Σε μια ενδιαφέρουσα έρευνα, μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Stanford ζήτησε από ζευγάρια αγνώστων να παρακολουθήσουν και μετά να συζητήσουν για ένα ντοκιμαντέρ σχετικά με τους βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.
Ως μέρος της έρευνας, κάποιοι συμμετέχοντες δεν έπρεπε να δείχνουν στους άλλους τα συναισθήματά τους. Συγκριτικά με όσους εξέφραζαν τα συναισθήματά τους, όσοι τα έκρυβαν εμφάνισαν απότομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης και περισπασμό. Επιπλέον, δεν επιτύγχαναν ικανοποιητική σύνδεση μεταξύ τους.
Advertisment
Η έρευνα αυτή αποτελεί ένα παράδειγμα που δείχνει πώς η απόκρυψη των συναισθημάτων μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για όλους τους εμπλεκόμενους. Άλλες έρευνες έχουν συνδέσει τη συναισθηματική καταπίεση με υψηλότερα ποσοστά άγχους, αϋπνίας και άλλων ανθυγιεινών συνεπειών. Αλλά αν και η καταπίεση των συναισθημάτων είναι συχνά αρνητική, οι ειδικοί αναφέρουν ότι ορισμένες φορές μπορεί να οδηγεί και σε καλύτερα αποτελέσματα.
Φυσικά, υπάρχουν ορισμένες κοινωνικές καταστάσεις, κατά τις οποίες τα συναισθήματά μας θα προκαλούσαν ντροπή ή αμηχανία. Αν για παράδειγμα, βρισκόμαστε σε μια συνάντηση με τον εργοδότη ή με έναν πελάτη και αναφέρουμε ότι κάτι μας φαίνεται γελοίο, μάλλον θα προκαλούσαμε περισσότερο κακό παρά καλό.
Αλλά ακόμα και με τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι αρνητικά. Τα συναισθήματα άλλωστε είναι μεταδοτικά και μπορούν να επηρεάσουν τους άλλους.
Advertisment
Τα συναισθήματα συχνά εμφανίζονται ξαφνικά, μπορεί να είναι φευγαλέα και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, από το πόσο καλά έχουμε κοιμηθεί μέχρι το τι φάγαμε πρόσφατα. Εκφράζοντάς τα, δεν τα μεταδίδουμε μόνο στους άλλους, αλλά χρειάζεται επίσης και να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες αυτού. Για παράδειγμα, εκφράζοντας τον θυμό μας στο/στη σύντροφό μας μπορεί στην αρχή να είναι ανακουφιστικό, αλλά μακροπρόθεσμα μπορεί να βλάψει τη σχέση μας.
Κανείς φυσικά δεν αμφισβητεί ότι η καταπίεση και απώθηση των συναισθημάτων έρχεται με ένα έντονο ψυχικό βάρος και πολλά κόστη. Οι επιστήμονες τονίζουν πως η έκφρασή τους είναι έμφυτη στον άνθρωπο, μια φυσική διαδικασία. Η έκφρασή τους όμως μας δίνει στα χέρια και μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί: αν τα συναισθήματά μας απορριφθούν ή αγνοηθούν, μπορεί να καταλήξουμε να είμαστε χειρότερα από πριν.
Μια προσεκτικότερη εξέτασή τους και μια ειλικρινής αξιολόγηση της προέλευσής τους μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη αντί να δηλώνουμε απλά τι νιώθουμε. Φυσικά, η άρθρωση των συναισθημάτων μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε και τη σημασία τους. Η γλώσσα είναι το κυριότερο εργαλείο και μέσο της ψυχοθεραπείας.
Πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η συγγραφή των συναισθηματικών μας εμπειριών μπορεί να μειώσει το επίπεδο στρες και κατάθλιψης, ακόμα και να βελτιώσει την ανοσοποιητική λειτουργία. Η γραπτή έκφρασή τους μπορεί να είναι και καλύτερη από τη λεκτική – χωρίς το ρίσκο πρόκλησης πόνου και θυμού σε κάποιον άλλο και χωρίς το φόβο απόρριψης.
Μία στρατηγική ρύθμιση των συναισθημάτων είναι και η επανεκτίμηση (reappraisal). Με απλούς όρους, η είναι μια μέθοδος αναγνώρισης και αναπλαισίωσης των αιτιών ενός συναισθήματος με τρόπους που μας επιτρέπουν να το απελευθερώσουμε. Για παράδειγμα, αν νιώθουμε θυμό για το/τη σύντροφό μας και αναγνωρίσουμε ότι κατά ένα μεγάλο μέρος αυτό οφείλεται στην πείνα ή το άγχος που νιώθουμε, τότε μπορούμε και να δουλέψουμε μόνοι μας με αυτό το αρνητικό συναίσθημα χωρίς απλά να το «πετάξουμε» στον άλλο.
Συμπερασματικά, λοιπόν, στόχος μας δεν είναι η καταπίεση και απόκρυψη των συναισθημάτων μας, αλλά η πλήρης αξιολόγηση και αναπλαισίωσή τους, όπως και η αξιολόγηση της κατάστασης, πριν την τελική έκφρασή τους.
Markham Heid
[toggle title="Πηγές"]
https://psycnet.apa.org/record/2003-02341-008
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1111/j.1467-9280.1997.tb00403.x
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23765157
[/toggle]
