Ψυχή: Το άυλο βασικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης, σε αντιδιαστολή με το υλικό που είναι το σώμα, ο συναισθηματικός, πνευματικός και ηθικός κόσμος του ανθρώπου…
Τι είναι, όμως, ο «βρασμός ψυχής», τον οποίο παραδέχεται και λαμβάνει σοβαρά υπόψη του το δικαστήριο σε περιπτώσεις ακόμη και των πιο ειδεχθών εγκλημάτων;
Advertisment
Σύμφωνα με τους νομικούς, το σοβαρότερο και κρισιμότερο ζήτημα, από πρακτικής πλευράς, σε μια ποινική δίκη, που αφορά σε κατηγορία ανθρωποκτονίας από πρόθεση, πέραν των άλλων ενδεχόμενων ισχυρισμών του κατηγορουμένου, είναι και το, εάν αυτός ενήργησε, κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης και τέλεσης της πράξης, σε ήρεμη ψυχική κατάσταση ή σε βρασμό ψυχικής ορμής.
Ο βρασμός ψυχής ή ορθότερα βρασμός ψυχικής ορμής αποτελεί νομικό όρο με τον οποίο χαρακτηρίζεται κυρίως ο αποκλεισμός της σκέψης που οφείλεται σε αιφνίδια υπερδιέγερση συναισθήματος. Ο βρασμός ψυχικής ορμής χρησιμοποιείται από τον νομοθέτη μόνο στο έγκλημα της ανθρωποκτονίας και η ύπαρξή του θεμελιώνει προνομιούχο έγκλημα. Έγκλημα, δηλαδή, που τιμωρείται ελαφρύτερα σε σχέση με το βασικό έγκλημα.
Συγκεκριμένα, ενώ η ανθρωποκτονία από πρόθεση τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη, η ανθρωποκτονία από πρόθεση σε βρασμό ψυχικής ορμής τιμωρείται με πρόσκαιρη κάθειρξη (5-20 χρόνια). Ο «βρασμός ψυχικής ορμής» θα πρέπει να συντρέχει και κατά την απόφαση για την τέλεση του εγκλήματος και κατά τη στιγμή της τέλεσης. Αν ο δράστης αποφασίσει σε βρασμό ψυχικής ορμής να σκοτώσει κάποιον, όταν τον σκοτώνει όμως είναι ψύχραιμος, τότε δεν τελεί σε βρασμό ψυχικής ορμής.
Advertisment
Βρασμός ψυχικής ορμής δεν είναι ο εκνευρισμός του δράστη και δε συντρέχει στις περιπτώσεις απλής προσβολής του εγωισμού. Θα πρέπει να έχει αποκλειστεί η σκέψη, ο δράστης δηλαδή να μην είναι σε θέση να σταθμίσει τα αίτια που τον κινούν στην τέλεση της πράξης και τα αίτια που τον συγκρατούν από την τέλεση της πράξης. Ο βρασμός ψυχικής ορμής αποκλείεται σε κάθε προμελετημένη ανθρωποκτονία.
Οι ψυχολόγοι εξηγούν…
Χαρακτηριστικό στοιχείο του βρασμού είναι η αιφνίδια ψυχική υπερένταση και υπερδιέγερση. Στην Ψυχολογία, το φαινόμενο αυτό, λέγεται «αψιθυμία» και είναι άγνωστος σ΄ αυτή (στη ψυχολογία) ο όρος «βρασμός ψυχικής ορμής», αλλά, πάντως, ισοδυναμεί, από ψυχολογικής πλευράς, με την έννοια της απλής «αψιθυμίας».
Αψιθυμία, κατά την Ψυχολογία, είναι το ευέξαπτο και το ευερέθιστο του ανθρώπου. Αυτός που έχει τα χαρακτηριστικά του αψίθυμου, γίνεται οξύθυμος ή θυμώδης ή οργίλος ή παράφορος ή αψίκορος. Ψυχολογικώς, και ως προς το αποτέλεσμα συμπεριφοράς, η αψιθυμία εκδηλώνεται με εκρήξεις του συναισθηματικού κόσμου του ατόμου. Προκαλείται δε από ερεθίσματα του περιβάλλοντος κάθε ατόμου και από γεγονότα της ατομικής του ζωής, όπως είναι η οργή, ο έρωτας, η ζηλοτυπία, ο φόβος, η θλίψη, ο τρόμος κ.λπ.
Πρόκειται, δηλαδή, για τα ίδια φαινόμενα και συναισθήματα, που προκαλούν και το βρασμό της ψυχικής ορμής. Άρα, ορθώς γίνεται δεκτό, ότι ο βρασμός ψυχικής ορμής, ως νομική έννοια, ισοδυναμεί με την αψιθυμία, που είναι έννοια της ψυχολογίας.
Γενικά, ο βρασμός ψυχικής ορμής είναι μια διατάραξη της συνειδήσεως, που περιορίζεται μόνο στην υπερένταση του συναισθήματος και του πάθους (βιολογικό στοιχείο) και δεν απαιτείται και η συναγωγή, στη συνέχεια, και αξιολογικής κρίσης, ότι, συνεπεία αυτού, επήλθε και ουσιαστική μείωση της ικανότητας του δράστη, ν΄ αντιλαμβάνεται τον άδικο χαρακτήρα της πράξης του, ή να ενεργεί κατά τη συνείδησή του. Γι΄ αυτό και ο βρασμός ψυχικής ορμής δεν είναι αναγκαίο να οφείλεται σε «δικαιολογημένη αιτία» και ούτε αποκλείεται ο βρασμός με υπαιτιότητα του δράστη.
