Ο όρος «άγχος αποχωρισμού» χρησιμοποιείται συχνά κατά τη διάρκεια των νηπιακών χρόνων. Ως νήπια, αντιλαμβανόμαστε περισσότερο το περιβάλλον μας και δυσκολευόμαστε πια να αποχωριστούμε τους φροντιστές μας.
Ένα νήπιο που πριν μπορούσε με ευκολία να προσαρμοστεί όταν άλλαζε το άτομο με το οποίο βρισκόταν, τώρα κλαίει και ουρλιάζει όταν κάποιος από τους δύο φεύγει. Αν και είναι δύσκολο αυτό για τους φροντιστές, αυτό το κομμάτι παιδικής ηλικίας είναι συνηθισμένο και υπάρχουν τρόποι να διευκολύνουμε αυτές τις μεταβάσεις.
Advertisment
Αυτό για το οποίο οι γονείς δεν είναι συνήθως προετοιμασμένοι είναι η επιστροφή του άγχους σε μεγαλύτερες ηλικίες. Τόσο οι μαθητές δημοτικού, όσο και οι έφηβοι παλεύουν με το άγχος αποχωρισμού και σε κάποιες περιπτώσεις, εμφανίζεται διαταραχή.
Ποια είναι τα συμπτώματα της διαταραχής άγχους αποχωρισμού
Το κύριο χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι ο υπερβολικός φόβος ή το άγχος που αφορά στον αποχωρισμό από το σπίτι ή από φροντιστές (ή σημαντικά πρόσωπα). Αυτός ο φόβος ή το άγχος υπερβαίνει αυτό που αναμένεται από ένα άτομο δεδομένου του αναπτυξιακού του επιπέδου. Τα παιδιά και οι έφηβοι με έντονο πρόβλημα αποχωρισμού έχουν τουλάχιστον τρία από τα παρακάτω συμπτώματα. Θα παρατηρήσετε ότι τα περισσότερα από αυτά μπορεί να εμφανιστούν και στην ενήλικη ζωή:
– Επαναλαμβανόμενη υπερβολική συναισθηματική δυσφορία κατά την αναμονή ή βίωση αποχωρισμού από το σπίτι ή σημαντικά πρόσωπα (γονείς, φροντιστές, συντρόφους στην ενήλικη ζωή)
Advertisment
– Επίμονη και έντονη ανησυχία για την πιθανότητα απώλειας μιας σημαντικής φιγούρας στη ζωή
– Επίμονη ανησυχία για τη βίωση ενός απροσδόκητου αποχωρισμού από ένα σημαντικό πρόσωπο
– Άρνηση απομάκρυνσης (από το σπίτι για τα παιδιά). Τα παιδιά μάλιστα αρνούνται να πάνε στο σχολείο ή σε άλλες δραστηριότητες
– Έντονος φόβος να μείνουμε μόνοι μας
– Τα παιδιά αρνούνται να κοιμηθούν λόγω φόβου αποχωρισμού
– Εφιάλτες που σχετίζονται με αποχωρισμό
– Σωματικά συμπτώματα έντονου άγχους, όπως πονοκέφαλο, στομαχόπονο, ακόμα και εμετό.
Τα συμπτώματα της Διαταραχής αποχωρισμού σε παιδιά και εφήβους διαρκούν για τουλάχιστον 4 εβδομάδες και προκαλούν σημαντική δυσφορία. Η άρνηση να πάνε στο σχολείο είναι συχνή και μπορεί να συνδυάζεται και από κακές επιδόσεις. Η διαταραχή μπορεί επίσης να επηρεάσει αρνητικά τις κοινωνικές και οικογενειακές σχέσεις.
Τι προκαλεί το άγχος αποχωρισμού στους ενήλικες;
Το φαινόμενο προέρχεται συνήθως από τη σχέση με έναν γονιό, σύντροφο ή παιδί που έφυγε. Το άγχος μπορεί να σχετίζεται και με κάποια ψυχική διαταραχή. Αυτές περιλαμβάνουν τις παραισθήσεις από ψυχωτικά επεισόδια ή φόβο αλλαγής που σχετίζεται με αυτισμό. Σε κάποιες περιστάσεις, οι άνθρωποι αυτοί κατηγορούνται ότι είναι ελεγκτικοί και υπερπροστατευτικοί. Ωστόσο, οι πράξεις τους είναι συχνά ένας τρόπος έκφρασης των φόβων τους σε σχέση με τον αποχωρισμό.
Ποιες είναι οι επιλογές αντιμετώπισης
Υπάρχουν διάφορες θεραπείες. Με τα παιδιά και τους εφήβους, όσο νωρίτερα παρέμβουμε και αναζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια, τόσο πιθανότερο είναι το παιδί θα βιώσει θετικά αποτελέσματα. Φυσικά, όσον αφορά στα παιδιά πάντα, μιλάμε για την ακραία εκδήλωση άγχους αποχωρισμού, διότι το άγχος αυτό από μόνο του σε φυσιολογικά πλαίσια είναι αναμενόμενο και προβλεπόμενο να εμφανιστεί.
Σε περιπτώσεις παιδιών και ενηλίκων πάντως, η ψυχοθεραπεία είναι η καλύτερη λύση. Για παράδειγμα, μέσω της γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας, μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας και τις σωματικές μας αποκρίσεις στο άγχος αποχωρισμού.
Μια άλλη λύση είναι η οικογενειακή θεραπεία. Σε αυτή, οι γονείς και τα αδέρφια μπορούν να μάθουν νέους τρόπους να αλληλεπιδρούν με το παιδί και να διακόψουν αρνητικά μοτίβα συμπεριφοράς. Μπορούν επίσης να μάθουν χρήσιμες στρατηγικές ώστε να βοηθήσουν το παιδί, όταν «χτυπά» το άγχος.
