το να συγκρατούμαστε).
Βέβαια, ακόμα κι αν ορισμένα συναισθήματα εμφανίζονταν παρόμοια, το καθένα ήταν μοναδικό ακόμα και ως προς τα ακριβή σημεία του σώματος στα οποία τα αισθανόμαστε. Και το σημαντικότερο είναι πως αυτά τα συναισθήματα που νομίζουμε ότι υπάρχουν μόνο στο νου μας, εξαπλώνονται και σε άλλα σημεία του σώματος δημιουργώντας διάφορες αισθήσεις.
[toggle title="Πηγές"]
https://www.pnas.org/content/111/2/646
[/toggle]
