Καθώς η πανδημία του κορονοϊού συνεχίζει να μαίνεται, όλο και περισσότερες ανακαλύψεις γίνονται από τους επιστήμονες για την επιβάρυνση που προκαλεί στην παγκόσμια ψυχική υγεία. Αυτές οι επιπτώσεις έχουν συνδεθεί με έντονες και χρόνιες επιδράσεις της λοίμωξης. Επιπροσθέτως, η επιβαρυμένη ψυχική υγεία έχει συσχετιστεί με τις βλαβερές επιδράσεις των πολιτικών που σχεδιάστηκαν για να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού.
Ένας τρόπος με τον οποίο αυτά τα φαινομενικά διαφορετικά γεγονότα συνδέονται με παρόμοιες συνέπειες μπορεί να είναι η σύνδεση ανάμεσα στο ανοσοποιητικό σύστημα και την ψυχική υγεία. Μια τέτοια σύνδεση μάλιστα συσχετίζεται με την εμφάνιση της κατάθλιψης, όπως συμπεραίνεται σε μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη με τίτλο «Immunological Interfaces: The COVID-19 Pandemic and Depression».
Advertisment
Καιρό πριν ο Covid δείξει τα δόντια του στη συλλογική μας ψυχική υγεία, η κατάθλιψη αποτελούσε ήδη αντικείμενο έντονης ανησυχίας, αφού επηρεάζει πάνω από 300 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Και αν και η κατάθλιψη θεωρείται ψυχολογική κατάσταση, είναι πλέον επιβεβαιωμένο πως έχει και βιολογική βάση. Υπάρχουν αρκετά νευρωνικά μονοπάτια που εμπλέκονται σε αυτή, όπως και μεταβολές τα επίπεδα της σεροτονίνης, αλλά και ελλείματα στη νευροπλαστικότητα.
Εντούτοις, το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής τώρα στρέφεται στο ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος στην πρόληψη, ανάπτυξη και θεραπεία της κατάθλιψης. Πιο συγκεκριμένα, έρευνα αναφέρει ότι μια ανοσολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά φλεγμονής μπορεί να δημιουργήσει σημαντικό κίνδυνο κατάθλιψης.
Η φλεγμονή έχει ήδη ενοχοποιηθεί για το ρόλο της σε μια πληθώρα ασθενειών, από καρδιακά εμφράγματα μέχρι διαβήτη. Όμως, τώρα, αντιλαμβανόμαστε ότι η παρατεταμένη ή έντονη φλεγμονή μπορεί να επηρεάζει αρνητικά και την υγεία του εγκεφάλου. Αυτό μας βοηθά να εξηγήσουμε και τις συνδέσεις ανάμεσα στη φλεγμονή και τις διαταραγμένες γνωστικές ικανότητες όπως και την προαναφερθείσα σύνδεση με την κατάθλιψη.
Advertisment
Επιπλέον, είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε κάτι: συχνά σκεφτόμαστε τη φλεγμονή ως αποτέλεσμα τραυματισμού ή λοίμωξης. Μεγάλο μέρος όμως των φλεγμονών σήμερα είναι το αποτέλεσμα ανθυγιεινών επιλογών στον τρόπο ζωής και του στρες. Πώς συνδέονται όμως όλα αυτά με την πανδημία;
Είναι φανερό πως η μόλυνση από τον ιό έχει εμφανίσει ισχυρή συσχέτιση με την εμφάνιση φλεγμονών. Από τις αρχές της πανδημίας, οι χειρότερες εκβάσεις συσχετίζονταν με υψηλότερα επίπεδα φλεγμονών. Ιατρικές δημοσιεύσεις περιέγραφαν ακόμα και μια «καταιγίδα κυτοκινών», μια θανατηφόρα αντίδραση στον Covid-19 που χαρακτηρίζεται από οξεία αύξηση της φλεγμονής. Ορισμένα στοιχεία έχουν επίσης δείξει ότι οι ασθενείς Covid που νοσηλεύονται έχουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης που συνδέονται με τις φλεγμονές τους. Κι όμως τώρα βλέπουμε ότι κι άλλοι παράγοντες της πανδημίας είναι επίσης σημαντικοί στην εξίσωση φλεγμονής-κατάθλιψης.
Καιρό μετά τα αρχικά συμπτώματα του κορονοϊού και μήνες μετά την ανάρρωση, χιλιάδες άνθρωποι έχουν περιγράψει σημαντικά συμπτώματα – απομεινάρια στην υγεία τους. Αυτό το σύνδρομο τείνει να χαρακτηριστεί ως «χρόνιος Covid-19» και περιλαμβάνει συμπτώματα που σχετίζονται με τον εγκέφαλο, όπως κόπωση, θολούρα στη σκέψη και κατάθλιψη. Αν και οι συγκεκριμένες αιτίες του χρόνιου αυτού προβλήματος ακόμα μελετώνται, οι περισσότεροι ειδικοί στρέφονται στη φλεγμονώδη βλάβη που προκαλεί η λοίμωξη στο σώμα και τον εγκέφαλο.
Όμως ορισμένες αιτίες μπορούν να εντοπιστούν και σε αλλαγές στον τρόπο ζωής που έφερε η εποχή της πανδημίας και οι οποίες αυξάνουν σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο φλεγμονών. Η αύξηση στην κατανάλωση ανθυγιεινού φαγητού πιθανώς να αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα εμφάνισης φλεγμονώδους μεταβολικής δυσλειτουργίας που αυξάνει τα καταθλιπτικά συμπτώματα. Η έντονη καθιστική ζωή ως αποτέλεσμα της πανδημίας (που τώρα εντοπίζεται σε παγκόσμιο σχεδόν επίπεδο) συνδέεται επίσης με περισσότερες φλεγμονές όπως επίσης και με υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης σχετικής με την πανδημία. Τέλος, το γενικό ψυχολογικό στρες που προκαλείται από την κατάσταση (εν μέρει εξαιτίας της υπερβολικής έκθεσης στις ειδήσεις) συνιστά σημαντικό παράγοντα τόσο για την πρόκληση φλεγμονής, όσο και για την κατάθλιψη.
Το συμπέρασμα είναι απλό: η φλεγμονή μπορεί να αποτελεί ενοποιητικό μηχανισμό που να συνδέει τις επιδράσεις του κορονοϊού (οργανικές και εξωτερικές) με την κατάθλιψη. Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν γι’ αυτό; Σε ένα πολύ βασικό επίπεδο, θα μπορούσαμε να σχεδιάσουμε στρατηγικές μείωσης των πολλών βλαβερών φλεγμονών. Εκτός από την προστασία ενάντια στην ίδια τη λοίμωξη, μπορούμε να βελτιώσουμε τη διατροφή και να μειώσουμε το ψυχολογικό στρες, την έκθεση σε πολλές καταστροφολογικές ειδήσεις και την καθιστική ζωή.
Οι επιδράσεις της πανδημίας θα μείνουν μαζί μας για αρκετό καιρό. Οι έρευνες θα συνεχίζουν να αποκαλύπτουν ακριβώς πώς αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός άλλαξε τη ζωή μας, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής μας υγείας. Παρόλα αυτά δεν χρειάζεται να περιμένουμε να περάσει η κρίση για να δράσουμε. Καθώς συνεχίζουμε να παλεύουμε με τον ιό, μπορούμε να ωφεληθούμε και από άλλες παρεμβάσεις ή συστήματα πρόληψης για να διασφαλίσουμε την ψυχική μας ευεξία στο μέλλον.
Πηγή:
www.psychologytoday.com/intl/blog/the-modern-brain/202105/inflammation-link-between-covid-19-and-depression
