Σύμφωνα με το λεξικό Petit Robert, η μεταφορά είναι «μια γλωσσική διαδικασία που συνίσταται σε μετατροπή του νοήματος μέσω αναλογικής αντικατάστασης». Για παράδειγμα, «μια πηγή δυσκολιών» είναι μεταφορά γιατί οι δυσκολίες δεν είναι ποτάμι να έχουν πηγή.
Σ’ αυτό τον τρόπο έκφρασης χρησιμοποιούμε εικόνες. Δανειζόμαστε την εικόνα μιας συγκεκριμένης πραγματικότητας, στην περίπτωσή μας την πηγή ενός ποταμού, για να ορίσουμε κάτι αφηρημένο, την απαρχή, την αιτία των δυσκολιών μας. Η μεταφορά είναι ο πιο απλός, φυσικός και άμεσος τρόπος για να εκφράσουμε κάτι που δυσκολευόμαστε να ορίσουμε. Και συχνότατα χρησιμοποιούμε μεταφορικά ένα από τα όργανά μας για να μιλήσουμε στον εαυτό μας με εικόνες.
Advertisment
Η Ζοσιάν, 43 χρονών, αισθανόταν καταπιεσμένη, ένιωθε ότι ασφυκτιούσε, ότι χρειαζόταν αέρα. Ένιωθε την ανάγκη να ανοίγει τα παράθυρα όλων των δωματίων. Δεν ανεχόταν τα κολιέ και τα ζιβάγκο. Αυτά τα συμπτώματα είχαν εμφανιστεί λίγο καιρό μετά το αυτοκινητιστικό δυστύχημα του άντρα της, που τον είχε αλλάξει: είχε γίνει κτητικός, ζηλιάρης και καχύποπτος.
Ήθελε να ελέγχει διαρκώς τις κινήσεις της Ζοσιάν. Γι’ αυτό κι εκείνη ένιωθε κυριολεκτικά ότι πνιγόταν και ότι την κρατούσαν από το λουράκι… Έκτοτε δεν μπορούσε να φορέσει ζιβάγκο!
Οι αισθήσεις μας είναι ένας τρόπος να περιγράψουμε τα συναισθήματά μας. Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε έχουν πάντα τη σημασία τους. Περιγράφουν συχνά με μεγάλη ακρίβεια το συναίσθημα που εκφράζεται διαμέσου των προβλημάτων υγείας.
Advertisment
Κι όχι μόνο όσα μας λένε οι αισθήσεις μας, αλλά και το σημείο του σώματος όπου εντοπίζεται το πρόβλημα έχει πάντα τη σημασία του. Κατά κάποιο τρόπο, χωρίς να το ξέρουμε, επιλέγουμε το όργανο όπου εμφανίζεται η ασθένεια.
Αυτή η επιλογή δεν είναι τυχαία, σχετίζεται με το πώς αντιλαμβανόμαστε υποσυνείδητα αυτό το όργανο ή τη λειτουργία του (…) Η ασθένεια είναι ένας περίεργος τρόπος να εκφράσουμε πράγματα στον εαυτό μας, γιατί είναι σαν να μας μιλάμε με μισόλογα.
Όταν αναφερόμαστε στην «κεφαλή» μιας επιχείρησης χρησιμοποιούμε μια μεταφορά, γιατί η επιχείρηση ούτε κεφάλι έχει ούτε πόδια. Όλοι ξέρουμε ότι το κεφάλι διοικεί, οπότε καταλαβαινόμαστε. Ένας πονοκέφαλος θα μπορούσε να εκφράζει, μεταξύ άλλων, τον πόνο επειδή δεν μπορούμε να «δικοικήσουμε», να χειριστούμε ορισμένες καταστάσεις όπως θα θέλαμε.
Κατά κάποιο τρόπο, μέσω της ασθένειας, καταλαβαινόμαστε με τον εαυτό μας και μάλιστα πολύ καλά. Αλλά, συγχρόνως, δεν καταλαβαίνουμε τι μας συμβαίνει, γιατί είμαστε άρρωστοι, σε τι χρησιμεύει η οδύνη που νιώθουμε και από την οποία θέλουμε να απελευθερωθούμε το συντομότερο δυνατό. Τι παράδοξο, θα σκεφτόταν κανείς!
Απόσπασμα από το βιβλίο του Philippe Dransart «Η αρρώστια προσπαθεί να με προστατέψει» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αιώρα
