Το déjà vu είναι η αίσθηση ότι έχετε ήδη βιώσει κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά. Περίπου τα 2/3 του συνόλου των ανθρώπων έχουν βιώσει ή θα βιώσουν déjà vu και, ως επί το πλείστον, το φαινόμενο είναι ακίνδυνο.
Ωστόσο, το déjà vu έχει συνδεθεί με καταστάσεις όπως οι ψυχιατρικές διαταραχές, οι επιληπτικές κρίσεις, το στρες και η άνοια.
Advertisment
Τι είναι το déjà vu;
Αν και ο όρος δεν υπήρχε μέχρι τα τέλη του 1800, οι ποιητές και οι συγγραφείς περιγράφουν το déjà vu εδώ και αιώνες. Οι δύο βασικοί ορισμοί του είναι:
- Το “déjà vu” είναι μια γαλλική λέξη που σημαίνει “ήδη είδα”. Αυτό περιλαμβάνει το να έχει κάποιος προηγουμένως επισκεφθεί, συναντήσει, ακούσει, γευτεί, μυρίσει κάτι στο παρελθόν.
- Το déjà vu είναι κάθε υποκειμενική εντύπωση ασυνήθιστης οικειότητας χωρίς να μπορεί να συνδεθεί με τη μνήμη. Εάν ένα άτομο βιώνει ένα αίσθημα οικειότητας αλλά μπορεί να ανακαλέσει τη μνήμη που ευθύνεται για το αίσθημα, δεν θεωρείται déjà vu.
Αιτίες του déjà vu
Το déjà vu αποτελεί πρόκληση για την έρευνα, επειδή συνήθως εμφανίζεται απροσδόκητα και είναι βραχύβιο- ωστόσο, το φαινόμενο συνεχίζει να ιντριγκάρει τους επιστήμονες παγκοσμίως. Παρόλο που χρειάζονται περισσότερες έρευνες, παραθέτουμε ορισμένες κοινές αιτίες του déjà vu.
Σύμπτωση
Τα περισσότερα επεισόδια déjà vu είναι τυχαία περιστατικά, πιθανότατα από μια ασυνείδητη μνήμη. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι αν έχετε μια ασυνείδητη ανάμνηση παρόμοια με μια τρέχουσα περίσταση, προκαλεί το αίσθημα του déjà vu.
Advertisment
Επιληψία του κροταφικού λοβού
Οι επιληπτικές κρίσεις που προέρχονται από τον κροταφικό λοβό, τον δεύτερο μεγαλύτερο λοβό του εγκεφάλου, μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα déjà vu, επειδή αυτή η περιοχή του εγκεφάλου είναι υπεύθυνη για τα συναισθήματα και τη μνήμη. Δεν είναι ασυνήθιστο για όσους πάσχουν από αυτόν τον τύπο επιληψίας να βιώνουν την κρίση ως déjà vu.
Ψυχιατρικές καταστάσεις
Τα άτομα με σχιζοφρένεια ή ψύχωση συχνά αναφέρουν συμπτώματα déjà vu. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εμπειρία διαρκεί περισσότερο, είναι πιο έντονη και μπορεί να είναι ανησυχητική για το άτομο. Ωστόσο, οι ερευνητές δεν θεωρούν ότι πρόκειται για déjà vu, αλλά μάλλον για παρενέργεια της ψυχικής ασθένειας.
Παραφυσικό γεγονός
Το συχνό déjà vu θεωρείται σημάδι ψυχικών ικανοτήτων σε ορισμένους πολιτισμούς. Το αίσθημα της οικειότητας θεωρείται ότι έχει ζήσει μια προηγούμενη ζωή ή ότι έχει την ικανότητα να προβλέπει το μέλλον.
Ντοπαμίνη
Ορισμένοι ειδικοί αναφέρουν ότι τα αυξημένα επίπεδα ντοπαμίνης (χημική ουσία του εγκεφάλου) θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε συχνότερα επεισόδια déjà vu λόγω των επιδράσεών της στον εγκέφαλο.
Άλλες μελέτες δείχνουν ότι το déjà vu μπορεί να προκύψει από το αυξημένο στρες, το άγχος και την κόπωση. Δεδομένου ότι πιθανότατα προέρχεται από τον εγκέφαλο, είναι λογικό ότι καταστάσεις που επηρεάζουν τον εγκέφαλο μπορούν να οδηγήσουν σε déjà vu.
Επιπλοκές του déjà vu
Το déjà vu δεν έχει επιπλοκές, εκτός αν σχετίζεται με κάποια σοβαρή κατάσταση υγείας. Εάν βιώνετε κάτι τέτοιο συχνά και συνοδεύεται από τα παρακάτω συμπτώματα, καλό θα είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
- Ψευδαισθήσεις
- Δραστηριότητα επιληπτικών κρίσεων
- Απώλεια μνήμης
- Σύγχυση
Θεραπεία του déjà vu
Η μόνη θεραπεία είναι η διόρθωση της υποκείμενης αιτίας, εφόσον εντοπιστεί. Αν και είναι, ως επί το πλείστον, αθώο, το déjà vu μπορεί να μειωθεί με τη σωστή διαχείριση των επιληπτικών κρίσεων (εφόσον συμβαίνουν), τη μείωση του στρες και του άγχους και την επαρκή ξεκούραση.
Πηγές:
Cleary AM, Neisser J, McMahan T, et al. Subjective distinguishability of seizure and non-seizure Déjà Vu: A case report, brief literature review, and research prospects. Epilepsy Behav. 2021;125:108373. doi:10.1016/j.yebeh.2021.108373
Neppe VM. An overview perspective on what déjà vu is(Part 1). JPCPY. 2015;2(6). doi: 10.15406/jpcpy.2015.02.00111
Cleary AM, Brown AS, Sawyer BD, Nomi JS, Ajoku AC, Ryals AJ. Familiarity from the configuration of objects in 3-dimensional space and its relation to déjà vu: A virtual reality investigation. Consciousness and Cognition. 2012;21(2):969-975. doi:10.1016/j.concog.2011.12.010
Bošnjak Pašić M, Horvat Velić E, Fotak L, et al. Many faces of déjà vu: A narrative review. Psychiatr Danub. 2018;30(1):21-25. doi:10.24869/psyd.2018.21
Adachi N, Adachi T, Kimura M, Akanuma N, Takekawa Y, Kato M. Demographic and psychological features of déjà vu experiences in a nonclinical Japanese population. J Nerv Ment Dis. 2003;191(4):242-247. doi:10.1097/01.NMD.0000061149.26296.DC
Teale J and O’Connor A. What is déjà vu?. Front Young Minds. 2015;3:1. doi:10.3389/frym.2015.00001
