Θέλουμε να πιστεύουμε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι εκ φύσεων καλοί. Και ειρωνικά, μετά από 23 χρόνια ως κατήγορος, έχω μάθει ότι οι περισσότεροι είναι: αλλά όχι όλοι. Μια πρακτική ερώτηση που αφορά τις σύγχρονες σχέσεις είναι η εξής: Πώς καταλαβαίνουμε τη διαφορά; Πώς διακρίνουμε τη συμπεριφορά που είναι περιστασιακά ακατάλληλη αλλά συνήθως καλοπροαίρετη, από εκείνη που είναι σκοπίμως κακόβουλη;
Οι Laura K. Johnson et al. (2019) μελέτησαν τον υποκλινικό σαδισμό και τη σχέση του με την υπάρχουσα Σκοτεινή Τριάδα της προσωπικότητας. Άλλοι ερευνητές έχουν εξετάσει το αν ο σαδισμός πρέπει να προστεθεί στη Σκοτεινή Τριάδα του ναρκισσισμού, της ψυχοπάθειας και του Μακιαβελισμού, καθώς φαίνεται να μοιράζεται κάποια χαρακτηριστικά με την ψυχοπάθεια.
Advertisment
Κάνοντας έναν εννοιολογικό διαχωρισμό, οι Johnson et al σημειώνουν ότι ο σαδισμός δεν περιλαμβάνει μόνο την απόλαυση από το να πληγώνει κανείς τους άλλους, αλλά και την αναζήτηση τέτοιων ευκαιριών. Το διαχωρίζουν από τις πράξεις του ψυχοπαθή, που εμπλέκεται σε επιθετική συμπεριφορά λόγω βαρεμάρας ή για κάποιο κέρδος, αντί για την αναζήτηση σκόπιμης βιαιότητας.
Σημειώνουν ότι άλλες έρευνες έχουν καταδείξει πως οι άνθρωποι με υψηλά ποσοστά ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών έχουν μόνο την τάση να πληγώνουν τους άλλους όταν είναι βολικό και εύκολο, κάτι που συνάδει με τη φύση τους ως παρορμητικοί και αναζητητές του ενθουσιασμού, παρά τις πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Οι Johnson et al. Συμφωνούν ότι ο υποκλινικός σαδισμός μοιράζει αρκετά με την ψυχοπάθεια, σημειώνοντας ότι και τα δύο σκοτεινά χαρακτηριστικά συνδέονται με απρόκλητη επιθετικότητα. Αναφέρουν επίσης ότι η ψυχοπάθεια σχετίζεται στενά με αυτό που οι άλλοι ερευνητές έχουν προσδιορίσει ως «schadenfreude» – τη βίωση απόλαυσης δηλαδή από τις ατυχίες, τον πόνο του άλλου, αν και έμμεσα.
Advertisment
Προσθέτουν επίσης ότι και οι δύο ομάδες ανθρώπων εμπλέκονται σε αποκλίνουσες και αντικοινωνικές συμπεριφορές, δεν έχουν ενσυναίσθηση και δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα του άλλου. Όμως φαίνεται ότι οι σαδιστές προχωρούν ένα βήμα παραπέρα από τις άλλες σκοτεινές προσωπικότητες, αναζητώντας στην πραγματικότητα ευκαιρίες να πράξουν αναλόγως.
Οι σαδιστές δημιουργούν ευκαιρίες για να είναι σκληροί και βίαιοι
Οι Erin E. Buckels et al. (2013) μελέτησαν αν αυτό που προσδιορίζεται ως «καθημερινή μορφή» του σαδισμού πρέπει να προστεθεί στη Σκοτεινή Τριάδα της προσωπικότητας. Οι επιστήμονες αυτοί σημειώνουν ότι οι περισσότερες περιπτώσεις σαδισμού συνυπάρχουν με εγκληματική συμπεριφορά ή σεξουαλικά φετίχ, αν και η αλήθεια φαίνεται να είναι ότι οι κατά τα φαινόμενα κανονικοί άνθρωποι «της διπλανής πόρτας» επίσης εμπλέκονται σε πράξεις βιαιότητας. Παρέχουν παραδείγματα που εκφράζονται σε video games, σε βίαια αθλήματα και σε ταινίες.
Μέσα από δυο εργαστηριακά πειράματα, οι Buckels et al. Έδειξαν ότι η σαδιστική προσωπικότητα θα μπορούσε να προβλέψει βίαιες συμπεριφορές. Στην πρώτη τους έρευνα έδειξαν ότι οι σαδιστές προσφέρουν περισσότερο να σκοτώσουν έντομα παρά οι μη σαδιστές. Αλλά στη δεύτερη έρευνα, αξιολόγησαν την προθυμία να πληγώσουν έναν αθώο άνθρωπο.
Βρήκαν ότι σε καταστάσεις όπου ήταν εύκολο να εμπλακούν σε βιαιότητες, οι σαδιστές εκμεταλλεύονταν αυτή την ευκαιρία. Όμως, διέκριναν ότι ήταν μόνοι σαδιστές (από τους ψυχοπαθείς, ναρκισσιστές κλπ.) που ήταν πρόθυμοι να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν την ευκαιρία να βλάψουν ένα αθώο θύμα, αυτό που οι ερευνητές ονόμασαν «όρεξη για βιαιότητα». Ως εκ τούτου, συμπέραναν ότι ο σαδισμός χρειάζεται να προστεθεί και να δημιουργηθεί μια Σκοτεινή Τετράδα.
Υπήρχαν και κάποια άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία από τις έρευνές τους σε σχέση με το φάσμα της σαδιστικής συμπεριφοράς. Βρήκαν ότι η απόλαυση για την εξόντωση εντόμων δεν μεταφράζεται απαραιτήτως στην απόλαυση για την εξόντωση άλλων ανθρώπων. Κι όμως στη δεύτερη έρευνά τους βρήκαν ότι ορισμένοι άνθρωποι θα «ξεβολευτούν» για να πληγώσουν τους άλλους. Αντιθέτως, οι συμμετέχοντες με χαμηλά σκορ στο σαδισμό θα υπέφεραν τον πόνο του πάγου αντί να πληγώσουν ακόμα και έντομα.
Το συμπέρασμα είναι ότι αν και ο σαδισμός φαίνεται πολύ σπάνιος, εμφανίζεται πιο συχνά απ’ όσο νομίζουμε. Επειδή υφίσταται σε ένα φάσμα, μπορεί να δικαιολογούμε μικρές κακίες όπως ένα «αστείο», ενώ θα μπορούσε να αποτελεί σημάδι για την ύπαρξη ενός σαδιστικού υπόβαθρου. Όποια κι αν είναι η αιτία που κάποιος αναπτύσσει μια τέτοια προσωπικότητα, οι υπόλοιποι χρειάζεται να προστατευτούμε.
Επομένως, είναι σημαντικό να εξετάζουμε τέτοια στοιχεία όταν επιλέγουμε φίλους και ερωτικούς συντρόφους και κυρίως να επικεντρωνόμαστε στα κίνητρα αυτών των ανθρώπων. Φυσικά, κάτι τέτοιο για να γίνει χρειάζεται ένας άλφα χρόνος ώστε να γνωρίσουμε καλύτερα τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας και να αποφύγουμε να βγάλουμε αυθαίρετα συμπεράσματα.
Πηγή:
www.psychologytoday.com/intl/blog/why-bad-looks-good/202011/why-normal-people-intentionally-hurt-others
Johnson, Laura K., Rachel A. Plouffe, and Donald H. Saklofske. 2019. “Subclinical Sadism and the Dark Triad: Should There Be a Dark Tetrad?” Journal of Individual Differences 40 (3)
Buckels, Erin E., Daniel N. Jones, and Delroy L. Paulhus. 2013. “Behavioral Confirmation of Everyday Sadism.” Psychological Science 24 (11)
