Οι πιο πολλοί από εμάς, κάθε άλλο παρά μαθαίνουμε να αποδεχόμαστε όλα τα συναισθήματά μας και να ζούμε με αυτά. Οι περισσότεροι χρησιμοποιούμε προκαθορισμένες συμπεριφορές που ελπίζουμε να εμποδίσουν ή να «μεταμφιέσουν» τα αρνητικά μας συναισθήματα, για να μην χρειαστεί να τα αντιμετωπίσουμε.
Άλλοι εξοικειωνόμαστε υπερβολικά με αυτά και αγωνιζόμαστε να τα ξεπεράσουμε. Ή επιχειρούμε να αντεπεξέλθουμε στις δύσκολες στιγμές και στα δύσκολα συναισθήματα με τον κυνισμό, την ειρωνεία ή το μαύρο χιούμορ, αρνούμενοι να δεχτούμε ότι κάτι πρέπει να το αντιμετωπίζουμε σοβαρά. (Όπως όμως είχε πει ο Νίτσε, σε ελεύθερη μετάφραση: «Το αστείο είναι ο επιτάφιος ενός συναισθήματος»).
Advertisment
Κάποιοι από εμάς προσπαθούμε να αγνοήσουμε τα συναισθήματά μας και, όπως είπε η πιο σύγχρονη «φιλόσοφος» Taylor Swift, να τα «διώξουμε από πάνω μας, να τα αποτινάξουμε». Όταν προσπαθούμε να απεγκλωβιστούμε σκοτώνοντας τα συναισθήματά μας, τότε το πραγματικό θύμα είναι η ίδια μας η ευημερία. Για να δείτε αν οι αντιδράσεις σας βρίσκονται στο φάσμα των λιγότερο αποτελεσματικών λύσεων, απαντήστε τι θα κάνατε εσείς στις παρακάτω περιπτώσεις:
Α. Το αφεντικό σας κάνει μια αλλαγή που σας ενοχλεί. Το πιο πιθανό είναι:
1. Να αγνοήσετε την ενόχληση και το θυμό σας. Κάποια στιγμή θα περάσουν. Τώρα έχετε άλλα πράγματα να τακτοποιήσετε.
Advertisment
2. Να σκεφτείτε καλά τι θα θέλατε να πείτε στο αφεντικό σας, κάνοντας πρόβα τις φράσεις «Θα πω…» και «Κι εκείνος θα απαντήσει…» ξανά και ξανά στο μυαλό σας.
3. Να σκεφτείτε για λίγο γιατί σας πείραξε η αλλαγή, να σχεδιάσετε με ποιον τρόπο θα το συζητήσετε με το αφεντικό σας και έπειτα να γυρίσετε στη δουλειά σας.
Β. Ο τρίχρονος γιος σας αφήνει τα παιχνίδια του στο πάτωμα. Επιστρέφετε στο σπίτι μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά, σκοντάφτετε πάνω τους και του βάζετε τις φωνές. Αργότερα το πιο πιθανό είναι:
1. Να αποδιώξετε το θυμό σας, λέγοντας στον εαυτό σας «Δεν πειράζει. Ήταν μια δύσκολη μέρα».
2. Να επικρίνετε διαρκώς τον εαυτό σας επειδή φωνάξατε στο γιο σας, να αναρωτηθείτε γιατί αντιδράτε πάντα με αυτό τον τρόπο και να συμπεράνετε ότι είστε ο χειρότερος γονιός του κόσμου.
3. Να καθίσετε με τον/την σύζυγό σας και να πείτε πώς ήταν η μέρα σας, συνειδητοποιώντας ότι η αντίδραση απέναντι στο γιο σας οφειλόταν στο θυμό για το αφεντικό σας. Έπειτα να αγκαλιάσετε το γιο σας, να του ζητήσετε συγγνώμη και να τον βάλετε για ύπνο.
Γ. Βιώνετε έναν επώδυνο χωρισμό. Αυτό που κάνετε είναι:
1. Βγαίνετε για ένα ποτό με φίλους για να ξεχαστείτε. Δεν αποκλείεται και να κάνετε καινούργιες γνωριμίες. Αυτό θα μαλακώσει κάπως τον πόνο σας.
2. Μένετε στο σπίτι και σκέπτεστε συνεχώς τι θα μπορούσατε να είχατε κάνει διαφορετικά. Γιατί είστε τόσο κακοί στις σχέσεις;
3. Θυμώνετε για λίγο. Γράφετε γι’ αυτή την εμπειρία ή τη συζητάτε με τους φίλους σας και μαθαίνετε από αυτήν.
Αν απαντήσατε 1 στις περισσότερες ερωτήσεις, τότε ανήκετε στο τύπο που αποφεύγει τα συναισθήματά του. Τέτοιοι άνθρωποι προσπαθούν να ξεφύγουν από τις δυσάρεστες καταστάσεις απωθώντας τα συναισθήματά τους και συνεχίζοντας τη ζωή τους. Είναι διατεθειμένοι να θάψουν τα ανεπιθύμητα συναισθήματα επειδή τα θεωρούν δυσάρεστα και διασπαστικά, ή επειδή πιστεύουν ότι το να μην είσαι ζωηρός και κεφάτος αποτελεί ένδειξη αδυναμίας και έναν σίγουρο τρόπο για να αποξενώσεις τους γύρω σου.
Αν μισείτε τη δουλειά σας, ίσως προσπαθήσετε να εκλογικεύσετε τα αρνητικά συναισθήματά σας λέγοντας στον εαυτό σας: «Τουλάχιστον έχω δουλειά». Αν είστε δυστυχισμένοι με τη σχέση σας, ίσως πέσετε με τα μούτρα σε μια δουλειά που πρέπει να ολοκληρωθεί. Αν νιώθετε ότι χάνετε τον εαυτό σας φροντίζοντας τους άλλους, ίσως παραμερίζετε τη λύπη ή το άγχος σας υπενθυμίζοντας στον εαυτό σας ότι «θα έρθει και η δική μου ώρα».
Αν καθοδηγείτε μέλη μιας ομάδας που είναι πολύ αγχωμένα λόγω επικείμενων περικοπών προϋπολογισμών και προτεινόμενων αναδιαρθρώσεων, ίσως ασχοληθείτε ακροθιγώς με αυτά τα ζητήματα από φόβο μήπως δημιουργήσετε συναισθηματική αναστάτωση.
Παρότι η συμπεριφορά των δύο φύλων δεν ακολουθεί πάντα τη νόρμα όπως αυτή καταγράφεται στις διάφορες έρευνες, οι πελάτες μου συνήθως δεν εκπλήσσονται όταν τους πληροφορώ ότι οι άνδρες είναι πιο πιθανό να καταφεύγουν σε μεθόδους αποφυγής συγκριτικά με τις γυναίκες.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Susan David «Συναισθηματική Ευελιξία» από τις εκδόσεις Πεδίο
