Ένα ενδιαφέρον και επίκαιρο θέμα είναι το κατά πόσο η χρήση των ιαματικών λουτρών αποτελεί μια μορφή ομοιοπαθητικής θεραπείας. Θα ήθελα να αρχίσω δίνοντας μερικούς χρήσιμους εισαγωγικούς ορισμούς.
Υδροθεραπεία είναι η χρήση του νερού για θεραπευτικούς σκοπούς. Το νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί γι’ αυτόν το σκοπό σε όλες του τις μορφές, ανάλογα δε με τον τρόπο αλλά και τη μορφή που χρησιμοποιείται το ιαματικό νερό, χαρακτηρίζεται και η αντίστοιχη θεραπευτική μέθοδος χρήσης του ως λουτροθεραπεία, ποσιθεραπεία και εισπνοθεραπεία.
Advertisment
Λουτροθεραπεία είναι η εμβύθιση ολόκληρου του σώματος ή μέρους του σώματος σε κάποιο υλικό (νερό, λάσπη) για θεραπευτικούς σκοπούς. Ο τρόπος εφαρμογής της γίνεται με λούσεις, καταιονήσεις, περιτυλίξεις, επιθέματα, λασπόλουτρα, υδρομάλαξη-δινόλουτρα.
Ποσιθεραπεία είναι η εισαγωγή υγρών στο πεπτικό σύστημα με πόση, για θεραπευτικούς σκοπούς.
Εισπνοθεραπεία είναι η εισαγωγή αερίων και ουσιών στο αναπνευστικό σύστημα με εισπνοή.
Advertisment
Η ομοιοπαθητική είναι ένα επιστημονικό θεραπευτικό σύστημα, το οποίο βασίζεται σε συγκεκριμένους νόμους και αρχές. Ο βασικός νόμος της ομοιοπαθητικής, στον οποίο άλλωστε οφείλει και το όνομά της, είναι ο νόμος των ομοίων. Σύμφωνα με αυτόν, ο ιατρός συνταγογραφεί στον ασθενή ένα φάρμακο, που κατά τις πει- ραματικές του αποδείξεις, παρουσίασε κλινική εικόνα παρόμοια με την ασθένεια του ασθενούς.
Συχνά ο ασθενής παρουσιάζει μια επιδείνωση των συμπτωμάτων μετά τη λήψη του ομοιοπαθητικού φαρμάκου, ακολουθούμενη από βελτίωση, η οποία θεωρείται καλό προγνωστικό σημείο, γιατί σημαίνει ότι κινητοποιήθηκε το αμυντικό σύστημα του οργανισμού. Η επιδείνωση αυτή θεωρείται σήμα κατατεθέν του θεραπευτικού συστήματος της ομοιοπαθητικής, αν και δεν είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται μόνο στην ομοιοπαθητική. Παρατηρείται και σε άλλα θεραπευτικά συστήματα που εφαρμόζουν τον νόμο των ομοίων. Ένα τέτοιο σύστημα είναι η λουτροθεραπεία. Είναι από παλιά γνωστό ότι κατά τη λουτροθεραπεία παρατηρούνται δυο μορφές επιδείνωσης: η λουτρική αντίδραση και η θερμική κρίση.
Λουτρική αντίδραση καλείται η κατάσταση κατά την οποία εμφανίζονται παθολογικές αντιδράσεις από τον οργανισμό. Παρατηρούνται κυρίως κατά τη λουτροθεραπεία σε χλωριονατριούχα, θειούχα και ραδιενεργά νερά. Ο χρόνος εμφάνισης κυμαίνεται από την 6η-7η μέρα του λουτρού έως την 30η. Η εκδήλωση της λουτρικής αντίδρασης γίνεται με τοπικά και γενικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα αυτά είναι γενικά παροδικά και συνήθως παρέρχονται μετά από δυο – τρεις ημέρες. Σπανιότερα είναι ισχυρά και παρατεταμένα και μπορεί να εξαναγκάσουν τον ασθενή να διακόψει τη θεραπεία. Τα τοπικά εκδηλώνονται με επιδείνωση της νόσου για την οποία ήλθε ο ασθενής, είτε με την εμφάνιση συμπτωμάτων από παλαιότερες νόσους. Τα γενικά συμπτώματα είναι ανορεξία, πεπτικές διαταραχές, ναυτία, εμετοί, πυρετός.
Η θερμική κρίση αποτελεί ένα σύνολο γενικών και τοπικών συμπτωμάτων που συνήθως παρουσιάζεται την πρώτη εβδομάδα και οφείλεται στην εφαρμογή θερμών λουτρών. Η συχνότητα της εμφάνισής της και η βαρύτητά της εξαρτώνται από την υποκείμενη πάθηση του ασθενούς, τις φυσικοχημικές ιδιότητες και τη θερμοκρασία των νερών. Παρατηρείται συχνότερα σε όξινα ή θειούχα νερά στις πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
Τα γενικά συμπτώματα της θερμικής κρίσης είναι απώλεια της όρεξης, αδυναμία των άκρων, πυρετός, πτώση της πιέσεως και αϋπνία. Τα τοπικά συμπτώματα είναι αδυναμία των άκρων, αίσθηση βάρους στο κεφάλι, μυϊκές συσπάσεις, διόγκωση των αρθρώσεων, κολικοί της χοληδόχου κύστης, δυσκοιλιότητα ή διάρροια, ασθματική κρίση. Για την αντιμετώπισή της απαιτείται διακοπή της λουτροθεραπείας, κατάκλιση και συμπτωματική αγωγή. Πολλές φορές συμβαίνουν ηπιότερες θερμικές κρίσεις που εκδηλώνονται με δυσφορία και αίσθημα ζάλης, οι οποίες αντιμετωπίζονται με μείωση της θερμοκρασίας του νερού και τα συμπτώματα υποχωρούν αμέσως.
Εκτός από αυτές τις 2 αντιδράσεις, μπορέσαμε να περιγράψουμε και μια τρίτη μορφή επιδείνωσης με τη χρήση ιαματικών λουτρών. Η παρατήρηση αυτή έγινε κατά την εκπόνηση της διδακτορικής μου διατριβής κατά την οποία μελετήθηκε η επίδραση της λουτροθεραπείας στη ψυχική υγεία των λουομένων. Μελετήθηκαν δυο δείγματα 40 και 20 ατόμων αντίστοιχα. Το πρώτο έκανε μια εβδομάδα λουτροθεραπεία, το άλλο πήγε εκδρομή. Μετρήσαμε το αίσθημα ευεξίας και στα δυο δείγματα, πριν και μετά την εβδομάδα, με τη χρήση ειδικού ερωτηματολογίου. Παρατηρήσαμε λοιπόν, ότι στο δείγμα των λουομένων αυξήθηκε η κατάθλιψη και ελαττώθηκε το αίσθημα ευεξίας. Τα παραπάνω αποτελέσματα δείχνουν μια επιδείνωση στην ψυχική κατάσταση των ατόμων που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με ιαματικά λουτρά. Το φαινόμενο αυτό το ονομάζουμε «ψυχική αντίδραση».
Ως ψυχική αντίδραση μπορεί να οριστεί το σύνολο των ψυχικών μεταβολών οι οποίες συμβαίνουν στα άτομα τα οποία υπόκεινται σε λουτροθεραπεία και οι οποίες οφείλονται στην θεραπευτική δράση των ιαματικών νερών. Συμβαίνει στο αρχικό στάδιο της θεραπείας, είναι παροδική και χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.
Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι η λουτροθεραπεία είναι μια μορφή ομοιοπαθητικής θεραπείας. Απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει θεραπευτικό αποτέλεσμα είναι η σωστή επιλογή του λουτρού, όπως στην ομοιοπαθητική είναι απαραίτητη η σωστή επιλογή του ομοιοπαθητικού φαρμάκου. Το αμυντικό σύστημα του οργανισμού κινητοποιείται και αντιδρά, και στις δυο περιπτώσεις. Η αντίδραση αυτή είναι σημαντικός παράγοντας για την επίτευξη ενός θετικού θεραπευτικού αποτελέσματος.
Dr. Γεώργιος Λουκάς,
Ψυχίατρος – Ομοιοπαθητικός
Holistic Life
