Η χρονική στρέβλωση προσδιορίζεται ως μια ασυνέχεια, διακοπή ή ανωμαλία στην κατά τ’ άλλα γραμμικότητα του χρόνου. Φέτος και τα τρία χαρακτηριστικά, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι τα έχουμε βιώσει. Φαίνεται σαν ο περασμένος Μάρτης να συνέβη 10 χρόνια πριν· κάθε μέρα νιώθουμε σαν να είναι η ίδια μέρα και, ξαφνικά, φτάνουμε στα Χριστούγεννα.
Η επιστήμη του εγκεφάλου έρχεται να συνεισφέρει στις προσπάθειές μας να καταλάβουμε αυτή την περίεργη αντίληψη του χρόνου. Σε μια νέα έρευνα, οι επιστήμονες φαίνεται να εντόπισαν τα λεγόμενα ως «κύτταρα του χρόνου» που φυσικά βρίσκονται στον εγκέφαλο. Τα ευρήματα αυτά, που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό PNAS, δεν ήταν απροσδόκητα: Τα τελευταία χρόνια, διάφορες ερευνητικές ομάδες έχουν απομονώσει νευρώνες σε εργαστηριακά ποντίκια, οι οποίοι καταγράφουν χρονικά διαστήματα. Είναι όμως το σημείο στο οποίο οι επιστήμονες αναζητούν αυτά τα κύτταρα, και πώς τα εντοπίζουν, που παρέχουν γνώση σχετικά με τις υποκειμενικές εμπειρίες του χρόνου.
Advertisment
«Το πρώτο πράγμα που πρέπει να πούμε είναι ότι, αυστηρά μιλώντας, δεν υπάρχει αυτό που λέμε “κύτταρα του χρόνου” στον εγκέφαλο», εξηγεί ο Gyorgy Buzsaki, ένας νευροεπιστήμονας από το New York University που δεν συμμετείχε στην έρευνα. «Δεν υπάρχει νευρωνικό ρολόι. Αυτό που συμβαίνει στον εγκέφαλο είναι ότι οι νευρώνες αλλάζουν ως απόκριση σε άλλους νευρώνες».
Και προσθέτει: «Όμως αποτελεί μια χρήσιμη έννοια ώστε να μπορούμε να μιλήσουμε για το πώς αυτό το νευρωνικό υπόστρωμα αναπαριστά αυτό που ονομάζουμε χρόνο». Στη νέα αυτή έρευνα, μια ομάδα με βασικό επιστήμονα τον Dr. Bradley Lega, νευροχειρούργο στο UT Southwestern Medical Center, παρακολούθησε τον εγκέφαλο 27 ασθενών με επιληψία που θα χειρουργούνταν σύντομα και ήδη είχαν εμφυτευμένα ηλεκτρόδια στο κρανίο τους για κάποιες εβδομάδες. Έτσι, ήταν ευκολότερο να συμμετέχουν στην έρευνα χωρίς κάποια επεμβατική μέθοδο.
Τους ζητήθηκε να κάνουν σε υπολογιστή ορισμένα νοητικά και μνημονικά τεστ ώστε η επιστημονική ομάδα να μπορεί να παρακολουθεί πώς αντιδρούν οι νευρώνες τους. Σε αυτό το πείραμα, τα υποκείμενα προσπαθούσαν να απομνημονεύσουν λίστες λέξεων, που παρουσιάζονταν μία κάθε φορά. Στη συνέχεια, τα υποκείμενα είχαν 30 δευτερόλεπτα ώστε να μπορούν ελεύθερα να ανακαλέσουν όσες περισσότερες λέξεις μπορούσαν.
Advertisment
Οι ερευνητές βρήκαν πως όταν οι συμμετέχοντες είχαν 30 δευτερόλεπτα περιθώριο να καταγράψουν όσες περισσότερες λέξεις μπορούσαν από μια λίστα που λίγο πριν είχαν δει, ορισμένοι νευρώνες στον ιππόκαμπο και στον ενδορινικό φλοιό ενεργοποιούνταν για να στηρίξουν τη λεγόμενη επεισοδιακή μνήμη.
Η συγκεκριμένη πυροδότηση των νευρώνων και των κυττάρων τους δεν σχετιζόταν καθόλου με τις λέξεις και το είδος τους που προσπαθούσαν οι συμμετέχοντες να ανακαλέσουν, αλλά αφορούσε καθαρά και μόνο το χρόνο. Και όταν αυτά τα συγκεκριμένα κύτταρα ενεργοποιούνταν με μεγαλύτερη ακρίβεια στα συγκεκριμένα σημεία, ο συμμετέχον τα πήγαινε πολύ καλύτερα στη διαδικασία της ανάκλησης, δηλαδή θυμόταν λέξεις με τη σωστή σειρά με την οποία του είχαν παρουσιαστεί.
«Αυτά τα κύτταρα κωδικοποιούν πληροφορίες σχετικά με το χρόνο και αυτές οι πληροφορίες είναι σαφώς σημαντικές για τη μνήμη. Δεν υπάρχει κανένας εσωτερικός μετρονόμος, κανένα ρολόι. Τα κύτταρα αυτά πυροδοτούνται για να υποστηρίξουν αυτό που κάνετε», αναφέρει ο Dr. Bradley Lega. Με άλλα λόγια, αυτά τα κύτταρα «του χρόνου» πυροδοτούνται για να στηρίξουν ακριβώς αυτό στο οποίο προσπαθούμε να συγκεντρωθούμε και να καταφέρουμε τη δεδομένη στιγμή, προσαρμόζονται δηλαδή στις απαιτήσεις του εγκεφάλου.
Αυτός ο μηχανισμός μετρά τον χρόνο σε δευτερόλεπτα και λεπτά, όχι σε μέρες και εβδομάδες. Η αντίληψη αυτών των μεγαλύτερων διαστημάτων φαίνεται να διαμορφώνεται περισσότερο από την ποσότητα και το περιεχόμενο των αναμνήσεων που τα γεμίζουν, και όχι από τα συναισθήματα που βοηθούν στην αποτύπωσή τους.
Από τον Μάρτη, όλοι μας έπρεπε να απορροφήσουμε μια τεράστια ποσότητα ειδήσεων και πληροφοριών για τον ιό, τα συμπτώματα και τις διάφορες παρεμβάσεις, μαζί με όλες τις εργασιακές και οικογενειακές απαιτήσεις που χρειαζόταν να σκεφτούμε. Με τις καραντίνες, το πλαίσιο ισοπεδώθηκε. Η κάθε μέρα έμοιαζε πολύ με την προηγούμενη και με τις επόμενες. Σαν να είμαστε χαμένοι στη θάλασσα, αιωρούμαστε στο ίδιο σημείο ενώ η γη κάτω από τα πόδια μας κινείται.
Πηγή:
www.nytimes.com/2020/11/10/science/brain-time-neuroscience.html
