Απόσπασμα από το βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι «Ο δρόμος της πνευματικότητας», Εκδ. Opera
«Αφού μίλησε σχεδόν μία ώρα, ο Κρισναμούρτι είπε ότι είχε φτάσει η στιγμή των ερωτήσεων.
Advertisment
«Χθες» λέει αμέσως, «με ρώτησε κάποιος μετά τη συζήτησή μας πώς θα όριζα τη ζωή. Είναι εδώ αυτός ο κύριος;»
«Ναι, δάσκαλε» ακούγεται κάποιος από το βάθος της αίθουσας.
«Δεν είμαι εγώ ο δάσκαλός σου» απαντάει ο Κρισναμούρτι. «Ο δάσκαλός σου είναι μέσα σου… Χθες, σου ζήτησα να μου φέρεις δύο ρεβίθια, δύο φακές ή δύο φασόλια, για να μπορέσω ν’ απαντήσω σήμερα στην ερώτησή σου. Τα έφερες;»
Advertisment
«Βέβαια, εδώ τα έχω» λέει ο άνδρας.
Ένας κύριος γύρω στα σαράντα προχωράει μέσα απ’ το πλήθος και δίνει στον Κρισναμούρτι δύο άσπρα φασόλια, τα οποία ο ομιλητής παίρνει και κλείνει σφιχτά από ένα σε κάθε γροθιά.
«Την απάντηση θα την αφήσω για το τέλος» προσθέτει.
Την επόμενη μισή ώρα, ο Τζίντου Κρισναμούρτι απαντάει σε ερωτήσεις κάθε είδους για όλα τα θέματα. Θυμάμαι ότι το παιχνίδι του —αν επρόκειτο για παιχνίδι— σχετικά με την απάντηση που καθυστερούσε να δώσει, είχε καταφέρει να με κρατήσει σε εγρήγορση. Έρχεται η ώρα του αποχαιρετισμού και ο Κρισναμούρτι κατεβάζει το κεφάλι και μιλώντας πολύ αργά, λέει:
«Με ρωτάνε τι είναι για μένα η ζωή… Νομίζω ότι αυτό δεν μπορώ να το εξηγήσω μόνο με λόγια, γιατί τη ζωή την αισθάνεσαι, τη βλέπεις, τη ζεις… Δεν μπορώ να δώσω έναν ορισμό, μπορώ όμως, ίσως, να δώσω ένα παράδειγμα». Μετά από μικρή παύση, ο Κρισναμούρτι συνεχίζει:
«Η ζωή είναι η διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σ’ αυτό…» λέει και δείχνει το φασόλι που κλείνει στο αριστερό του χέρι, «κι αυτό» καταλήγει, δείχνοντας το άλλο φασόλι, που ακόμα κρατάει στη δεξιά του γροθιά. Ένα επιφώνημα έκπληξης πλημμυρίζει, χωρίς υπερβολή, την αίθουσα. Ένα πράσινο βλασταράκι φαίνεται να ξεπροβάλει από το φασόλι που βρίσκεται μέσα στην παλάμη του δεξιού του χεριού, εκτεθειμένο σε κοινή θέα. Σε λιγότερο από μία ώρα, με την υγρασία και τη ζεστασιά του χεριού του, το ένα από τα δύο φασόλια —και μόνο το ένα!— είχε βλαστήσει.
Μετά, πολύ μετά, θα άρχιζαν για μένα οι ερωτήσεις. Τι ήταν αυτό που είχε γίνει; Πώς το είχε κάνει; Κι ακόμη αργότερα, οι προσπάθειές μου να εξηγήσω το συμβάν, αναπόφευκτα θα δημιουργούσαν περισσότερες ερωτήσεις: πώς είχε καταφέρει ένας άνθρωπος να χρησιμοποιήσει την υγρασία, τη θερμότητα και την ενέργεια της κλειστής του παλάμης για να κάνει να βλαστήσει ένα φασόλι σε τόσο λίγη ώρα; Και πώς το είχε κάνει μόνο στο ένα χέρι;
Όλα αυτά θα γίνονταν μετά… γιατί εκείνη τη στιγμή, το μόνο που είχε σημασία για το μικρό παιδί που ήμουν τότε, ήταν η έκπληξη και η ανακάλυψη ενός μηνύματος που δεν θα ξεχνούσα ποτέ:
Η ζωή είναι επέκταση, είναι ανάπτυξη, είναι άνοιγμα… Η ζωή είναι χαρά, είναι ένα ξύπνημα, και είναι ακόμη —γιατί όχι;— κάτι μυστήριο».
