Οι έρευνες έχουν δείξει τους τρόπους με τους οποίους η στέρηση ύπνου μπορεί να βλάψει τον ανθρώπινο οργανισμό με διάφορους τρόπους. Μια πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να επιδράσει αρνητικά στην ικανότητά μας να συγκρατούμε πληροφορίες στη μνήμη μας. Η Dr. Kara Horvath από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν η επικεφαλής μιας έρευνας που εξέτασε την επίδραση του ύπνου στη διαμόρφωση της μνήμης σε μωρά 3μηνών.
Τα ευρήματα υπέδειξαν ότι τα βρέφη μπορούσαν να ανακαλέσουν φωτογραφίες, μόνο αν είχαν κοιμηθεί σωστά και επαρκώς αμέσως μετά την προβολή των εικόνων. «Φαίνεται ότι για τα μωρά οι σύντομες περίοδοι ύπνου είναι απαραίτητες, ώστε να μπορέσουν να εδραιώσουν αναμνήσεις στον εγκέφαλό τους· σε διαφορετική περίπτωση, απλά ξεχνούν τις νέες πληροφορίες», ανέφερε η Dr. Horvath στο Reuters.
Advertisment
Η έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης επιβεβαίωσε μια μακριά λίστα άλλων ερευνών που έχουν συμπεράνει πως το ολονύχτιο διάβασμα για εξετάσεις είναι τελικά αντιπαραγωγικό. Σύμφωνα με μια αναφορά του 2014 από τμήμα του Harvard και από την Γυναικολογική κλινική του, ακόμα και 7 ώρες ύπνου ημερησίως «μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της μνήμης στη μετέπειτα ζωή». Πρόσθεσαν μάλιστα ότι η θεραπεία ύπνου προλαμβάνει την αποδυνάμωση των γνωστικών λειτουργιών στην τρίτη ηλικία.
Και για να μπορέσετε να κατανοήσετε το υψηλό κόστος της στέρησης ύπνου, παρακάτω παρουσιάζουμε κάποιες ακόμα μελέτες που έχουν εξερευνήσει τους τρόπους με τους οποίους η στέρηση ύπνου επιδρά στον ανθρώπινο νου.
Η έλλειψη ύπνου αυξάνει το κίνδυνο ατυχημάτων
Γνωρίζετε ότι η κατάστασή σας όταν έχετε στερηθεί για ώρες τον ύπνο ισούται με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται λειτουργικά ένας μεθυσμένος; Μια έρευνα από τη Νέα Ζηλανδία απέδειξε ότι η αναβολή του ύπνου για 17 έως 19 ώρες μπορεί να επιδεινώσει κατά πολύ την επίδοση κάποιου, χειρότερα και απ’ ότι η κατανάλωση αλκοόλ. Οι λειτουργίες των άγρυπνων οδηγών γίνονται τόσο επικίνδυνες που σίγουρα ξεπερνούν και των μεθυσμένων οδηγών που δεν περνούν το αλκοτέστ.
Advertisment
«Το να οδηγήσετε σπίτι μετά από μια κουραστική, εργασιακή μέρα, για παράδειγμα, μπορεί να σας θέσει σε αυξημένο κίνδυνο ατυχήματος. Οι οδηγοί που έχουν μείνει ξύπνιοι για περισσότερες από 17 έως 18 ώρες, είναι πιθανό να έχουν αρκετά καθυστερημένες αντιδράσεις και να «χάνουν» πληροφορίες και πινακίδες, όσο η περίοδος της έλλειψης ύπνου αυξάνεται περαιτέρω», σημειώνουν οι ερευνητές.
Η στέρηση ύπνου μπορεί να επηρεάσει την εγκεφαλική δομή που είναι υπεύθυνη για τα συναισθήματα
Μία από τις συνέπειες της στέρησης ύπνου, που θα πρέπει να γνωρίζετε, είναι η αλλαγή της προσωπικότητας. Ο Dr. Matthew Walker από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Berkeley, και συνεργάτες από το τμήμα Ιατρικής του Harvard ανέλυσαν 26 φοιτητές, ηλικίας 24-31, οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: στη πρώτη, οι συμμετέχοντες έπρεπε να μείνουν ξύπνιοι ένα ολόκληρο βράδυ και στη δεύτερη να κοιμηθούν ένα ολόκληρο βράδυ κανονικά. Οι επιστήμονες σκάναραν μέσω fMRI τους εγκεφάλους των συμμετεχόντων της πρώτης ομάδας, ενώ τους έδειχναν κάποιες φωτογραφίες.
Η σάρωση εστίασε ιδιαιτέρως στην αμυγδαλή και στην ευρύτερη εγκεφαλική περιοχή που εμπλέκεται στην επεξεργασία των συναισθημάτων. Όταν τους προβλήθηκαν σκληρές εικόνες, όπως καμένα θύματα, ο εγκέφαλος όσων είχαν στερηθεί ύπνου ενεργοποιήθηκε 60% περισσότερο σε σχέση με την εγκεφαλική απόκριση της δεύτερης ομάδας ελέγχου.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι η σύνδεση ανάμεσα στην αμυγδαλή και στο μέσο προμετωπιαίο φλοιό ή αλλιώς στον «αστυνόμο του συναισθηματικού μέρους του εγκεφάλου», είχε επηρεαστεί σοβαρά σε όσους είχαν μείνει ξύπνιοι. «Η αμυγδαλή φαίνεται να είναι εκτός ελέγχου», τονίζει ο Dr. Walker. Αυτό εξηγεί το γιατί νιώθουμε τόσο έντονα να μας κατακλύζουν αντικρουόμενα συναισθήματα, όταν έχουμε αϋπνίες ή δεν έχουμε καταφέρει να κοιμηθούμε για τουλάχιστον επτά ώρες.
Η αϋπνία επιδεινώνει τα ψυχολογικά προβλήματα
Πρόσφατα δεδομένα αποκαλύπτουν ότι το 30% των ενηλίκων αμερικάνων υποφέρουν από βραχυπρόθεσμες αϋπνίες και περίπου το 10% έχουν χρόνιες αϋπνίες. Η αϋπνία, η πιο συχνά διαταραχή ύπνου, χαρακτηρίζεται από δυσκολία στο να αποκοιμηθούμε και να μείνουμε κοιμισμένοι. Οι έρευνες υποστηρίζουν ότι ο ανεπαρκής ύπνος επιδρά στα συναισθήματά μας, αλλά η επίδραση αυτή μπορεί να είναι χειρότερη από τις προαναφερθείσες διακυμάνσεις και αλλαγές στα συναισθήματα.
Έρευνα που πραγματοποιήθηκε με 1.000 ενήλικες ηλικίας 21 έως 30 ετών έδειξε ότι εκείνοι που είχαν ιστορικό αϋπνίας είχαν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν μείζονα κατάθλιψη. Άλλοι ερευνητές ανέφεραν ότι καταθλιπτικοί ασθενείς με χρόνια αϋπνία έχουν λιγότερες πιθανότητες να ανταποκριθούν επαρκώς σε θεραπεία από εκείνους που κοιμούνται καλά το βράδυ. Η στέρηση ύπνου έχει επίσης αποδειχθεί ότι πυροδοτεί μανιακά επεισόδια σε άτομα με διπολική διαταραχή και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αγχώδους διαταραχής.
Ο ανεπαρκής ύπνος μπορεί να προκαλέσει άνοια σε προχωρημένη ηλικία
Όλο και περισσότεροι ενήλικες, καθώς εισέρχονται στην τρίτη ηλικία διαγιγνώσκονται με τη νόσο του Alzheimer ή άνοια. Δεν έχει γίνει γνωστή ούτε μια σίγουρη αιτία για την εμφάνισή τους, αλλά οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η στέρηση ύπνου μπορεί να σχετίζεται με την ανάπτυξή τους. Σύμφωνα με μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Neuroscience, τα άτομα που αντιμετωπίζουν συχνά αϋπνίες έχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις της βήτα αμυλοειδούς πρωτεΐνης, που θεωρείται κύρια ύποπτος για την εξασθένηση των γνωστικών λειτουργιών.
Οι Dr. Bryce Mander και Dr. William Jagust του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Berkeley βρήκαν ότι τα υποκείμενα της έρευνάς τους με υψηλότερες συγκεντρώσεις βήτα αμυλοειδούς είχαν κακή ποιότητα και ποσότητα ύπνου και χειρότερη επίδραση σε τεστ αντιστοιχίας λέξεων. «Αυτό δε σημαίνει ότι αυτή η πρωτείνη και άλλες παθολογίες επιδρούν στη μνήμη, ανεξαρτήτως του ύπνου. Αλλά αποδεικνύει ακριβώς τον τρόπο που μαζί με τον ύπνο επιδρούν σε αυτή», υπογραμμίζει ο Dr. Mander.
Η στέρηση ύπνου, δυστυχώς, έχει γίνει μέρος του σύγχρονου τρόπου ζωής. Ο κόσμος έχει συνεχώς την ανάγκη να μένει συνδεδεμένος με το διαδίκτυο και τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Επιπλέον, η κουλτούρα του υλισμού έχει δημιουργήσει μια συλλογική ψευδαίσθηση ότι αν εργαστούμε για πολλές περισσότερες ώρες, κλέβοντας χρόνο από τον ύπνο, θα οδηγηθούμε στην επιτυχία και στον πλούτο. Εντούτοις, η επιστήμη είναι ξεκάθαρη ως προς αυτό: το ζήτημα του ύπνου είναι μη διαπραγματεύσιμο. Είναι τόσο σημαντικό όσο και η σωστή διατροφή και η τακτική άσκηση.
Η στέρηση ύπνου έχει συνδεθεί με την παχυσαρκία, τις καρδιακές ασθένειες και το εγκεφαλικό. Κατηγορείται επίσης για εξασθένηση των γνωστικών λειτουργιών, φτωχή επίδοση στο σχολείο και στη δουλειά και για ατυχήματα. Γι’ αυτό ξανασκεφτείτε το την επόμενη φορά που θα σχεδιάσετε να μείνετε ξύπνιοι μέχρι το πρωί για να δουλέψετε ή διαβάσετε. Πιθανότατα θα κάνετε μεγαλύτερη ζημιά, παρά καλό.
