Είχατε ποτέ την αίσθηση όταν μιλάτε με κάποιον ότι δεν λέει ακριβώς την αλήθεια; Ή ότι αυτά που αναφέρει δεν ανταποκρίνονται στα γεγονότα; Με την πάροδο του χρόνου, τους έχετε πιάσει να αναφέρουν πολλά ψέματα, άλλα μικρά και άλλα όχι τόσο μικρά; Ευλόγως μετά σκέφτεστε γιατί ένας άνθρωπος μπορεί να το κάνει αυτό. Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι λένε περιστασιακά ψέματα, μερικοί άνθρωποι λένε πιο συχνά και μάλιστα ασυνείδητα.
Παθολογικά ψεύδη vs άλλοι τύποι ψεύδους
Οι περισσότεροι άνθρωποι θα έλεγαν ψέματα αν έλεγαν ότι δεν έχουν πει ποτέ ψέματα. Αλλά, σε ποιο σημείο γίνεται παθολογικό το ψέμα;
Advertisment
Περιστασιακά ψέματα
Όλοι λένε ψέματα περιστασιακά, αλλά πρόκειται για μια συνειδητή απόφαση. Μπορεί να είναι από καλοσύνη (Ναι, το κούρεμά σου φαίνεται αξιολάτρευτο), για να ξεφύγουμε από μπελάδες («Η γάτα πρέπει να έριξε το γυάλινο βάζο») ή για να ξεφύγουμε από μια κοινωνική κατάσταση («Περνάω υπέροχα, αλλά πρέπει να σηκωθώ νωρίς αύριο). Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν κι άλλες δεξιότητες αντιμετώπισης, εκτός από το ψέμα.
Καταναγκαστικό ψέμα
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το ψυχαναγκαστικό ψέμα δεν είναι το ίδιο με το παθολογικό ψέμα. Ένα άτομο που ψεύδεται ψυχαναγκαστικά απλώς ψεύδεται χωρίς σκέψη ή έλεγχο και δεν έχει συγκεκριμένη πρόθεση. Το ψυχαναγκαστικό ψέμα είναι συχνά καθαρά από συνήθεια.
Παθολογικό ψέμα
Τα άτομα που ψεύδονται παθολογικά συχνά λένε ψέματα για πράγματα που δεν έχουν σημασία, χωρίς προφανή λόγο. Μπορεί να το κάνουν ασυνείδητα και μπορεί να μην αντιλαμβάνονται καν ότι λένε ψέματα τη στιγμή που το κάνουν, αν και συχνά μπορούν να το καταλάβουν εκ των υστέρων. Επιπλέον, μπορεί να μην τους ενδιαφέρει, αρκεί να εξυπηρετεί τον σκοπό τους.
Advertisment
Όπως οι άνθρωποι που ψεύδονται ψυχαναγκαστικά, έτσι και οι άνθρωποι που ψεύδονται παθολογικά μερικές φορές το κάνουν χωρίς συγκεκριμένη πρόθεση, αλλά μπορεί επίσης να ψεύδονται για κάποιο σκοπό. Εξακολουθεί να είναι παθολογικό επειδή πληγώνει ή χειραγωγεί τους ανθρώπους, ενώ υπάρχουν και πιο υγιείς τρόποι για να επιτευχθεί ο ίδιος στόχος. Για παράδειγμα, ένα άτομο που ψεύδεται παθολογικά μπορεί να το κάνει για να εδραιώσει το κύρος του – ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να γίνει αυτό.
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2016 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Neuroscience, το ψέμα είναι ένας αυτοτροφοδοτούμενος κύκλος. Οι ερευνητές εξέτασαν τους εγκεφάλους των συμμετεχόντων για να διαπιστώσουν τι συμβαίνει όταν κάποιος λέει ψέματα. Διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερο ψεύδεται ένα άτομο, τόσο πιο εύκολο γίνεται γι’ αυτό να πει ένα ψέμα, το οποίο με τη σειρά του το κάνει πιο πιθανό να το επιλέγει κάθε φορά.
Στρατηγικές αντιμετώπισης
Ακολουθούν ορισμένες στρατηγικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε ένα άτομο στη ζωή σας που ψεύδεται παθολογικά:
– Να ξέρετε ότι δεν είναι κάτι προσωπικό: Αν και σίγουρα μπορεί να είναι δύσκολο να μην το πάρουμε προσωπικά, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ένα άτομο που λέει παθολογικά ψέματα μπορεί να μην το γνωρίζει απαραίτητα ή να μην έχει πρόθεση να το κάνει. Μπορεί ακόμη και να έχει υποκείμενο ψυχικό νόσημα που να υποκινεί τη συμπεριφορά του.
– Προτείνουμε θεραπεία: Προτείνουμε στο άτομο να αναζητήσει θεραπεία ψυχικής υγείας για την κατάστασή του και προσφέρουμε όποιους πόρους και υποστήριξη μπορούμε. Αποφύγετε να είστε επικριτικοί – αντίθετα, αφήστε τους να καταλάβουν ότι ανησυχείτε γι’ αυτούς.
– Περιμένουμε αντίσταση: Όταν αντιμετωπίζουμε το άτομο για τα ψέματά του, μπορεί να το αρνηθεί ή να απαντήσει με περισσότερα ψέματα. Αποφύγετε να χάσετε την ψυχραιμία σας. Αν είστε αναστατωμένοι, δώστε τους να καταλάβουν ότι δεν θέλετε να αλληλεπιδράσετε μαζί τους αν δεν είναι ειλικρινείς μαζί σας.
– Δίνουμε προσοχή στις ενέργειές τους: Καθώς μπορεί να είναι δύσκολο να εμπιστευτείτε τα λόγια ενός ατόμου που λέει παθολογικά ψέματα, ένα από τα πιο αποτελεσματικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε είναι να «διαβάσετε» τις πράξεις του ατόμου. Οι πράξεις δεν λένε ψέματα και με την πάροδο του χρόνου θα εντοπίσετε μοτίβα που θα σας βοηθήσουν να προβλέψετε τη μελλοντική συμπεριφορά τους.
– Θέτουμε όρια: Είναι σημαντικό να θέσετε όρια στη σχέση σας με το άτομο, για να προστατεύσετε τον εαυτό σας. Αν δεν έχει μεγάλη διορατικότητα ή προθυμία να αλλάξει, ίσως χρειαστεί να θέσετε όρια με τον εαυτό σας σχετικά με το πόσο θα δώσετε σε αυτή τη σχέση.
– Τερματίζουμε τη σχέση: Αν δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα ψέματα του ατόμου, μπορείτε να τερματίσετε τη σχέση σας μαζί του. Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην είναι πάντα εύκολο να γίνει, αν το άτομο είναι μέλος της οικογένειας ή συνάδελφος, για παράδειγμα.
Πηγή:
www.verywellmind.com/pathological-liar-definition-and-how-to-spot-one-5199521
