Ο Βίκτωρ Φρανκλ ήταν ένας επιζών του Ολοκαυτώματος που οι γονείς του, ο αδελφός του και η έγκυος γυναίκα του πέθαναν όλοι στα στρατόπεδα. Αυτό που αποκόμισε από την αφάνταστη εκείνη φρίκη έγινε η βάση για το σπουδαίο βιβλίο του Η Αναζήτηση του Ανθρώπου για Νόημα.
«Εμείς που ζήσαμε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης», έγραψε, «μπορούμε να θυμηθούμε τους άντρες που περνούσαν από τις παράγκες παρηγορώντας τους άλλους, δίνοντάς τους το τελευταίο τους ξεροκόμματο. Ίσως ήταν λίγοι, αποτελούν όμως επαρκή απόδειξη ότι μπορεί κανείς να πάρει τα πάντα από έναν άνθρωπο, εκτός από ένα πράγμα την τελευταία από τις ανθρώπινες ελευθερίες – να επιλέξει τη στάση του σε οποιεσδήποτε συνθήκες, να επιλέξει το δικό του δρόμο». Για τον Φρανκλ, «η κάθε μέρα, η κάθε ώρα πρόσφεραν την ευκαιρία να πάρεις μια απόφαση, μια απόφαση που όριζε αν θα υποτασσόσουν ή όχι στις δυνάμεις εκείνες που απειλούσαν να σου κλέψουν τον ίδιο σου τον εαυτό, την εσώτερη ελευθερία σου».
Advertisment
Κι εκείνο που έκανε ο Φρανκλ με την ελευθερία αυτή ήταν να βρει νόημα στον πόνο, σε κάθε είδους πόνο. «Αν υπάρχει έστω και το παραμικρό νόημα στη ζωή, τότε πρέπει να υπάρχει νόημα στον πόνο», έγραψε. «Ο πόνος είναι βαθιά ριζωμένος στη ζωή, ακριβώς όπως η μοίρα και ο θάνατος. Δίχως τον πόνο και τον θάνατο, η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να είναι πλήρης».
Ένα από τα σπουδαία κείμενα για τη σχέση του πόνου, της αποδοχής, της σοφίας και της μεταμόρφωσης είναι το βιβλίο του Ιώβ, που ρωτάει πώς θα έπρεπε να αντιδράσουμε όταν οι περιστάσεις μας φαίνονται άδικες και παράλογες. Με άλλα λόγια, τι κάνουμε όταν κακά πράγματα συμβαίνουν σε καλούς ανθρώπους;
Ο Ιώβ, ένας πλούσιος αγρότης, ήταν το θέμα μιας αντιπαράθεσης ανάμεσα στον Σατανά και στον Θεό. Ο Σατανάς πίστευε ότι ο Ιώβ ήταν πιστός μόνο επειδή ήταν πλούσιος⋅ αν η καλή τύψη του Ιώβ έπαυε να υπάρχει, ο Ιώβ θα απαρνιόταν τον Θεό. Κι έτσι οι δυο τους συμφώνησαν να κάνουν κάτι σαν πείραμα.
Advertisment
Σε πολύ σύντομο διάστημα τα κοπάδια του Ιώβ πέθαναν, οι γιοι του και η κόρη του σκοτώθηκαν όταν κατέρρευσε το σπίτι στο οποίο βρίσκονταν, και ο Ιώβ γέμισε πληγές σ’ όλο του το σώμα. Αλλά η αντίδραση του Ιώβ ήταν να δηλώσει: «Γυμνός βγήκα από την κοιλιά της μάνας μου και γυμνός θα ξαναγυρίσω. Ο Κύριος έδωσε και ο Κύριος πήρε. Ας είναι ευλογημένο το όνομα του Κυρίου».
Στο τέλος, ο Θεός όχι μόνο επέστρεψε στον Ιώβ την περιουσία του, αλλά την αύξησε. Το μήνυμα της παραβολής είναι ότι υπάρχει ένας κρυφός σκοπός – μια αλχημεία – στον πόνο, που μεταμορφώνεται σε σοφία και δύναμη.
Όπως είπαν στην Όπρα η Φρανσίν και ο Ντέιβιντ Γουίλερ, που έχασαν τον εξάχρονο γιος τους Μπεν στη σφαγή του Δημοτικού Σχολείου Σάντι Χουκ στο Νιούταουν του Κονέκτικατ τον Δεκέμβριο του 2012: «Το λάθος είναι να κοιτάζεις τη ζωή και να σκέφτεσαι “Δεν έχω τίποτα, δεν έχει μείνει τίποτα που να μου δώσει η ζωή, εξαιτίας της τραγωδίας μου”. Και, ξέρετε, στις πιο σκοτεινές μας στιγμές, το έχουμε περάσει αυτό.
Ναι, αλλά το θέμα είναι ότι δεν έχει στ’ αλήθεια σημασία τι περιμένεις από τη ζωή. Και αν μπορέσεις να το δεις αυτό και να το δεχτείς, είναι πολύ σημαντικό βήμα για να βρεις το δρόμο που οδηγεί έξω από το σκοτάδι… Πρέπει να κάνεις την καρδιά σου μεγαλύτερη από την τρύπα. Πρέπει να παίρνεις τις αποφάσεις μας με γνώμονα την αγάπη. Όταν παίρνουμε τις αποφάσεις μας με γνώμονα τον φόβο, τότε είναι που έχουμε προβλήματα».
Απόσπασμα από το βιβλίο της Arianna Huffington με τίτλο «Δες τη ζωή αλλιώς» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Μπορείτε να το βρείτε εδώ
Photo: Author/Depositphotos
