Η γενετική επηρεάζει σημαντικά πολλές πτυχές της ζωής μας – από το ύψος και το χρώμα των ματιών μας, το βάρος μας, ακόμη και το αν θα εμφανίσουμε ορισμένες παθήσεις. Και τώρα, μια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι τα γονίδιά μας επηρεάζουν ακόμη και το αν είμαστε κατάλληλοι ή όχι για ένα συγκεκριμένο είδος άσκησης.
Για να κατανοήσουμε πώς η γενετική επηρεάζει τον τρόπο που γυμναζόμαστε, είναι σημαντικό πρώτα να καταλάβουμε γιατί προσαρμοζόμαστε στην άσκηση εξ αρχής. Η «προσαρμοστικότητα» αναφέρεται στην ικανότητα του σώματος να κάνει λεπτές βελτιώσεις που το βοηθούν να ανταπεξέλθει καλύτερα σε μια νέα άσκηση ή πρόκληση. Ένα παράδειγμα αυτού θα ήταν η αύξηση της μυϊκής μάζας από την άσκηση. Αυτές οι αλλαγές στο σώμα μας βοηθούν να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι να κάνουμε αυτή τη δραστηριότητα την επόμενη φορά που θα χρειαστεί. Ενώ όλοι μας προσαρμοζόμαστε στην άσκηση, βελτιωνόμαστε και προσαρμοζόμαστε διαφορετικά και με διαφορετικούς ρυθμούς, ακόμη και όταν κάνουμε ακριβώς την ίδια άσκηση.
Advertisment
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό. Διάφοροι παράγοντες, όπως η διατροφή, ο ύπνος, η ηλικία και το αν αφήνουμε χρόνο για να αναρρώσουμε μεταξύ των προπονήσεων, είναι όλοι σημαντικοί για το πώς προσαρμοζόμαστε στην άσκηση. Πρόσφατα, όμως, μελέτες έδειξαν επίσης ότι ο λόγος που όλοι μας προσαρμοζόμαστε διαφορετικά στην άσκηση σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τη γενετική. Στην πραγματικότητα, η έρευνα έχει δείξει ότι υπάρχουν εκατοντάδες ή και χιλιάδες γονίδια που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας ανταποκρίνεται και προσαρμόζεται στην άσκηση.
Πάρτε για παράδειγμα το γονίδιο ACE, του οποίου υπάρχουν δύο τύποι: ACE I και ACE D. Το γονίδιο αυτό έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται με την καρδιοαναπνευστική και αερόβια φυσική κατάσταση λόγω του ρόλου του να συμβάλλει στην παροχή οξυγόνου στους ιστούς του σώματός μας, καθώς και στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Θεωρείται ότι αν έχουμε το γονίδιο ACE I, είμαστε πιο κατάλληλοι για αντοχή – ενώ εκείνοι με το γονίδιο ACE D πιστεύεται ότι είναι πιο κατάλληλοι για δύναμη και ισχύ, καθώς δεν είναι τόσο καλοί στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και του οξυγόνου.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς τα γονίδιά μας σχετίζονται με τα διάφορα είδη άσκησης – και αν επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο προσαρμοζόμαστε σε αυτή – ερευνητές πραγματοποιήσαν μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση. Αυτό τους επέτρεψε να αξιολογήσουν όλα τα τρέχοντα στοιχεία που έχουν συνδέσει ορισμένα γονίδια με διάφορες βασικές μετρήσεις της φυσικής κατάστασης – συμπεριλαμβανομένης της καρδιοαναπνευστικής κατάστασης, της μυϊκής δύναμης και της εκρηκτικής ισχύος (πόσο γρήγορα μπορούμε να μεταβούμε από την κατάσταση στάσης σε σπριντ, για παράδειγμα) – στο μέσο άτομο. Οι ερευνητές εξέτασαν συνολικά 24 μελέτες που περιλάμβαναν συνολικά 3.012 συμμετέχοντες.
Advertisment
Με βάση την ανάλυσή μας, διαπιστώθηκε ότι, κατά μέσο όρο, οι άνθρωποι έβλεπαν σημαντική βελτίωση της φυσικής τους κατάστασης όταν ασκούνταν 3 φορές την εβδομάδα για 12 εβδομάδες – ανεξάρτητα από τα γονίδιά τους. Αυτά είναι σπουδαία νέα, καθώς μας δείχνουν ότι όλοι μπορούν να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση μέσω της άσκησης, ανεξάρτητα από τη γενετική τους.
Αλλά, παρατηρήθηκε επίσης ότι αυτές οι βελτιώσεις της φυσικής κατάστασης δεν ήταν πάντα ίσες. Στην πραγματικότητα, υπήρχαν μερικές φορές μεγάλες διαφορές μεταξύ των ανθρώπων – ακόμη και εκείνων που έκαναν ακριβώς τον ίδιο τύπο άσκησης για το ίδιο χρονικό διάστημα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η διαφορά αυτή ήταν μεγαλύτερη από 10%. Για παράδειγμα, διαπιστώθηκε ότι για την καρδιοαναπνευστική ικανότητα, τη μυϊκή δύναμη και τη δύναμη, υπήρχαν κατά μέσο όρο περίπου 4%, 10% και 4% διαφορές στις βελτιώσεις αντίστοιχα.
Ακόμη κι αφού λάβαμε υπόψη το φύλο, την ηλικία, τη διατροφή και άλλους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο προσαρμογής μας στην άσκηση, η ανάλυση βρήκε 13 γονίδια που ήταν άμεσα υπεύθυνα για την επίδραση αυτών των διαφορών. Για την αερόβια προπόνηση, τα γονίδια εξηγούσαν το 44% των διαφορών στις βαθμολογίες που κατέγραψαν. Για την προπόνηση αντοχής, τα γονίδια εξηγούσαν περίπου το 72%. Αλλά για τη δύναμη, τα γονίδια εξηγούσαν μόνο περίπου το 10% της διαφοράς. Οι υπόλοιπες από αυτές τις διαφορές μπορούν να εξηγηθούν από άλλες μεταβλητές – όπως η διατροφή, ο ύπνος, ο χρόνος αποκατάστασης και ο τρόπος ζωής. Αυτό μας δείχνει πόσο μεγάλο αντίκτυπο έχουν τα γονίδιά μας στις προσαρμογές της φυσικής κατάστασης που βλέπουμε όταν γυμναζόμαστε.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι τα άτομα με συγκεκριμένα γονίδια χρειάζεται να εγκαταλείψουν ή να ακολουθήσουν διαφορετικούς τύπους άσκησης. Αντίθετα, αυτό σημαίνει απλώς ότι οι άνθρωποι με ορισμένα γονίδια μπορεί να χρειάζεται να δουλέψουν λίγο πιο σκληρά από άλλους για να δουν παρόμοιες προσαρμογές. Ενώ αυτό είναι απίθανο να έχει μεγάλο αντίκτυπο για το μέσο άτομο, ένας επαγγελματίας αθλητής μπορεί να θέλει να γνωρίζει ποια γονίδια έχει, ώστε να μπορεί να κατανοήσει καλύτερα πού μπορούν να γίνουν μικρές βελτιώσεις που θα ενισχύσουν την απόδοσή του.
Πηγή:
theconversation.com/how-your-genes-influence-whether-a-certain-type-of-exercise-works-for-you-new-research
