Δυόσμος

Όνομα: Δυόσμος

Επιστημονική ονομασία: Μίνθη η σταχυώδης – Mentha spicata

Advertisment

Οικογένεια: Χειλανθή

Περιγραφή του δυόσμου

Ο δυόσμος είναι είδος μέντας, το οποίο είναι ιθαγενές της Ευρώπης και της Νοτιοδυτικής Ασίας. Είναι πολυετές φυτό, με ωραίο, πράσινο και πλούσιο φύλλωμα, που φτάνει σε ύψος τα 30-100 εκατοστά. Έχει υπόγειες ρίζες και ορθωμένα τετραγωνικά στελέχη. Τα φύλλα έχουν μήκος 3-5 εκατοστά, είναι λογχοειδή ή επιμήκη-λογχοειδή, είναι βαθιά χωρισμένα γύρω γύρω, λίγο τριχωτά και με μυτερές άκρες.

Τα άνθη έχουν χρώμα λιλά, είναι μικρά και τοποθετημένα κυκλικά, σε τελικό κυλινδρικό στάχυ. Όλα τα μέρη του φυτού έχουν αρωματική, πιπεράτη μυρωδιά που διαφέρει από τη μυρωδιά της μέντας.

Advertisment

Ο δυόσμος αυτοφύεται σε υγρά κυρίως λιβάδια. Υπάρχει παντού και σαν καλλιεργούμενο σε όλο τον κόσμο. Μαζεύεται όλο τον χρόνο, οι δε κυριότερες σοδειές είναι μία τον Ιούνιο και μία το Σεπτέμβριο-Οκτώβριο.

Πολλαπλασιάζεται με υπόγειες ρίζες, μερικές φορές και από σπόρους. Αποξηραίνεται σε σκιά, σε θερμοκρασία κάτω από 35οC. Είναι από τα πιο διάσημα αρωματικά χόρτα και ένα είδος πασίγνωστο στην Ελλάδα, όπου το συναντάμε φυτεμένο σε γλάστρες, κήπους ή παρτέρια, στις πόλεις ή στην εξοχή.

Το φυτό χρησιμοποιείται ολόκληρο (υπέργειο μέρος) και είναι από τα πιο κοινά παραδοσιακά βότανα.

Διαβάστε:

Πώς να αποξηράνετε το Δυόσμο, τη Μέντα και το Βασιλικό

Φτιάξτε στοματικό διάλυμα με δυόσμο, αλόη και πρόπολη

Συστατικά του δυόσμου

Ο δυόσμος εκτός από αιθέριο έλαιο, ταννίνη και διαιτητικές ίνες, περιέχει επίσης, φολικό οξύ, ριβοφλαβίνη, βιταμίνες Α, Β6, Ε, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, μαγγάνιο και χαλκό.

Ιστορία και παράδοση

Ο δυόσμος ήταν γνωστός από την αρχαιότητα. Στην ελληνική μυθολογία, η Μίνθη ήταν μια νύμφη που μεταμορφώθηκε στο εν λόγω φυτό από την Περσεφόνη, όταν συνελήφθηκε στην αγκαλιά του άντρα της, Άδη, στις όχθες του ποταμού Αχέροντα.

Οι αρχαίοι Έλληνες, πίστευαν ότι ο δυόσμος αναζωογονεί το νου και τον χρησιμοποιούσαν για φαρμακευτικούς σκοπούς. Επίσης, έφτιαχναν μύρο από τον δυόσμο και έτριβαν το τραπέζι τους με αυτόν, πριν γευματίσουν, προφανώς, για να έχουν καλή όρεξη αλλά και καλή χώνεψη.

Στην αρχαία Αθήνα, έτριβαν δυόσμο στο σώμα, χρησιμοποιώντας τον σαν άρωμα. Ο Διοσκουρίδης, ο Ιπποκράτης και ο Πλίνιος το ανέφεραν συχνά ως φυτό με μεγάλη φαρμακευτική αξία και ωραιότατο άρωμα.

Οι Κινέζοι και οι Άραβες, του απέδιδαν πολλές θεραπευτικές ιδιότητες και αρωμάτιζαν το νερό του μπάνιου τους με αυτόν. Στην Ανατολή, από την αρχαιότητα, το τσάι δυόσμου, ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές.

Δυόσμος: Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις

-έχει αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική και ανοσορυθμιστική δράση
-δρα ενάντια στους κολικούς, τα αέρια του στομάχου, της ναυτίας και του εμετού και είναι εξαιρετικός για την αντιμετώπιση των εμετών της εγκυμοσύνης
-είναι εξαιρετικά διουρητικός, αντισπασμωδικός και εφιδρωτικός
-μειώνει τα τριγλυκερίδια
-διαθέτει εξαιρετικές αντιμυκητισιακές ιδιότητες (π.χ. εξολοθρεύει τον μύκητα Candida albicans καθώς και μύκητες που εμφανίζονται κατά την αποσύνθεση των τροφίμων)
-για την αμυγδαλίτιδα, ουλίτιδα και φλεγμονές του ρινοφάρυγγα
-είναι ηρεμιστικός και ενισχύει τη μνήμη
-κατά του λόξυγκα
-για τις πέτρες της κύστης και της χολής, την κατακράτηση ούρων και τις φλεγμονές των νεφρών
-αποτελεσματικός κατά των αιμορροίδων
-έχει ευεργετική επίδραση στο νευρικό σύστημα και κάνει καλό σε πονοκέφαλο, ημικρανία, ταχυπαλμία, τρεμούλα, αϋπνία και σπασμούς
-το έλαιό του δρα ως προστατευτικό από επιζήμιες ακτινοβολίες και χημειοθεραπείες
-διεγείρει τη χολική έκκριση σε περίπτωση ίκτερου και άλλες ασθένειες του ήπατος και της χολής
-κατά των παθήσεων του δέρματος, τη θεραπεία των σκασμένων χεριών και της πιτυρίδας
-για την αρθρίτιδα και τους ρευματισμούς
-το αιθέριο έλαιό του καταπολεμά πολλά βακτηρίδια, όπως τον E. Coli που προσβάλει τα έντερα, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, τη σαλμονέλα, τον χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο και τα βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα
-σαν γαργάρα, για τη θεραπεία ελκών του στόματος

Άλλες χρήσεις

-το αιθέριο έλαιό του χρησιμοποιείται για την παρασκευή τσίχλας και οδοντόκρεμας

-χρησιμοποιείται στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική

-χρησιμοποιείται στη σαπωνοποιία και τη μυροποιία

-χρησιμοποιείται για να κρατά μακριά απρόσκλητους επισκέπτες, όπως μυρμήγκια, σαρανταποδαρούσες, κουνούπια, και ποντίκια.

Παρασκευή – δοσολογία

Aφέψημα

Βράζουμε για λίγα λεπτά μερικά φύλλα σε ένα μπρίκι νερό, το σουρώνουμε και το πίνουμε ζεστό με μέλι.

Έγχυμα

Βάζουμε ένα κουταλάκι του γλυκού σε ένα μπρίκι καυτό νερό και το αφήνουμε μισή ώρα.

Συνταγή

Φτιάχνουμε τσάι από δυόσμο, προσθέτουμε λίγη εσάνς γλυκάνισου και μέλι και παίρνουμε από 1 κ.γ κάθε τόσο, σε περίπτωση δυνατών κολικών, κράμπας, κατά των νευρικών σπασμών, του εμετού και της κόπωσης.

Εξωτερική χρήση

Εντριβή με φύλλα δυόσμου πάνω σε πάσχουσες περιοχές, καταπραϋνουν τους πόνους από αρθρίτιδα και ρευματισμούς.

Γαργάρα

Ρίχνουμε μερικές σταγόνες αιθέριου ελαίου μέσα σε χλιαρό νερό, σε περιπτώσεις αμυγδαλίτιδας, ουλίτιδας και φλεγμονών του ρινοφάρυγγα.

Σκόνη δυόσμου

Χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση των αποστημάτων

Κατάπλασμα

Κοπανισμένος δυόσμος τοποθετείται, για να ανακουφίσουμε το πρησμένο από γάλα στήθος

Για μασάζ ποδιών

Aναμείξτε 50 ml αμυγδαλέλαιο με 30 σταγόνες αιθέριο έλαιο δυόσμου και κάντε με αυτό ένα απαλό μασάζ στις γάμπες και στα πέλματα. Mε αυτό τον τρόπο, θα καταπολεμήσετε την κακοσμία των ποδιών και την ανάπτυξη μυκήτων.

Ενδιαφέροντα στοιχεία για το Δυόσμο

-Ο δυόσμος δεν πρέπει να λείπει από κανένα σπίτι. Με την ευχάριστη γεύση του, ταιριάζει σε πολλά φαγητά, όπως κεφτέδες, ντολμαδάκια γιαλαντζί, γεμιστά, πίτες κλπ.
-Σε αιγυπτιακό πάπυρο, γραμμένη στα ελληνικά, βρέθηκε συνταγή για οδοντόκρεμα, που περιείχε δυόσμο, αλάτι, πιπέρι και σκόνη ίριδας
-Ο δυόσμος είναι ένα από τα 26 περίπου είδη της οικογένειας της μέντας
-Μασάτε φυλλαράκια δυόσμου, για να καταπολεμήσετε την κακοσμία του στόματος και να έχετε δροσερή αναπνοή
-Στο μαγείρεμα, προσθέστε το δυόσμο τα τελευταία λίγα λεπτά, για να μην καταστραφούν τα αιθέρια έλαιά του και χάσει το άρωμά του
-ο δυόσμος έχει αφροδισιακές ιδιότητες
-Για να φτιάξετε ένα δροσερό και πολύ εύγευστο αναψυκτικό από δυόσμο, βράστε 2-3 φλιτζάνια νερό με 2 κ.γ πράσινο τσάι και λίγα φυλλαράκια δυόσμου. Προσθέστε 1 κ.γ μέλι ή άλλο γλυκαντικό της αρεσκείας σας. Αφήστε το να κρυώσει λίγο και βάλτε το στο ψυγείο. Σερβίρεται με παγάκια.
-μειώνει τα επίπεδα της τεστοστερόνης τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, αν πίνεται πολύ τακτικά
-Οι ρίζες του δυόσμου απλώνουν πολύ και μπορεί να “πνίξουν” τα κοντινά φυτά, γι΄αυτό, εκεί που τον φυτεύετε, φροντίστε να έχει αρκετό χώρο γύρω του
-χρησιμοποιείται σαν μέσο συντήρησης τροφίμων. Πολλές νοικοκυρές, αποθηκεύουν όσπρια στα οποία βάζουν φυλλαράκια δυόσμου, για να συντηρηθούν καλύτερα και περισσότερο χρόνο
-Αν ψεκάσουμε τη φλούδα της πατάτας με αιθέριο έλαιο δυόσμου, παρατείνουμε την αποθήκευσή της μέχρι και ένα χρόνο, χωρίς να φυτρώσει
-Για να φτιάξετε το δικό σας σιρόπι δυόσμου, βράστε για 2-3 λεπτά, 1 ½ φλιτζάνι νερό, 1 φλιτζάνι ζάχαρη και 1 φλιτζάνι ψιλοκομμένο δυόσμο, σουρώστε το και αδειάστε το σε γυάλινο βάζο.
-Τρίψτε στο σώμα σας φύλλα δυόσμου και κρατείστε μακριά σας τα κουνούπια και άλλα ενοχλητικά ζωύφια
-Για να διατηρείτε το δυόσμο που έχετε στη γλάστρα σας φρέσκο, μην ξεχνάτε να κόβετε τις ανθισμένες κορυφές του
-Χαϊδέψτε το δυόσμο σας κάθε φορά που περνάτε από κοντά του, για να απλώσετε το άρωμά του παντού
-Προτιμείστε να κόβετε το δυόσμο με τα χέρια, γιατί, όταν τον κόβετε με το μαχαίρι, χάνει από το άρωμά του

Προφυλάξεις – Παρενέργειες

-Απαιτείται προσοχή στη χρήση του αιθέριου ελαίου του δυόσμου, γιατί, σε μεγάλες δόσεις είναι τοξικό. Να το αποφεύγουν οι γυναίκες κατά την εγκυμοσύνη και κατά το θηλασμό καθώς και τα παιδιά.
-Το τσάι από δυόσμο πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο, γιατί σε μεγάλες ποσότητες γίνεται τοξικό, για τα νεφρά και το συκώτι.
-Μπορεί να ενισχύσει την υπνηλία που προκαλούν μερικά ηρεμιστικά ή αντικαταθλιπτικά σκευάσματα.
-Δεν πρέπει να συνδυάζεται με φάρμακα που καταστέλλουν το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα.
-Να μην καταναλώνεται από ζευγάρια που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, γιατί μπορεί να προκαλέσει μείωση της πυκνότητας του σπέρματος, βλάβη στον ιστό των όρχεων αλλά και να διαταράξει την ορμονική ισορροπία και στα δύο φύλλα.

Πηγές

Φύση και Υγεία εκδόσεις Κωσταρά
Τα βότανα και η θεραπεία τους εκδόσεις Αφοί Νάστου
Τα φαρμακευτικά βότανα και οι χρήσεις τους εκδόσεις Μπίμπης