Δεδομένης της «εισβολής» του διαδικτύου στην καθημερινότητά μας, δεν είναι λίγες οι φορές που γινόμαστε μάρτυρες «πικρόχολων» σχολίων. Μηνύματα στο Twitter, το Facebook, και το Youtube – το ίντερνετ φαίνεται να μαγνητίζει σχόλια που στόχο έχουν να θίξουν, να κατηγορήσουν, να απαξιώσουν, και τελικά να δημιουργήσουν προβλήματα στην καθημερινή μας ζωή. Έρευνες έχουν δείξει ότι λειτουργούμε στο ίντερνετ με τέτοιο τρόπο, που δεν θα τολμούσαμε ποτέ στην καθημερινότητά μας (Sherry Turkle, 2011).
Αλλά γιατί όμως οι άνθρωποι μπορούν να γίνουν τόσο πικρόχολοι στο ίντερνετ; Ξαφνικά γίναμε μισάνθρωποι που δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον για τα αισθήματα των άλλων – ή μήπως η ευκολία που μπορεί κάποιος να «ποστάρει» σχόλια, μπορεί να διαμορφώσει το πόσο πολιτισμένοι είμαστε;
Advertisment
Οι επιπτώσεις του «καλύτερου εαυτού μας»
Είναι σαφές ότι όλοι προσπαθούμε να παρουσιάσουμε τον καλύτερο εαυτό μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να αποκτήσουμε περισσότερη αποδοχή από τους άλλους. Παρότι αυτό από μόνο του δεν είναι απαραίτητα κακό, έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει η πιθανότητα το «εγώ» μας να αυξηθεί δυσανάλογα, με αποτέλεσμα να επηρεάσει αρνητικά τον αυτοέλεγχό μας.
Επίσης, δημοσιεύοντας κάτι στο ίντερνετ, φαντάζει σχεδόν σαν να είμαστε σε διάλογο με τον εαυτό μας. Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω, της έλλειψης δηλαδή του αυτοελέγχου και του ότι ουσιαστικά σκεπτόμαστε δυνατά, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ιντερνετική μας συμπεριφορά (Bernstein, 2013).
Φυσική απόσταση & Ανωνυμία
H φυσική απόσταση μεταξύ των ανθρώπων μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν μεταξύ τους. Φαίνεται λοιπόν ότι όσο πιο μακριά βρίσκονται οι άνθρωποι μεταξύ τους, τόσο πιο εύκολο είναι για εκείνους να γίνουν πιο «κακοί» (Goddard et al., 2011). Από την άλλη πλευρά, η ανωνυμία δίνει μια ασφάλεια στο χρήστη να λέει και να κάνει ό,τι θέλει. Επίσης, η επιλογή ενός διαφορετικού (ή ακόμα και ψεύτικου) προφίλ, δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να γράψει πράγματα που στην καθημερινή ζωή θα φάνταζαν απίθανα (Suler, 2004).
Advertisment
Έλλειψη ενσυναίσθησης
Με τον όρο ενσυναίσθηση αναφερόμαστε στη δυνατότητα που έχει κάποιος να ταυτίζεται με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου ατόμου. Στο ίντερνετ, κυρίως λόγω της μη ύπαρξης προφορικής επικοινωνίας, είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί ενσυναίσθηση μεταξύ των χρηστών (Antoniadou et al., 2016).
Μη – προφορική επικοινωνία
Το μεγαλύτερο μέρος της επικοινωνίας του ανθρώπου επιτυγχάνεται μέσω της προφορικής επαφής (τόνος ομιλίας, μάτια, γλωσσικά πρότυπα κτλ), και χωρίς αυτήν ο άνθρωπος δυσκολεύεται να κατηγοριοποιήσει τις πληροφορίες που δέχεται. Έτσι λοιπόν η αβεβαιότητα για τις προθέσεις του άλλου συνήθως έχει ως αποτέλεσμα αρνητική αντίδραση (Terry et al., 2016).
Επιπτώσεις
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα θύματα της διαδικτυακής παρενόχλησης αντιμετωπίζουν ακριβώς τα ίδια προβλήματα με τα θύματα στην καθημερινή ζωή. Κατάθλιψη, άγχος και χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι μερικά από αυτά (Nicol, 2012). Πολλές φορές δε, η ιντερνετική παρενόχληση, φαίνεται να έχει πιο μακροχρόνια και διαβρωτικά αποτελέσματα (Park, Na & Kim, 2014).
Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε, ότι η ανάρτηση αρνητικών σχολίων, εμπεριέχει κινδύνους και για τον θύτη, αφού κατακλύζεται από αρνητικά συναισθήματα. Είναι δε σαφές ότι μια τέτοια πρακτική μπορεί να βλάψει την προσωπική του ζωή, τις πραγματικές του σχέσεις, τη σχέση του στις διαδικτυακές κοινότητες και τελικά την ψυχική του υγεία (May, 2013). Αυτές λοιπόν οι επιπτώσεις επιβάλλουν την άμεση επέμβασή μας.
Stay positive
Η αυξανόμενη χρήση του ίντερνετ έχει δημιουργήσει καινούργια πρότυπα αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Οι συμπεριφορές αυτές είναι πλέον κατανοητές και πρέπει να προσπαθήσουμε να τις αλλάξουμε γιατί είναι προς το συμφέρον μας. Είναι πλέον τεκμηριωμένο ότι όταν αντιμετωπίζουμε τους άλλους με καλοσύνη, τόσο στη διαδικτυακή όσο και στην καθημερινή ζωή, βοηθά στο να βελτιώσουμε την ψυχική μας υγεία και τη σύνδεσή μας με τους άλλους (Nelson, 2016).
Έτσι λοιπόν, αποκτώντας μια πιο θετική προσέγγιση, θα αποκτήσουμε μια πιο ευτυχισμένη ζωή, βελτιώνοντας ταυτόχρονα και την υγεία μας. Υπάρχουν πολλά στοιχεία που υποστηρίζουν το γεγονός ότι τα θετικά συναισθήματα μπορούν να αλλάξουν θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν το σώμα και ο εγκέφαλός μας (Fredrickson, 1998). Η θετικότητα βοηθά να ανοίξουμε τους ορίζοντές μας, ενώ η αρνητικότητα μας περιορίζει σημαντικά κάνοντάς μας να χάσουμε την ικανότητά μας στο να είμαστε ανοιχτοί σε διαφορετικές ιδέες και ως εκ τούτου να κατανοούμε τους άλλους ανθρώπους.
Αλέξης Ψυρράκος, Ψυχολόγος MSc
[toggle title="Πηγές"]
Antoniadou, N., Kokkinos, C.M. & Markos, A (June 2016). Possible Common Correlates between Bullying and Cyber-Bullying among Adolescents. Psicologia Educativa, 22, 27–38
https://www.wsj.com/articles/SB10000872396390444592404578030351784405148
Fredrickson, B. L. (1998). What good are positive emotions? Review of General Psychology, 2, 300–319
https://www.scientificamerican.com/article/bullies-hurt-themselves/
Goddard, Paul and Ashley, Rebecca and Fuller, Gareth and Hudson, Ian (2011). Love thy neighbour: proxemic bias in the voting strategy of contestants in the TV quiz-show “The Weakest Link”. Proceedings of the 2011 Conference of the International Confederation for the Advancement of Behavioural Economics and Economic Psychology
Nelson S.K, Layous K, Cole S.W, Lyubomirsky S. Do unto others or treat yourself? The effects of prosocial and self-focused behavior on psychological flourishing. Emotion, 16, 850
Nicol, S. (2012). Cyber-bullying and trolling. Youth Studies Australia, 31, 3–4
Park, S., Na, E., & Kim, E. (2014). The relationship between online activities, netiquette and cyberbullying. Children and Youth Services Review, 42, 74–81
Turkle, S. (2011). Alone Together: why we expect more from technology and less from each other. New York : Basic Books.
Suler, J. (2004). The Online Disinhibition Effect. CyberPsychology & Behavior, 7, 321–326.
Terry, C., & Cain, J. (May 2016). The Emerging Issue of Digital Empathy. American Journal of Pharmaceutical Education. 80, 4-58
[/toggle]
- Carl Jung | Η θεωρία του τραυματισμένου θεραπευτή - 9 Φεβρουαρίου 2023
- Ο θεραπευτής δεν είναι εκεί για να σε φτιάξει. Είναι εκεί για να σε βοηθήσει να γίνεις εσύ! - 21 Μαρτίου 2022
- “Aυτoεκπληρούμενη προφητεία”: Δώσε τέλος στους φαύλους κύκλους που σε σαμποτάρουν! - 9 Φεβρουαρίου 2022
