Όλοι γνωρίζουμε τις άμεσες θετικές επιδράσεις ενός καλού ύπνου. Περισσότερη ενέργεια, συγκέντρωση, διάθεση και κίνητρα. Υπάρχουν όμως και οι έμμεσες επιδράσεις είτε θετικές (επαρκής ύπνος) είτε αρνητικές (ανεπαρκής ύπνος). Τα επιστημονικά στοιχεία που δείχνουν ότι ο ύπνος είναι ιδιαίτερα πολύτιμος για την μακροχρόνια υγεία μας είναι ολοένα και περισσότερα.
Σε έναν βαθμό ο ελλιπής ύπνος ή ο μη ποιοτικός ύπνος μπορεί να είναι το αποτέλεσμα προσωπικών μας επιλογών: κατανάλωση αλκοόλ ή πολύ καφεΐνης, έντονη ενασχόληση με ηλεκτρονικές συσκευές το βράδυ ή υπερβολική ενασχόληση με κάτι που θεωρούμε σημαντικότερο από τον ύπνο. Οι παρακάτω ερευνητικές συσχετίσεις όμως μπορεί να σας αλλάξουν άποψη.
Advertisment
8 προβλήματα υγείας που συνδέονται με τον ελλιπή ύπνο
1. Κατάθλιψη και άγχος
Έρευνες δείχνουν ότι όσοι αντιμετωπίζουν χρόνια αϋπνία έχουν υψηλότερο ποσοστό κατάθλιψης και άγχους συγκριτικά με όσους δεν έχουν διαγνωστεί με αϋπνία. Υπολογίζεται ότι το περίπου 15-20% των ατόμων με αϋπνία θα αναπτύξουν μείζονα κατάθλιψη.
Η σχέση ανάμεσα στη διάθεση και τον ύπνο είναι περίπλοκη και αμφίδρομη, που σημαίνει ότι η κατάθλιψη ή το άγχος μπορούν να διαταράξουν τον ύπνο – και η έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη διάθεση. Ορισμένες φορές, απαιτούνται διαφορετικές θεραπείες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ύπνου και του άγχους ή της κατάθλιψης, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις η βελτίωση του ύπνου μπορεί να βοηθήσει τη διάθεση επίσης.
2. Διαβήτης τύπου 2
Η κακή ποιότητα του ύπνου ή η σύντομη διάρκειά του έχει συνδεθεί με δυσκολία στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα σε άτομα με και χωρίς διαβήτη. Μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη. Μια πρόσφατη μελέτη, δημοσιευμένη στο Diabetologia τον Σεπτέμβρη του 2020 βρήκε ότι η αϋπνία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 μέχρι και κατά 17%.
Advertisment
3. Αύξηση βάρους και παχυσαρκία
Εργαστηριακή έρευνα αποδεικνύει ότι ο ανεπαρκής ύπνος μπορεί να οδηγήσει σε μεταβολικές αλλαγές που συνδέονται με την παχυσαρκία· και μελέτες παρατήρησης που εστιάζουν στη διάρκεια του ύπνου και στον βαθμό της παχυσαρκίας ανακάλυψαν σύνδεση ανάμεσα στην χρόνια μεταβολική διαταραχή και στην μη επαρκή ξεκούραση. Η σύνδεση αυτή είναι ιδιαίτερα ισχυρή σε παιδιά.
4. Υπέρταση, καρδιοπάθεια και εγκεφαλικό επεισόδιο
Έρευνες με μεγάλες ομάδες ανθρώπων που συνέκριναν τον ανεπαρκή ύπνο και άλλα προβλήματα ύπνου με το έμφραγμα και το εγκεφαλικό έδειξαν ότι ο χειρότερος ύπνος συνδέεται με αυτά τα καρδιακά προβλήματα. Μια μελέτη του 2020 εντόπισε έναν πιθανό μηχανισμό μέσω του οποίου δημιουργείται αυτή η σύνδεση. Έδειξε ότι ο κατακερματισμένος ύπνος (συχνές αφυπνίσεις) συσχετιζόταν με την συσσώρευση φλεγμονής στις αρτηρίες, η οποία οδηγεί σε αθηροσκλήρωση.
Υπάρχουν επίσης δεδομένα που συνδέουν τις διαταραχές ύπνου με καρδιακά προβλήματα. Άτομα με αποφρακτική υπνική άπνοια έχουν υψηλότερο κίνδυνο υπέρτασης, καρδιακού εμφράγματος και εγκεφαλικού.
5. Προβλήματα με τους νεφρούς
Η σύνδεση ανάμεσα στον ύπνο και στην υγεία των νεφρών δεν έχει επιβεβαιωθεί πλήρως όσο η συσχέτιση με άλλες χρόνιες παθήσεις. Έχουν υπάρξει ορισμένες προκαταρκτικές μελέτες, αλλά η σχέση χρειάζεται επιπλέον εξερεύνηση. Πάντως, η χρόνια αϋπνία έχει συσχετιστεί με την ανάπτυξη χρόνιας νεφροπάθειας, σύμφωνα με έρευνα δημοσιευμένη το 2018 στη Mayo Clinic Proceeding.
6. Γνωστικά προβλήματα, Αλτσχάιμερ και άλλοι τύποι άνοιας
Αυτό που γνωρίζουν οι επιστήμονες είναι ότι ο τραυματισμός εξαιτίας του ανεπαρκούς ύπνου δεν διαφαίνεται αμέσως, αλλά θα εμφανιστεί σε αλλαγές αργότερα στη ζωή όπως πιθανώς μέσω της νόσου του Αλτσχάιμερ, αλλαγές στον ιππόκαμπο και σε κάποιες άλλες περιοχές.
Πρόσφατη έρευνα του 2019 δημοσιευμένη στο Translational Medicine, για παράδειγμα, βρήκε ότι οι ηλικιωμένοι που είχαν συγκριτικά λιγότερο βαθύ ύπνο από άλλους εμφάνισης μεγαλύτερες ποσότητες πρωτεΐνης tau, που συνδέεται με την πρόοδο της νόσου Αλτσχάιμερ. Η ίδια επίδραση έχει βρεθεί και σε νεότερους συμμετέχοντες σε μετέπειτα έρευνα, τον Μάρτιο του 2020 στο Neurology.
7. Διατάραξη του ανοσοποιητικού συστήματος
Μελέτη δημοσιευμένη το 2017 στο Sleep εξέτασε δείγματα από 11 ζευγάρια διδύμων και βρήκε ότι ο ένας από τους δύο που κοιμόταν λιγότερο είχε πιο αδύναμο ανοσοποιητικό συγκριτικά με τον δίδυμο αδερφό του που κοιμόταν επαρκώς. Παλαιότερη έρευνα απέδειξε ότι όσοι κοιμούνταν λιγότερο από 6 ώρες κάθε βράδυ είχαν πολύ λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν αντισώματα σε ένα συνηθισμένο εμβόλιο 3 δόσεων της Ηπατίτιδας Β και ήταν σημαντικά πιθανότερο να μείνουν απροστάτευτοι από το εμβόλιο συγκριτικά με όσους κοιμούνταν πάνω από 7 ώρες κάθε βράδυ.
8. Ένα λιγότερο υγιές γαστρεντερικό σύστημα
Το μικροβίωμα του εντέρου αποτελείται από μικροοργανισμούς όπως μύκητες και βακτήρια που βρίσκονται σε όλη την γαστρεντερική οδό. Δημοσιευμένη έρευνα τον Ιούνιο του 2018 αναφέρει ότι όσο πιο ποικίλο το μικροβίωμα, τόσο καλύτερη η συνολική υγεία. Τα λιγότερα «καλά» βακτήρια συσχετίζονται σε παθήσεις όπως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, στην παχυσαρκία και στους δύο τύπους διαβήτη.
Υπάρχουν ορισμένες μελέτες που υποδεικνύουν ότι ο διαταραγμένος ύπνος (όπως σε συνεχείς αλλαγές βαρδιών) επιδρούν στην υγεία του εντέρου. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα, καθώς αυτές βρίσκονται σε αρχικά ακόμη στάδια. Άλλοι ειδικοί αναφέρουν ότι και εδώ η σχέση είναι αμφίδρομη, δηλαδή ένα υγιές και ισορροπημένο μικροβίωμα βελτιώνει τον ύπνο, αλλά και το αντίστροφο.
Πηγή:
www.everydayhealth.com/sleep/ways-not-getting-enough-sleep-is-bad-for-your-health
