Της Βιολέττας Ψωφάκη
«Πρώτα δημιουργείς τις πεποιθήσεις σου. Μετά οι πεποιθήσεις σου δημιουργούν εσένα. Κι όταν βγαίνεις στον κόσμο, ο κόσμος θα επιβεβαιώσει τις πεποιθήσεις σου» – Marisa Peer
Advertisment
Έχει λεχθεί πως το 10% της ζωής μας καθορίζεται από ανεξέλεγκτες καταστάσεις και το 90% από τον τρόπο που αντιδρούμε σε αυτές τις καταστάσεις.
Ο εγκέφαλος είναι ένας πολυσύνθετος και εξαιρετικά αποτελεσματικός μηχανισμός που κάνει πολύ καλή δουλειά όσον αφορά την μετατροπή επαναλαμβανόμενων μοτίβων σε αυτοματοποιημένες αντιδράσεις και συνήθειες. Ο εγκέφαλός μας είναι εκπαιδευμένος να επιζητά τα γνωστά και οικεία και να αντιστέκεται στην αλλαγή. Και σε πολλές περιπτώσεις αυτό είναι απαραίτητο, γιατί ποιος θέλει να ξεκινά τη μέρα του ψάχνοντας διαφορετικούς τρόπους να φτιάχνει το πρωινό του;
Υπάρχουν, όμως, άλλες τόσες περιπτώσεις στις οποίες αυτή η τάση «γραπώματος» του εγκεφάλου από τις συνήθειες μπορεί να αποβεί από περιοριστική μέχρι καταστροφική. Ένα σύστημα πεποιθήσεων διατηρείται για όσο το δικαιολογούμε, το επιβεβαιώνουμε και δεν το αμφισβητούμε.
Advertisment
Το να καταφέρουμε να αλλάξουμε μία παλιά πεποίθηση, που όχι μόνο δεν μας εξυπηρετεί πια, αλλά ίσως και να μας κρατά ακινητοποιημένους, δεν είναι εύκολη υπόθεση επειδή ο εγκέφαλος δεν μπορεί να διατηρήσει αντικρουόμενες πεποιθήσεις. Ίσως, για παράδειγμα, να επιθυμείτε συνειδητά την οικονομική σας ευημερία, αλλά ασυνείδητα να πιστεύετε πως δεν την αξίζετε. Σ’ αυτή την περίπτωση δεν θα μπορέσετε να βελτιώσετε την οικονομική σας κατάσταση επειδή η ζωή μας ελέγχεται κατά 97% περίπου από τον ασυνείδητο νου και μόνο κατά 3% από τον συνειδητό, όπως υποστηρίζουν οι νευροεπιστήμονες.
Ο καθένας από μας είναι ο ίδιος/η ίδια η πηγή των εμπειριών του/της. Χρειάζεται λοιπόν, αν θέλουμε να αλλάξουμε, να παρατηρούμε προσεκτικά και να αποκτούμε επίγνωση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των πεποιθήσεών μας, μια που η ζωή μας, συνειδητά ή ασυνείδητα, καθορίζεται σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό από αυτά.
Το πρώτο βήμα, για όποιον θέλει να αλλάξει τις πεποιθήσεις του, είναι να τις αναγνωρίσει. Ένας τρόπος να γίνει αυτό είναι να προσθέσουμε τη λέξη «επειδή» σε δηλώσεις όπως «Δεν είμαι αρκετά έξυπνη/ος». Αναφέροντας τους λόγους, βοηθά να τους πούμε δυνατά, αντιλαμβανόμαστε κατά πόσο είναι λογικοί ή όχι. Συνήθως έτσι οδηγούμαστε στη συνειδητοποίηση πως η πεποίθησή μας είναι βασισμένη σε μία ερμηνεία της στιγμής.
Σε δεύτερη φάση μπορούμε να αμφισβητήσουμε μία συγκεκριμένη πεποίθηση. Ρωτάμε τον εαυτό μας: «Αυτό που σκέφτομαι είναι αλήθεια;» «Είμαι απόλυτα βέβαιη /ος πως είναι 100% αλήθεια;» «Αν είναι πράγματι αλήθεια, γιατί είναι τόσο κακό;» «Πως αντιδρώ όταν πιστεύω πως αυτό είναι αλήθεια;»
Ένα επόμενο βήμα είναι να ρωτήσουμε τον εαυτό μας: «Ποια/ός θα ήμουν χωρίς αυτήν την πεποίθηση;» «Πως θα ένιωθα;» «Πόσο σημαντικό είναι για μένα να νιώθω έτσι;»
Συνήθως σ’ αυτό το σημείο είναι που μπορούμε να αντιστρέψουμε μία πεποίθηση, να αδρανοποιήσουμε την αρνητική και να την αντικαταστήσουμε με μία θετική.
Μπορούμε να αντιστρέψουμε μία πεποίθηση, για παράδειγμα στην περίπτωση που υπάρχει η πεποίθηση «είμαι ανίκανος/η», την αντιστρέφουμε σε «είμαι ικανός/ή» και ρωτάμε τον εαυτό μας: «Είναι αυτή η πεποίθηση πιο αληθινή:» Εξετάζουμε τις αποδείξεις που υπάρχουν και αναλογιζόμαστε την επίδραση που θα έχει στη ζωή μας.
Μία διαδικασία που ακολουθούν πολλοί είναι να ανακαλύψουν πως και πότε εδραιώθηκε μία συγκεκριμένη πεποίθηση (σχεδόν πάντα στην παιδική μας ηλικία με συγκεκριμένα περιστατικά). Μετά φαντάζονται τη σκηνή και σκέφτονται τι ερμηνεία θα έδιναν στο περιστατικό οι φίλοι τους. Έτσι βρίσκουν πολλές ερμηνείες και ανακαλύπτουν πως ο καθένας θα έδινε διαφορετικό νόημα στο ίδιο συμβάν. Αποδεικνύεται λοιπόν πως τα συμβάντα είναι χωρίς νόημα μέχρι τη στιγμή που θα τους δώσουμε εμείς ένα. Μετά επιστρέφουν στο περιστατικό και του δίνουν ένα διαφορετικό νόημα, κι επειδή τα συναισθήματα δεν δημιουργούνται από το συμβάν αλλά από την ερμηνεία του, το νέο νόημα (η νέα ερμηνεία) αποδυναμώνει την πεποίθηση.
Χρειάζεται να θυμόμαστε πως το νόημα που δημιουργούμε για τον εαυτό μας και τον κόσμο συνήθως βασίζεται σε λάθος συμπεράσματα, με αποτέλεσμα εμείς οι ίδιοι να σαμποτάρουμε τον εαυτό μας.
Είναι Licensed HeartMath Coach και εργάζεται με ατομικές και ομαδικές συνεδρίες. Διοργανώνει το Σεμινάριο «Ζήσε με την καρδιά σου (με τις τεχνικές του HeartMath® Institute)».
- Οι “5 καρέκλες”: Ένα νοητικό και συναισθηματικό εργαλείο για καλύτερη επικοινωνία - 9 Νοεμβρίου 2022
- Ποιος είναι ο αληθινός λόγος που υποφέρουμε - 16 Σεπτεμβρίου 2022
- Τα «ζιζάνια» που εισβάλουν και δημιουργούν προβλήματα στον «εσωτερικό κήπο» των πεποιθήσεών μας - 9 Μαΐου 2022
