Πιστεύουμε ότι οι σχέσεις είναι κάτι εύκολο και έμφυτο, έρχονται φυσικά στη ζωή όπως η αναπνοή και το φαγητό. Όμως, για κάποιους οι σχέσεις είναι μια δύσκολη υπόθεση. Για την ακρίβεια, σχεδόν τις φοβούνται, θα λέγαμε, αφού παρουσιάζουν «άγχος σχέσης», δηλαδή μια φοβία των σχέσεων ή αλλιώς φόβο δέσμευσης.
Φυσικά, ο φόβος δέσμευσης δεν είναι κάτι νέο. Αλλά τα τελευταία χρόνια έχουμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε ακόμα περισσότερο πώς οι άνθρωποι που τον εμφανίζουν μπορούν να παραλύσουν στην διαπροσωπική τους ζωή. Και αν και δεν θα βρείτε την «φοβία δέσμευσης» σε κανένα διαγνωστικό εγχειρίδιο, είναι μια αληθινή εμπειρία φόβου και άγχους.
Advertisment
Οι άνθρωποι με φοβία δέσμευσης θέλουν πολύ να χτίσουν μια μακροχρόνια σύνδεση με το άλλο άτομο, αλλά το άγχος τους εμποδίζει από το να μείνουν σε οποιαδήποτε σχέση για πολύ καιρό. Αν μάλιστα πιεστούν με κάποιο τρόπο, είναι πολύ πιθανό να φύγουν. Ή μπορεί αρχικά να συμφωνήσουν, αλλά με τον καιρό ο φόβος και το άγχος τους καταναλώνει.
Πολλοί άνθρωποι μπορεί να μπερδέψουν τα θετικά συναισθήματα του ενθουσιασμού για μια σχέση με τα συναισθήματα του άγχους. Για παράδειγμα, τα φυσιολογικά συναισθήματα της προσμονή μπορεί να γίνουν αντιληπτά ως αντίδραση πανικού. Κάποιοι επίσης δυσκολεύονται να επιλύσουν εσωτερικές συγκρούσεις, όπως την λαχτάρα για οικειότητα με τον φόβο της έλλειψης ανεξαρτησίας.
Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν άγχος σχέσης και φοβία δέσμευσης, αν και τα προηγούμενα χρόνια θεωρούταν παραδοσιακά κυρίως πρόβλημα των ανδρών.
Advertisment
Οι αιτίες της φοβίας δέσμευσης
Οι αιτίες της φοβίας δέσμευσης ποικίλουν όσο και οι άνθρωποι που την εμφανίζουν. Εντούτοις, πρακτικά, πολλοί άνθρωποι παραπονιούνται ότι δεν ευχαριστιούνται τις ερωτικές τους σχέσεις. Άλλες συνηθισμένες αιτίες περιλαμβάνουν:
– Φόβος ότι η σχέση θα λήξει χωρίς προειδοποίηση ή σημάδια
– Φόβος ότι δεν είναι στη «σωστή» σχέση
– Φόβος ότι βρίσκονται σε ανθυγιεινή σχέση (που χαρακτηρίζεται από εγκατάλειψη, απιστία και κακοποίηση)
– Προβλήματα εμπιστοσύνης λόγω παρελθοντικών σχέσεων και απορρίψεων
– Παιδικό τραύμα ή κακοποίηση
– Ανικανοποίητες παιδικές ανάγκες ή προβλήματα δεσμού
– Περίπλοκες οικογενειακές σχέσεις κατά την ανάπτυξη
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε κάποιον με φοβία σχέσης
Ασχέτως της αιτίας ή των αιτιών που έχουν προκαλέσει το φόβο δέσμευσης, το άτομο μπορεί να βοηθηθεί. Ένα άτομο που παλεύει με το άγχος σχέσεων δεν είναι καταδικασμένο και δεν χρειάζεται να ζήσει όλη τη ζωή του έτσι. Υπάρχει βοήθεια, αλλά χρειάζεται να θέλει να αλλάξει και να βρει έναν τρόπο να το ξεπεράσει. Δεν γίνεται μαγικά από τους άλλους.
Υπάρχουν πολλές στρατηγικές, ανάλογα με τη σοβαρότητα του άγχους. Αν είναι τόσο σοβαρή που το άτομο αποφεύγει ακόμα και τα ραντεβού και τις γνωριμίες, χρειάζεται να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία. Ένας εκπαιδευμένος θεραπευτής μπορεί να το βοηθήσει να κατανοήσει τις γνωστικές διαστρεβλώσεις που αφηγείται στον εαυτό του και πώς μπορεί να τις ξεπεράσει.
Η συμβουλευτική μπορεί επίσης να βοηθήσει κάποιον με προβλήματα δέσμευσης, ειδικά όταν έχει εγκλωβιστεί σε μια κακοποιητική ή πιεστική σχέση. Μπορεί αν τον βοηθήσει να κάνει το επόμενο βήμα και να προσδιορίσει τι είναι αυτό που πραγματικά θέλει από τη ζωή του. Μπορεί επίσης να μάθει ότι η ειλικρινής επικοινωνία με τον άλλο θα μειώσει την πιθανότητα μελλοντικών εκπλήξεων και προβλημάτων εμπιστοσύνης.
Όσοι αντιμετωπίζουν ηπιότερα προβλήματα δέσμευσης μπορούν να βρουν στήριξη μέσω μιας ομάδας στήριξης (ακόμα και διαδικτυακά) που σχετίζεται με προβλήματα σχέσεων. Ακόμα και τα βιβλία αυτοβοήθειας μπορούν να συμβάλουν εδώ σημαντικά.
Ο φόβος της δέσμευσης μπορεί να ξεπεραστεί. Το πρώτο βήμα είναι να είμαστε ανοιχτοί στην αλλαγή, να θέλουμε να προχωρήσουμε στη ζωή μας και να είμαστε δεκτικοί στο να εξετάσουμε τα μοτίβα σκέψης μας.
Dr. John Grohol, ψυχολόγος
