Ένας από τους μεγαλύτερους μύθους στην αγάπη είναι ότι νομίζουμε πως είμαστε ελεύθεροι να αγαπήσουμε όποιον θέλουμε. Αλλά είμαστε ουσιαστικά; Έχουμε διάφορα μοντέλα μέσα μας, εσωτερικά, που φτιάχνουν τις «λίστες αγορών μας» στους ανθρώπους που θα επιτρέψουμε να ερωτευτούμε.
Αυτά τα μοντέλα, τα εσωτερικά μας πρότυπα, καθορίζουν το πώς πρέπει να είναι οι άνθρωποι, τι συναισθήματα θα μας προκαλούν προκειμένου να αισθανθούμε για αυτούς αγάπη. Εάν σκέφτεστε ότι αυτές οι «εσωτερικές λίστες» μας, σχετίζονται μόνο με συμπεριφορές αγάπης και έρωτα, όπως βλέπουμε στις ρομαντικές ταινίες, είστε γελασμένοι.
Advertisment
Όπως επί παραδείγματι να μας φέρεται ο άνθρωπος που αγαπάμε όμορφα, με σεβασμό, να είναι αμοιβαία η αγάπη, να είναι ευγενικός, να έχει κατανόηση, να είναι κοντά στο ηλικιακό και κοινωνικό μας γίγνεσθαι και άλλες παρόμοιες προδιαγραφές. Οι εσωτερικές μας «λίστες» είναι συχνά πολύ πιο παράξενες και σκοτεινές.
«Η Σαμ τα έχει με το λάθος αγόρι» είναι ο τίτλος ενός βιβλίου, που στη συνέχεια έγινε και τίτλος εστιατορίου, κάπου στην Αθήνα. Όταν το πρωτοάκουσα χαμογέλασα για το πόσο ευφάνταστο όνομα επινόησαν. Οι φίλες μου συχνά πηγαίνουν εκεί για «γυναικείες κουβέντες» γύρω από το αγαπημένο τους θέμα. Το πώς, για άλλη μια φορά, ερωτεύτηκαν λάθος άντρα.
«Ερωτευόμαστε εξαιτίας μιας αίσθησης ατέλειας και μιας επιθυμίας να αισθανθούμε ολοκληρωμένοι… Κι εκείνη ακόμη, αναζητά τον έρωτα για να ανακτήσει την ισορροπία της και να ολοκληρωθεί…», αναφέρει ο Αλαίν Ντε Μποτόν, στο βιβλίο του το «Χρονικό του Έρωτα».
Advertisment
Δεν είναι παράλογο το γεγονός ότι μπορεί να καταλήξουμε να απορρίπτουμε όλους τους πιθανούς τύπους χαρακτήρων που μας κάνουν καλό, χαρακτηρίζοντάς τους ως «βαρετούς» και να πάμε κατευθείαν σε ανθρώπους που τα χαρακτηριστικά τους είναι λίγο περίεργα και ίσως τελικά δεν συμβάλλουν στην ευτυχία μας. Μην μου πείτε ότι δεν σας έχει συμβεί να ερωτευτείτε ανθρώπους που είναι πολύ λιγότερο έξυπνοι ή λιγότερο υπεύθυνοι από ότι είστε εσείς.
Ανθρώπους που ξέρατε από την αρχή ότι οι πιθανότητες να είναι άξιοι εμπιστοσύνης είναι μικρές. Ανθρώπους με μεγάλο Εγώ, εγωκεντρικούς, σαρκαστικούς, κακόβουλους; Ω, ναι! Καταλαβαίνετε τι εννοώ. Συχνά, αυτό συμβαίνει γιατί στην αγάπη δεν ψάχνουμε εκείνο που είναι καλύτερο για εμάς, αλλά αυτό που μας κάνει να αισθανόμαστε οικειότητα, ακόμη και αν περνά μέσα από αισθήματα ανασφάλειας ή αναξιότητας.
Οι περισσότεροι διδαχθήκαμε την αγάπη και τις σχέσεις στην παιδική μας ηλικία, μεγαλωμένοι από ανθρώπους που και αυτοί περνούσαν τα δικά τους, και άθελά τους μας δημιουργούσαν κι εμάς προβλήματα, ενώ συνέχιζαν ταυτόχρονα να αποτελούν το πρότυπο αγάπης για μας. Οι πρώιμοι φροντιστές μας (μαμά, μπαμπάς, γιαγιά, νταντά, θεία, κλπ), μας έδειξαν τα πρότυπα (templates) για το πώς είναι τα συναισθήματα της αγάπης. Πώς είναι να αγαπάς και να σε αγαπούν.
Σε κάποιες περιπτώσεις, τα βιώματα αυτής της αγάπης μπορεί να περιείχαν καταστροφικά συναισθήματα, όπως έντονους θυμούς με ξεσπάσματα, συναισθηματική απόσταση, σύγχυση συναισθημάτων, αποξένωση, αδιαφορία, απόρριψη. Το ερωτικό μας μέλλον στις περιπτώσεις αυτές, προβλέπεται δυσοίωνο με βάση τις πιθανότητες για μια αρμονική οικογενειακή ευτυχία στη ζωή μας.
Η αγάπη και ο συναισθηματικός δεσμός με τον πρώτο φροντιστή μας, είναι καθοριστικά για την πορεία των σχέσεων μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να αλλάξει, με συνειδητή προσωπική εργασία και αναγνώριση, επιλέγοντας διαφορετικά από αυτό που έχεις ήδη μάθει.
Η Μαρία περιγράφει ότι ο πατέρας της ήταν κρύος, βίαιος και λεκτικά κακοποιητικός. Η Μαρία αναγνώρισε μετά από αρκετές σχέσεις, ότι κατέληγε να αγαπά και να αγαπιέται από ανθρώπους με παρόμοια συμπεριφορά. Αυτό που την έκανε να νιώθει άβολα και δύσκολα μαζί τους, ήταν ταυτόχρονα και αυτό που την έλκυε πάνω τους. Φυσικά, αυτό δεν φαινόταν από την πρώτη στιγμή, αλλά με έναν μαγικό τρόπο εμφανιζόταν σε όλες τις σχέσεις της, κάπου μετά τον πρώτο μήνα του μέλιτος.
Ο Στέφανος, μεγάλωσε με μια μαμά μη διαθέσιμη, ελεγκτική και υπονομευτική. Οι γυναίκες που ερωτευόταν βαθιά και τρελά, τον έκαναν να νιώθει έτσι. Ήρθε για Συμβουλευτική σε εμένα, με αφορμή ότι ερωτευόταν συνήθως παντρεμένες και μάλιστα έντονα ζηλιάρες, που ήθελαν αποκλειστικότητα, ακόμη και εάν αυτές δεν πρόσφεραν το ίδιο.
Μα, θα μου πείτε, γιατί να θέλουμε να επαναλάβουμε κάτι που μας έκανε να νιώθουμε άβολα; Διότι, μας είναι δύσκολο να διαχωρίσουμε τα συναισθήματά μας. Μια σχέση αγάπης όπως την έχουμε μάθει, μπορεί να έχει μαζί όμορφα αλλά και δύσκολα συναισθήματα. Μπορεί να υπήρχε για παράδειγμα κακοποίηση, αλλά υπήρχε επίσης θαυμασμός, δέσιμο, οικειότητα ακόμη και τρυφερότητα.
Ίσως η σχέση με την μαμά να ήταν υπονομευτική «Ποιος άλλος θα σε αγαπήσει βρε περισσότερο από την μανούλα;», ή η σχέση με τον μπαμπά κακοποιητική «Είσαι άχρηστος. Κανείς δεν πρόκειται να σου δώσει δουλειά, πόσο μάλλον να σε αγαπήσει». Αλλά ήταν αυτό που είχαμε συνηθίσει ως «σχέση αγάπης». Ακούγεται παράλογο και τρελό, όμως την ίδια στιγμή είναι αυτό που μας προκαλεί οικειότητα.
Υπάρχει όμως και μια άλλη όψη. Αυτό που υπέστημεν ως αδύναμα παιδιά, μπορεί άθελά μας το κάνουμε στον άλλον. Είναι σαν ένα κομμάτι μας να πιστεύει ότι ο μόνος τρόπος να μην μας εκμεταλλευτούν, είναι να τους εκμεταλλευόμαστε εμείς.
Κατά βάθος, το παιδί μέσα μας, ο συναισθηματικός μας εαυτός, σκέφτεται: Το πρόσωπο που μου το έκανε αυτό, ήταν κατά κάποιο τρόπο το αντίθετο από εμένα. Άρα αυτή η θέση, θα πρέπει να έχει την ασφάλεια που χρειάζομαι. Άρα αυτός θέλω να είμαι σε κάθε μου σχέση. Δεν θέλω να είμαι ο τιμωρός κακοποιητικός πατέρας, αλλά εάν βρεθώ σε ερωτική σχέση με κάποιον που είναι πιο αδύναμος, μπορεί να μπω σε αυτό το ρόλο.
Έτσι εξηγείται συχνά, ότι πολλοί άνθρωποι αλλάζουν μετά το γάμο. Μόλις αισθανθούν ότι ο άλλος είναι ευάλωτος συναισθηματικά, αρχίζει η κακοποιητική συμπεριφορά. Δεν το θέλουν, αλλά τους βγαίνει αβίαστα και ύπουλα από την αποθήκη του υποσυνείδητου.
‘Ένα άλλο θέμα που προκύπτει και μας οδηγεί σε λάθος επιλογές συντρόφου, είναι όταν προσπαθώντας να ξεφύγουμε από τα πρότυπα των γονέων, απορρίπτουμε κάθε χαρακτηριστικό παρόμοιο με αυτό που μας πόνεσε. Για παράδειγμα εάν μεγαλώσαμε με έναν υποβιβαστικό πατέρα, που μπορεί να ήταν παράλληλα και έξυπνος, ο νους μπορεί να κάνει ασυνείδητα την αναγωγή ότι όλοι οι άντρες που είναι έξυπνοι, είναι υποβιβαστικοί.
Ή μπορεί η μαμά μας να ήταν γλυκιά και τρυφερή, αλλά καθόλου ερωτική ως γυναίκα (σύμφωνα με το παλιό πρότυπο της γιαγιάς). Οπότε τώρα, όποια γυναίκα είναι γλυκιά και τρυφερή, φαντάζει να είναι τιμωρητική σχετικά με το σεξ, άρα είναι λάθος και πρέπει να απορριφθεί. Ενώ μοιάζει ως καλύτερη επιλογή, μια σέξι θεά. Είναι ένας συχνός λόγος που κάποιοι άνδρες όταν παντρεύονται θέλουν την γυναίκα τους πιο μαζεμένη, αλλά ταυτόχρονα μειώνεται η σεξουαλική επιθυμία τους για αυτή, γιατί αισθάνονται ότι τους τιμωρεί.
Πώς μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτά τα μη λειτουργικά πρότυπα αγάπης;
Οι εσωτερικοί μας «χάρτες αγάπης» είναι δύσκολο να αποκαλυφθούν. Χρειάζεται προσπάθεια για να ανακαλύψουμε τι μας υποβάλλουν να κάνουμε, ώστε να απελευθερωθούμε από τις απαιτήσεις τους. Οι συνεδρίες συμβουλευτικής και η ψυχοθεραπεία μπορεί να μας βοηθήσει αρκετά σ’ αυτό. Η διερεύνηση αρχίζει όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε και να αποκωδικοποιήσουμε τον εαυτό μας. Αυτογνωσία.
– Από τι υπέφερα στα χέρια των πρώιμων φροντιστών μου, παρά τις καλές τους προθέσεις;
– Βλέπω τον εαυτό μου να έχει επαναλαμβανόμενα θέματα με τους συντρόφους που με ελκύουν;
– Μήπως προκαλώ προβλήματα σε ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο που υπέφερα και εγώ όταν ήμουν παιδί;
– Μήπως διώχνω ανθρώπους από τη ζωή μου επειδή έχουν χαρακτηριστικά που έχω συνδέσει με ανθρώπους που μου προκάλεσαν δυσκολίες όταν ήμουν παιδί;
– Μπορώ να βρω σε άλλους ανθρώπους χαρακτηριστικά ανθρώπων που μου αρέσουν, χωρίς αυτά που φοβάμαι;
Συναισθηματική υγεία, σημαίνει να επεκτείνουμε τον αριθμό των ανθρώπων που αισθανόμαστε ελεύθεροι να ερωτευτούμε. Μαθαίνουμε για την αγάπη στην παιδική μας ηλικία, αλλά ελευθερωνόμαστε από τα τραύματα της παιδικής ηλικίας, όταν κατανοούμε ότι μπορούμε να αγαπάμε με διαφορετικό τρόπο.
Μπορούμε να αποδεχτούμε την ιδέα ότι το συναίσθημα της αγάπης, μπορεί να υπάρξει χωρίς αρνητικά συναισθήματα, ακόμη και εάν είναι άβολο και αμήχανο στην αρχή, ακόμη και άγνωστο (μη οικείο). Μπορούμε όμως να το δουλέψουμε και να είμαστε ευτυχισμένοι με κάποιον που είναι σε βάθος χρόνου καλός για εμάς. Να επιτρέψουμε δηλαδή στον εαυτό μας να ζήσει μια επανορθωτική συναισθηματική εμπειρία. Άντε, και στα δικά σας οι ελεύθεροι.
[toggle title="Πηγές"]
Προσαρμογή στοιχείων από video, School of life «Why we fall in love with the wrong person»
[/toggle]
- Γιατί ερωτευόμαστε τον λάθος άνθρωπο ξανά και ξανά - 24 Ιουνίου 2019
- 17 αναπάντεχα κοινά σημεία της τέχνης της Φωτογραφίας με την Ψυχοθεραπεία (την τέχνη της ζωής)! - 11 Ιουνίου 2019
- Το παιχνίδι του «καλού φλερτ» και οι κανόνες του - 15 Φεβρουαρίου 2019
