Ο εγκέφαλος αποτελεί το πιο μαγευτικό ζωτικό μας όργανο και όσο κι αν τον ερευνούμε, όσα μυστικά κι αν αποκαλύψουμε, πάντα θα μας εκπλήσσει με ένα νέο στοιχείο. Όσο περιπλανιόμαστε στο λαβύρινθό του, όσο ανακαλύπτουμε τους κρυμμένους θησαυρούς του, αποκωδικοποιούμε και τον τρόπο που λειτουργεί ο οργανισμός μας, οι σκέψεις, τα συναισθήματα, αλλά επίσης αποκτάμε εργαλεία γνώσης για να αντιμετωπίσουμε μια πληθώρα παθήσεων. Το Live Science παρουσίασε, λοιπόν, 10 από τα πιο εντυπωσιακά πράγματα που μάθαμε για τον εγκέφαλο μέσα στο 2018.
10 νέα εντυπωσιακά στοιχεία που μάθαμε για τον εγκέφαλο το 2018
1. Ο εγκέφαλος είναι πιθανό να περιέχει βακτήρια
Οι επιστήμονες πίστευαν μέχρι πρόσφατα ότι ο εγκέφαλος δεν διαθέτει βακτήρια σε σχέση με όλα τα άλλα όργανα του σώματός μας. Όμως, φέτος για πρώτη φορά, έρευνα σε 34 εγκεφάλους ανθρώπων αποκάλυψε πως πολλές εγκεφαλικές δομές διαθέτουν φιλοξενούν και αυτές αβλαβή βακτήρια.
Advertisment
2. Μαγνητικός εγκέφαλος
Έρευνα του 2018 «χαρτογράφησε» τα σημεία του εγκεφάλου στα οποία εντοπίζονται σωματίδια που μπορούν να μαγνητιστούν. Αυτοί οι μικροί μαγνήτες υπάρχουν διάσπαρτοι στον εγκέφαλο και φαίνεται πως ορισμένα βακτήρια τα χρησιμοποιούν για να προσανατολιστούν στο χώρο, όπως και ορισμένα ζώα. Τώρα οι επιστήμονες ερευνούν αν συμβαίνει το ίδιο και στον άνθρωπο.
3. Το στρες συρρικνώνει τον εγκέφαλο
Μια μελέτη σε 2.000 υγιείς μεσήλικες έδειξε ότι όσοι είχαν υψηλότερα επίπεδα της ορμόνης του στρες κορτιζόλης, είχαν επίσης ελαφρώς μικρότερο όγκο εγκεφάλου. Επίσης, οι άνθρωποι αυτοί είχαν χειρότερες επιδόσεις στα τεστ μνήμης σε σχέση με όσους είχαν φυσιολογικά επίπεδα κορτιζόλης.
4. Τα ψυχεδελικά μεταμορφώνουν τα εγκεφαλικά μας κύτταρα
Εργαστηριακά πειράματα σε ζώα κατέληξαν στο ότι τα ψυχεδελικά, όπως το «έκσταση» και το LSD, μπορούν να μεταβάλλουν σταδιακά τη συνολική δομή των εγκεφαλικών μας κυττάρων. Συγκεκριμένα, οι ψυχεδελικές δραστικές ουσίες οδήγησε τα εγκεφαλικά κύτταρα να μεγαλώσουν και να δημιουργήσουν νέες νευρωνικές συνδέσεις με άλλα κύτταρα, μια εξέλιξη με δυνητικά θεραπευτικές δυνατότητες.
Advertisment
5. Η εκπληκτική πλαστικότητα του εγκεφάλου
Ο «ασθενής U.FD.» είναι η περίπτωση ενός 11χρονου αγοριού στο οποίο πριν από τέσσερα χρόνια αφαιρέθηκε το ένα τρίτο του δεξιού του ημισφαιρίου, ώστε να μειωθούν οι επιληπτικές του κρίσεις. Αν και το παιδί έχασε το δεξί μέρος του οπτικού του κέντρου, ο εγκέφαλός του κατάφερε να αναπληρώσει αυτή την απώλεια. Αυτή η περίπτωση αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα για την εκπληκτική νευροπλαστικότητα που διαθέτει ο εγκέφαλός μας.
6. Έντερο – ο δεύτερος εγκέφαλός μας
Το παχύ έντερο διαθέτει εκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα και καθώς λειτουργούν ανεξάρτητα από οποιοδήποτε εγκεφαλικό κέντρο, αυτό το όργανό μας προσδιορίζεται πια ως ο «δεύτερος εγκέφαλος» ή το εντερικό νευρικό σύστημα. Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι μόνο ο εγκέφαλος μπορούσε να δώσει εντολές για κινητοποίηση και κίνηση των μυών, όμως τώρα αυτό άλλαξε. Μάλιστα, ορισμένοι επιστήμονες εκτιμούν πως ο εντερικός εγκέφαλος εξελίχτηκε πριν από εκείνον του κεφαλιού.
7. Ο εγκέφαλος «σβήνει» το θόρυβο των βημάτων μας
Οι επιστήμονες φέτος ανακάλυψαν πως ο εγκέφαλος μέσα από ορισμένες εξελικτικές προσαρμογές έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα είδος ηχομόνωσης, φιλτράροντας τα βήματά μας. Στόχος του είναι να μπορούμε να ακούσουμε καλύτερα άλλους εξωτερικούς ήχους, όπως αν πλησιάζει κάποιος κίνδυνο. Αυτός ο βιολογικός μηχανισμός εξελίχθηκε λοιπόν για την επιβίωσή μας.
8. Γερασμένοι εγκέφαλοι γεννούν νέα κύτταρα
Πρόσφατη έρευνα σε εγκεφάλους 28 ανθρώπων που είχαν αποβιώσει βρήκε βάσιμες ενδείξεις ότι ακόμα και οι γερασμένοι εγκέφαλοι μπορούν να γεννήσουν νέα κύτταρα. Αυτή η ανακάλυψε αναιρεί αυτό που επί δεκαετίες πίστευαν οι επιστήμονες, ότι δηλαδή ο εγκέφαλος σε αντίθεση με τον υπόλοιπο οργανισμό δεν αντικαθιστά τα παλιά του κύτταρα όσο μεγαλώνουμε.
9. Αρχαίος ιός υποβοηθά την επικοινωνία των εγκεφαλικών κυττάρων
Αυτός ο ιός είχε μολύνει τους ανθρώπους πριν πολλά χρόνια, αφήνοντας πίσω του ένα γενετικό κώδικα που έκτοτε ενσωματώθηκε στο ανθρώπινο DNA. Οι επιστήμονες τώρα ανακάλυψαν ότι αυτά τα γενετικά απομεινάρια του αρχαίου ιού (ειδικά το γονίδιο Arc) παίζουν ζωτικό ρόλο στην επικοινωνία μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων και μάλιστα για τις ανώτερες νοητικές λειτουργίες.
10. Ανακάλυψη ενός νέου νευρώνα
Κι όμως, εν έτη 2018, οι επιστήμονες ακόμα ανακαλύπτουν σημαντικούς για τον εγκέφαλο νευρώνες. Ο «νευρώνας κυνόροδος» (επειδή εμφανισιακά θυμίζει την αγριοτριανταφυλλιά) αποτελεί ένα νέο είδος νευρώνα και αποτελεί περίπου το 10% του πρώτου στρώματος του νεοφλοιού.
Photo: Author/Depositphotos
