Αποτελεί επιστημονικό δεδομένο ότι η πιο σημαντική σειρά γενετικών οδηγιών που οι άνθρωποι λαμβάνουμε προέρχεται από το DNA, το οποίο περνά από γενιά σε γενιά. Ωστόσο, έχει επίσης αποδειχθεί επιστημονικά ότι το περιβάλλον μας- ειδικά τα νεανικά μας χρόνια- μπορούν να επιφέρουν γενετικές αλλαγές. Οι επιστήμονες πρόσφατα διαπίστωσαν ότι αυτά τα είδη γενετικών αλλαγών μπορεί να έχουν σημαντικές επιδράσεις ακόμα και αφού έχουν περάσει μέσα από 14 γενιές· τα σκουλήκια (ασκαρίδες) ήταν τα πρώτα είδη που μελετήθηκαν.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Μοριακής Βιολογίας (EMBO) στην Ισπανία εξέτασε γενετικά τροποποιημένα νηματοειδή παράσιτα που χρησιμοποιούν διαγονίδιο ως φθορίζουσα πρωτείνη. Αν ενεργοποιηθεί, το γονίδιο κάνει τα σκουλήκια να λάμπουν σε υπεριώδες φως.
Advertisment
Βρέθηκε ότι το γονίδιο έλαμπε αμυδρά σε μέτριες θερμοκρασίες και έντονα σε τροπικές θερμοκρασίες, αλλά επίσης ανακαλύφθηκε ότι το γονίδιο συνεχίζει να λάμπει έντονα, όταν μεταφερόταν και πάλι πίσω σε φυσιολογικές ή ψυχρότερες θερμοκρασίες. Η αξιοσημείωτη αυτή παρατήρηση υποδεικνύει ότι το γονίδιο διατηρούσε μια «περιβαλλοντική ανάμνηση» του τροπικού κλίματος.
Το ακόμα πιο εκπληκτικό ήταν πως αυτή η ανάμνηση περνούσε μέσα από επτά γενεές στους απογόνους. Πιο συγκεκριμένα, αποκαλύφθηκε ότι τα μωρά σκουλήκια κληρονομούν την επιγενετική αλλαγή μέσω των αυγών και του σπέρματος. Σύμφωνα με τον Adam Klosin από την EBMO και το Πανεπιστήμιο Πομπέου Φάβρα της Βαρκελώνης: «Δεν γνωρίζουμε ακριβώς γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά φαίνεται να είναι μια μορφή βιολογικού σχεδιασμού».
Η Tanya Vavouri του Ερευνητικού Ινστιτούτου για την Λευχαιμία Josep Carreras στην Καταλονία υποστηρίζει ότι: «τα σκουλήκια ζούνε πολύ λίγο, οπότε ίσως μεταφέρουν αναμνήσεις των παρελθοντικών καταστάσεων, για να βοηθήσουν τους απογόνους τους να προβλέπουν πώς θα μπορούσε να είναι το περιβάλλον τους στο μέλλον».
Advertisment
Πράγματι, αυτός ήταν ένας από τους κύριους λόγους που το συγκεκριμένο είδος επιλέχθηκε γι’ αυτό το πείραμα· στην ουσία οι 14 γενεές πέρασαν σε περίπου 50 μέρες. Ευτυχώς, αυτό το είδος και η χρονική περίοδος αποτελούσαν τα κατάλληλα εργαλεία για να μας παρέχουν βασική εικόνα αναφορικά με την περιβαλλοντική γενετική αλλαγή στους ανθρώπους.
Ωστόσο, αν και υπάρχουν σημαντικές ομοιότητες αναφορικά με αυτές τις αλλαγές στα σκουλήκια, στα ποντίκια και στους ανθρώπους, ακόμα δεν έχουν πραγματοποιηθεί πειράματα και έρευνες στους ανθρώπους για προφανείς λόγους: «Οι κληρονομικές επιδράσεις στους ανθρώπους είναι δύσκολο να μετρηθούν εξαιτίας των πολλών χρόνων ζωής της κάθε γενιάς και λόγω της δυσκολίας διατήρησης ακριβών καταγραφών».
Κι όμως, έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά και τα εγγόνια των γυναικών που επιβίωσαν από τον Ολλανδικό λιμό του 1944-45 πάσχουν από αυξημένη δυσανεξία στη γλυκόζη ως ενήλικες και άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι οι απόγονοι των επιζησάντων από το Ολοκαύτωμα έχουν τα ίδια χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης (η κορτιζόλη βοηθά στην ανάρρωση μετά από τραύμα). Υπάρχουν έρευνες σε εξέλιξη που προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν περαιτέρω αυτό το φαινόμενο της επιγενετικής κληρονομικότητας.
Η μακροχρόνια φύση αυτών των διαγενεακών επιδράσεων είναι εκπληκτική, αλλά είναι επίσης και κατά κάποιο τρόπο ανησυχητική. Αυτά τα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι οι άνθρωποι μπορεί να γεννιούνται με συγκεκριμένα γενετικά χαρακτηριστικά που αρχικά εμφανίστηκαν πριν από εκατοντάδες χρόνια και αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να μένουν μαζί μας ανεξαρτήτως του περιβάλλοντος στο οποίο γεννηθήκαμε, ασχέτως του περιβάλλοντος στο οποίο ζήσαμε ως παιδιά και ασχέτως του περιβάλλοντος στο οποίο τελικά ζούμε. Η περαιτέρω έρευνα όμως θα ρίξει περισσότερο φως σε αυτό το αίνιγμα!
