Κρίσεις πανικού: Τι συμβαίνει στην ύπαρξή σου;
Τα κρούσματα κρίσεων πανικού και άγχους στις μέρες μας αυξάνονται ολοένα και περισσότερο. Πιο πολλοί άνθρωποι σήμερα από ποτέ χάνουν τη γη κάτω από τα πόδια τους και μπαίνουν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, οδηγώντας το σώμα τους σε συναγερμό. Στην Ελλάδα, οι κρίσεις πανικού έχουν αυξηθεί έως και 25% (1) τα τελευταία χρόνια. Η αύξηση αυτή μας δείχνει πως μάλλον δεν έχουμε μάθει να διαχειριζόμαστε σωστά τις κρίσεις μας, και έτσι η διαταραχή παραμένει, και δυστυχώς εξαπλώνεται.
Advertisment
Θα ήθελα να προσθέσω πως σε αυτό μου το άρθρο δεν μιλώ εκ του ασφαλούς. Έχω υπάρξει θύμα κρίσεων άγχους και πανικού. Αυτός είναι και ο λόγος που σε αυτό το κείμενο δεν θα βρεις βασικές λύσεις και περιγραφές αυτής της διαταραχής, παρά κάτι πιο βαθύ. Θέλω να συζητήσω τι σημαίνει για εμένα μια κρίση, για την ύπαρξή μου, για την ύπαρξή μας. Να προκαλέσω τη σκέψη σου να ερευνήσει τι κρύβεται μέσα σου πίσω από αυτήν τη διαταραχή, και τι θέλει να σου δείξει.
Συμπτωματολογία
Παρόλα αυτά, για τους αναγνώστες που δεν έχουν καθαρή επαφή με τις κρίσεις πανικού και άγχους, παραθέτω εδώ κάποια βασικά χαρακτηριστικά, σύμφωνα πάντα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, που χρησιμοποιείται πάντα με τόσο πάθος από ψυχίατρους και ψυχολόγους κατά την ώρα της διάγνωσης.
Advertisment
Διαβάστε επίσης από την Μαρτίνα Αθανασίου
Η διαταραχή πανικού ανήκει στην κατηγορία των αγχώδων διαταραχών, όπως και οι κρίσεις άγχους. Σύμφωνα με το διαγνωστικό εγχειρίδιο DSM-5, η προσβολή πανικού χαρακτηρίζεται από τα εξής συμπτώματα:
1. Αίσθημα παλμών, καρδιά που «σφυροκοπά», ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού.
2. Εφίδρωση.
3. Τρεμούλα ή έντονος τρόμος.
4. Αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας.
5. Αίσθημα πνιγμονής.
6. Πόνος ή δυσφορία στο θώρακα.
7. Ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση.
8. Αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή τάση για λιποθυμία.
9. Ρίγη ή αίσθημα ζέστης.
10. Παραισθησίες (μούδιασμα ή μυρμηγκιάσματα).
11. Αποπραγματοποίηση (αίσθημα μη πραγματικού) ή αποπροσωποποίηση (αίσθημα απόσπασης από τον ίδιο τον εαυτό).
12. Φόβος απώλειας του ελέγχου ή επερχόμενης τρέλας.
13. Φόβος θανάτου.
Η προσβολή πανικού είναι ένα απότομο ξέσπασμα έντονου φόβου ή έντονης δυσφορίας που κορυφώνεται μέσα σε λίγα λεπτά. Το ξέσπασμα αυτό, μπορεί να συμβεί από ήρεμη, ή από αγχώδη κατάσταση.
Πανικός και Ύπαρξη
Για ποιο λόγο μπορούμε να βιώσουμε άλλα συναισθήματα χωρίς έντονες ψυχοσωματικές παρενέργειες ενώ μια κρίση πανικού μας κάνει να παραλύουμε στη στιγμή; Τι κρύβεται πραγματικά πίσω από μια προσβολή πανικού, και τι σημαίνει για εμάς σε υπαρξιακό επίπεδο;
Το κλειδί για την απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα κρύβεται πίσω από: (α) το ένστικτο της επιβίωσης, και (β) το φόβο του θανάτου. Το βασικό συναίσθημα που βιώνεται κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, είναι ο φόβος. Τώρα, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τη βαρύτητα του φόβου ως συναίσθημα, και να καταλάβουμε τη διαφορά του από άλλα αρνητικά συναισθήματα, όπως π.χ ο θυμός. Μια από τις βασικές διαφορές του φόβου με το θυμό, είναι ότι το ένα είναι – αυτό που μου αρέσει να αποκαλώ – υπαρξιακό συναίσθημα, ενώ το άλλο όχι.
Τι εννοώ με αυτό: από τη γέννηση μας, είμαστε ικανοί να βιώσουμε φόβο. Δεν είναι ένα συναίσθημα που “μαθαίνεται” αργότερα, είναι εγγενές (2). Όταν η μητέρα απομακρύνεται από την κούνια του νεογέννητού της εκείνο κλαίει, επειδή φοβάται. Αν αφαιρέσεις την πιπίλα ενός μωρού, εκείνο δε θυμώνει, γιατί δεν ξέρει ακόμη αυτό το συναίσθημα, παρά φοβάται, γιατί νιώθει ευάλωτο – και κλαίει. Αργότερα, θα μάθει να θυμώνει με αυτόν που του παίρνει τα παιχνίδια του, αλλά προς το παρόν έχει μόνο τα απαραίτητα συναισθήματα για την επιβίωση του: φόβο και αγάπη.
Αγάπη ώστε να μπορέσει να συνδεθεί με τους γονείς και να δημιουργήσει έτσι δυνατούς δεσμούς ασφάλειας, και φόβο ώστε να διαισθανθεί πότε αυτοί οι δεσμοί κινδυνεύουν, και να ενημερώσει με ένα ουρλιαχτό. Φαίνεται λοιπόν πως ο φόβος από τη γέννηση μας συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια. Και η ανάγκη της ασφάλειας είναι εξίσου μια υπαρξιακή ανάγκη, η οποία μας συνοδεύει από τη γέννηση μας μέχρι το θάνατο. Χωρίς το φόβο να μας οδηγεί στην ασφάλεια, το ανθρώπινο είδος ίσως να εξαφανιζόταν προ πολλού. Γι’ αυτό και είναι πολύ δύσκολο να σταματήσεις μια κρίση πανικού πριν εκείνη κάνει τον κύκλο της, γιατί σχετίζεται άμεσα με το ένστικτο της επιβίωσης.
Οι κρίσεις πανικού λοιπόν, σχετίζονται άμεσα με την ύπαρξή μας και βιώνονται σε βαθύτερο επίπεδο από άλλες διαταραχές, καθώς έχουν σαν βάση τους ένα υπαρξιακό συναίσθημα. Εκφράζουν την ξαφνική απώλεια ασφάλειας, η οποία συνδέεται με τη βρεφική μας κατάσταση, και οδηγούν σε τεράστια ανισορροπία της ψυχικής και σωματικής μας κατάστασης.
Τι μας δείχνουν οι κρίσεις πανικού;
Οι κρίσεις πανικού και άγχους είναι η απόλυτη έκφραση φόβου, και απορρέουν από το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και τον φόβο μας μην πεθάνουμε. Ο λόγος που φαντάζουν (και που είναι) τόσο τραυματικές, είναι επειδή έχουν να κάνουν με το φόβο του θανάτου – και δεν υπάρχει κάτι πιο απόλυτο από το θάνατο. Είναι λοιπόν σημαντικό να δούμε ποιες καταστάσεις στη ζωή μας έχουν οδηγήσει σε αυτήν την ανασφάλεια και αυτόν το φόβο. Τι είναι αυτό που μας προκαλεί τρόμο; Είναι μια συγκεκριμένη λέξη, άρωμα, κατάσταση, ανάμνηση, ήχος;
Είναι σύνηθες, ένα άτομο να έχει παραπάνω από έναν τύπους ερεθίσματος που προκαλούν την κρίση. Θεραπευτικά όμως, θα αποκαλυφθεί πως όλα τα ερεθίσματα οδηγούν σε μια μόνο πραγματικότητα, η οποία έχει βιωθεί από τον ασθενή σε κάποια προηγούμενη ηλικία. Επομένως, μπορούμε να ανακουφιστούμε δραματικά ερευνώντας και επιλύοντας με τον θεραπευτή μας κάθε κατάσταση ή σκέψη που οδηγεί σε κρίση. Το τι μπορεί να κρύβεται από πίσω, συνήθως εκπλήσσει.
Αρκετά άτομα δηλώνουν πως πριν πάθουν την πρώτη τους κρίση δεν είχαν ποτέ στο ιστορικό τους περεταίρω ψυχολογικά προβλήματα. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι σύνηθες, άτομα που φτάνουν στην κρίση να έχουν απωθήσει πολύ έντονο συναισθηματικό υλικό για χρόνια – άθελα τους (ασυνείδητα). Δυστυχώς, κανείς δεν ξέφυγε ποτέ από την “εκδίκηση” του ασυνείδητου εαυτού μας, που μόλις αποφασίσει πως ήρθε η ώρα για “επιστροφές” χρόνων, δεν σταματάει σε τίποτα.
Για την ορθή αντιμετώπιση και θεραπεία κρίσεων πανικού και άγχους, είναι σωστό να απευθυνθείτε χωρίς καθυστέρηση σε έναν ειδικό. Ένας ψυχολόγος θα σας βοηθήσει να βρείτε τα αίτια των κρίσεων σας και να οδηγηθείτε έτσι στη θεραπεία τους.
[toggle title="Αναφορές"]
1. Πηγή στατιστικής δήλωσης: https://www.iefimerida.gr/news/246039/eos-kai-25-ayxithikan-oi-kriseis-panikoy-ta-teleytaia-hronia-stin-ellada
2. Αυτή η θεωρία υποστηρίζεται και από τον πατέρα της ψυχοδυναμικής προσέγγισης, τον Sigmund Freud. Ο ίδιος ο Freud συμπέρανε πως ο φόβος ήταν το συναίσθημα που ενεργοποιούσε τους μηχανισμούς άμυνας μας από τη γέννηση μας. Συνεπώς, για να είναι δυνατή η ύπαρξη μηχανισμών άμυνας στο βρέφος, ο φόβος έπρεπε να είναι εγγενές συναίσθημα.
[/toggle]
- Ο ρυθμός στα αντικείμενα, τη φύση και τους ανθρώπους - 26 Μαΐου 2022
- «Πόσο καιρό θα διαρκέσει η θεραπεία;» – Μια ψυχολόγος απαντά στην πιο συχνή ερώτηση - 13 Ιουλίου 2020
- Φόβος για το μέλλον (άγνωστο): Η επιδημία του σήμερα… - 1 Απριλίου 2020
