H εξέταση για τον αιματοκρίτη είναι πολύ σημαντική καθώς μέσω αυτής μπορούμε να διαπιστώσουμε και να ελέγξουμε ποιο είναι το ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα μας. Τα επίπεδα των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα είναι πολύ σημαντικά καθώς είναι τα κύτταρα του αίματος που μεταφέρουν οξυγόνο. Αν έχουμε λίγα ερυθρά αιμοσφαίρια, σαφής εικόνα πως ο αιματοκρίτης μας είναι χαμηλός, τα όργανα του σώματός μας δεν λαμβάνουν όλο το οξυγόνο που χρειάζονται για να λειτουργήσουν.
Τι είναι ο αιματοκρίτης
Ο αιματοκρίτης είναι το ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων στον συνολικό όγκο του αίματος μας. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία μας. Φανταστείτε τους σαν ένα σύστημα μεταφοράς μέσα στο αίμα. Μεταφέρουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά σε διάφορες τοποθεσίες στο σώμα μας. Γι αυτό για να παραμείνουμε υγιείς, το σώμα μας πρέπει να έχει τη σωστή αναλογία ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Advertisment
Ο γιατρός σας μπορεί να διατάξει μια εξέταση αιματοκρίτη ή Hct εάν πιστεύει ότι έχετε πολύ λίγα ή πάρα πολλά ερυθρά αιμοσφαίρια.
Αιματοκρίτης: Γιατί χρειάζεται να κάνουμε το τεστ
Μια εξέταση αιματοκρίτη μπορεί να βοηθήσει το γιατρό μας να προχωρήσει σε μια συγκεκριμένη διάγνωση ή μπορεί να τους βοηθήσει να προσδιορίσουν πόσο καλά ανταποκρίνεται το σώμα μας σε μια συγκεκριμένη θεραπεία για παράδειγμα. Το τεστ μπορεί να γίνει για διάφορους λόγους όμως οι συχνότερες περιπτώσεις είναι οι ακόλουθες:
- αναιμία
- λευχαιμία
- αφυδάτωση
- διατροφικές ανεπάρκειες
Εάν ο γιατρός σας προτείνει να κάνετε μια πλήρη εξέταση αίματος (CBC), περιλαμβάνεται μέσα σε αυτήν και η εξέταση του αιματοκρίτη. Άλλες δοκιμές σε CBC είναι η μέτρηση αιμοσφαιρίνης και δικτυοερυθροκυττάρων. Ο γιατρός σας θα εξετάσει τα συνολικά αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος για να κατανοήσει τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων σας.
Advertisment
Αιματοκρίτης: Πώς γίνεται η εξέταση
Πρώτα κάνετε μια τυπική εξέταση αίματος και στη συνέχεια, θα σταλεί σε εργαστήριο για αξιολόγηση.
Δείγμα αίματος
Ένας ιατρός θα χρειαστεί ένα μικρό δείγμα αίματος για να ελέγξει τον αιματοκρίτη σας.
Εάν η εξέταση αιματοκρίτη είναι μέρος ενός CBC, ένας τεχνικός εργαστηρίου θα τραβήξει αίμα από μια φλέβα, συνήθως από το εσωτερικό του αγκώνα σας ή από το πίσω μέρος του χεριού σας. Ο τεχνικός θα καθαρίσει την επιφάνεια του δέρματός σας με αντισηπτικό και θα τοποθετήσει μια ελαστική ταινία, γύρω από το άνω χέρι σας για να βοηθήσει τη φλέβα να διογκωθεί με αίμα.
Στη συνέχεια, θα εισάγουν μια βελόνα στη φλέβα και θα συλλέξουν ένα δείγμα αίματος σε ένα ή περισσότερα φιαλίδια. Ο τεχνικός θα αφαιρέσει την ελαστική ταινία και θα καλύψει την περιοχή με έναν επίδεσμο για να σταματήσει η αιμορραγία. Μια εξέταση αίματος μπορεί να είναι ελαφρώς δυσάρεστη. Όταν η βελόνα τρυπά το δέρμα σας, μπορεί να αισθανθείτε μια αίσθηση τσιμπήματος. Μερικοί άνθρωποι αισθάνονται επίσης λιποθυμία ή ζάλη όταν βλέπουν αίμα. Ενδέχεται να εμφανίσετε μικρούς μώλωπες, αλλά αυτό θα εξαφανιστεί μέσα σε λίγες ημέρες. Η δοκιμή θα διαρκέσει μόνο λίγα λεπτά και μπορείτε να συνεχίσετε τις καθημερινές δραστηριότητες αφού ολοκληρωθεί. Το δείγμα σας θα σταλεί σε εργαστήριο για ανάλυση.
Εκτίμηση
Στο εργαστήριο, ο αιματοκρίτης σας αξιολογείται χρησιμοποιώντας μια φυγόκεντρο, η οποία είναι μια μηχανή που περιστρέφεται με υψηλό ρυθμό για να προκαλέσει το διαχωρισμό του αίματός σας. Ένας ειδικός εργαστηρίου θα προσθέσει ένα ειδικό αντιπηκτικό για να αποτρέψει την πήξη.
Όταν ο δοκιμαστικός σωλήνας αφαιρεθεί από τον φυγοκεντρητή, θα καταλήξει σε τρία μέρη:
- ερυθρά αιμοσφαίρια
- αντιπηκτικό
- πλάσμα ή το υγρό στο αίμα σας
Κάθε συστατικό θα εγκατασταθεί σε διαφορετικό μέρος του σωλήνα, με τα ερυθρά αιμοσφαίρια να κινούνται στο κάτω μέρος του σωλήνα. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια συγκρίνονται στη συνέχεια με έναν οδηγό που λέει τι ποσοστό κατέχουν στο αίμα σας.
Αιματοκρίτης: Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του
Οι φυσιολογικές τιμές του αιματοκρίτη συνήθως κυμαίνονται μεταξύ 40-52% για τους άνδρες. Για τις γυναίκες το ποσοστό αυτό είναι 36-48%. Βέβαια όταν βρίσκονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το ποσοστό αυτό διαφοροποιείται και είναι απολύτως φυσιολογικό.
Οι τιμές του αιματοκρίτη όμως μπορεί να ποικίλλουν. Οι παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτό είναι πολλοί όπως για παράδειγμα η ηλικία, το φύλο, μια πιθανή εγκυμοσύνη αλλά ακόμη και το υψόμετρο στο οποίο ζει το άτομο. Βρείτε παρακάτω ποια είναι τα φυσιολογικά όρια αιματοκρίτη για βρέφη, παιδιά και ενήλικες:
– Νεογνά: 55% -68%
– Μίας (1) εβδομάδας βρέφος: 47% -65%
– Ενός (1) μήνα βρέφος: 37% -49%
– Τριών (3) μηνών βρέφος: 30% -36%
– Ενός (1) έτους παιδί: 29% -41%
– Δέκα (10) ετών παιδί: 36% -40%
– Ενήλικας άνδρας: 42% -54%
– Ενήλικη γυναίκα: 38% -46%
– Ενήλικες έγκυες γυναίκες: Από 30% – 34% (χαμηλό όριο) έως 46% (άνω όριο)
Αιματοκρίτης και χαμηλά επίπεδα
Τα χαμηλά επίπεδα αιματοκρίτη μπορεί να αποτελούν ένδειξη για:
- ασθένειες του μυελού των οστών
- χρόνια φλεγμονώδης νόσος
- ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά όπως σίδηρος, φυλλικό οξύ ή βιταμίνη Β-12
- εσωτερική αιμορραγία
- αιμολυτική αναιμία
- νεφρική ανεπάρκεια
- λευχαιμία
- λέμφωμα
- δρεπανοκυτταρική αναιμία
Ένας χαμηλός αιματοκρίτης κάνει εμφανή την παρουσία του με διάφορα δυσάρεστα συμπτώματα. Τα βασικότερα συμπτώματα που μας προειδοποιούν ότι ο αιματοκρίτης βρίσκεται κάτω από τα όρια του φυσιολογικού στον οργανισμό μας, είναι τα εξής:
Υπερβολική κόπωση για απλές εργασίες. Δύσπνοια σε μη φυσιολογικό πλαίσιο. Αδυναμία του σώματος. Συχνές ζαλάδες. Χλωμή επιδερμίδα ή ερυθρίαση (δηλαδή ξαφνικό κοκκίνισμα του δέρματος). Πολύ συχνοί πονοκέφαλοι και αφυδάτωση (η αφυδάτωση εμφανίζεται με τα εξής συμπτώματα: ξηροστομία, μειωμένη εφίδρωση, μικρή παραγωγή ούρων).
Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τα επίπεδα του αιματοκρίτη στο αίμα μας καθώς έτσι μπορούμε να προφυλαχθούμε και να καταπολεμήσουμε τα δυσάρεστα συμπτώματα. Μια απλή αιματολογική εξέταση μπορεί να καταδείξει εάν οι τιμές του αιματοκρίτη κυμαίνονται στα όρια του φυσιολογικού.
Αιματοκρίτης και πολύ υψηλές τιμές
Τα υψηλά επίπεδα αιματοκρίτη μπορεί να υποδηλώνουν:
- συγγενής καρδιοπάθεια
- αφυδάτωση
- όγκος των νεφρών
- πνευμονικές παθήσεις
Πριν κάνετε κάποιο τεστ για να ελέγξετε τον αιματοκρίτης σας, ενημερώστε το γιατρό σας εάν είχατε πρόσφατα μετάγγιση αίματος ή είστε έγκυος. Η εγκυμοσύνη μπορεί να μειώσει τα επίπεδα αζώτου της ουρίας στο αίμα σας (BUN) λόγω της αύξησης του υγρού στο σώμα σας. Μια πρόσφατη μετάγγιση αίματος μπορεί επίσης να επηρεάσει τα αποτελέσματά σας. Εάν ζείτε σε μεγάλο υψόμετρο, τα επίπεδα του αιματοκρίτη σας τείνουν να είναι υψηλότερα λόγω μειωμένων ποσοτήτων οξυγόνου στον αέρα.
Ο γιατρός σας πιθανότατα θα συγκρίνει τα αποτελέσματα του τεστ αιματοκρίτη σας με τα άλλα μέρη του τεστ CBC και τα συνολικά σας συμπτώματα πριν προχωρήσει σε μια διάγνωση.
Υπάρχει κίνδυνος από την εξέταση για τον έλεγχο του αιματοκρίτη;
Μια εξέταση αιματοκρίτη δεν επιφέρει σημαντικές παρενέργειες ή κινδύνους. Μπορεί να υπάρξει βέβαια κάποια ενδεχόμενη αιμορραγία στο σημείο όπου έγινε το τσίμπημα αλλά αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο. Ενημερώστε το γιατρό σας εάν εμφανίσετε οίδημα ή αιμορραγία που δεν σταματά μέσα σε λίγα λεπτά από την εφαρμογή της πίεσης στο σημείο της ένεσης.
Χαμηλός αιματοκρίτης και διατροφή
Εάν κάνετε κάποιο τεστ και διαπιστώσετε ότι τα επίπεδα του αιματοκρίτη σας είναι χαμηλά, αφού πάντα συμβουλευτείτε πρώτα τον γιατρό σας υπάρχουν μερικές τροφές που θα μπορούσατε να ξεκινήσετε να λαμβάνετε έτσι ώστε να αυξήσετε τα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό σας. (Σε περίπτωση που ο χαμηλός αιματοκρίτης σας οφείλεται στην έλλειψη σιδήρου)
Μερικές από αυτές τις τροφές είναι:
- Τα αγαπημένα σε όλους όσπρια, όπως για παράδειγμα τα φασόλια και οι φακές. Καλό θα ήταν να συνδυάζετε τις τροφές του σιδήρου όπως πχ οι φακές με τροφές που είναι πλούσιες σε βήτα καροτένιο και σε βιταμίνη C, όπως τα καρότα, οι πιπεριές, το πορτοκάλι και το λεμόνι και οι τομάτες έτσι ώστε να βοηθούν στην απορρόφηση του σιδήρου.
- Τα κόκκινα κρέατα, όπως το μοσχάρι και το χοιρινό.
- Επίσης, τροφές που φημίζονται ιδιαίτερα για την υψηλή περιεκτικότητά τους σε σίδηρο είναι τα ψάρια και τα θαλασσινά, τα οποία συνοδεύονται στις περισσότερες συνταγές με λεμόνι, κάτι που κάνει την σωστή απορρόφηση του σιδήρου σχεδόν απόλυτα αποτελεσματική.
Πηγές:
www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK542276/
www.healthline.com/health/hematocrit#risks
