Ασφαλής δεσμός
Αν μεγαλώσατε σ’ ένα περιβάλλον στο οποίο οι ανάγκες σας ως επί το πλείστον καλύπτονταν, χωρίς να χρειάζεται να αγωνίζεστε για φροντίδα και προσοχή, είναι πιθανόν να έχετε μεγαλώσει έχοντας ασφαλή δεσμό. Τα άτομα με ασφαλή τύπο δεσμού νιώθουν γενικώς ότι οι άνθρωποι είναι καλοί.
Δεν δυσκολεύονται να εμπιστευθούν τους άλλους και να συνδεθούν μαζί τους. Έχουν επίσης καλή αντίληψη του ποιοι είναι. Αλλά ακόμα και αν ταυτίζεστε με κάποιον από τους άλλους τύπους δεσμού, είναι χρήσιμο να κατανοήσετε τι εικόνα και ποια αίσθηση έχει ένας ασφαλής δεσμός. Πώς θα ξέρουμε άλλωστε αν ο δεσμός μας εξυγιαίνεται, αν δεν έχουμε ιδέα πώς είναι ο ασφαλής;
Advertisment
Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα να καταρρίψω έναν μύθο. Μας είναι πολύ εύκολο να ωραιοποιούμε το πώς «θα έπρεπε» να μοιάζει μια ιδανική σχέση· τι θα έπρεπε να είναι.
Μπορεί να δούμε ένα άλλο ζευγάρι (που ίσως αποτελείται από δύο άτομα με ασφαλή δεσμό) και να πιστέψουμε ότι η σεξουαλική τους ζωή είναι πλούσια και ευρηματική, η συναισθηματική τους ζωή είναι ένα όνειρο και ότι ο μόνος λόγος που μπορεί ποτέ να υψώσουν τον τόνο της φωνής τους είναι για να πουν ο καθένας πόσο τρελά ερωτευμένος είναι με τον άλλο πάνω από τον θόρυβο που κάνει το ντους, πριν φύγουν από το σπίτι για να ξεκινήσουν μια μέρα γεμάτη προκλήσεις και θεαματικά επιτεύγματα στις δουλειές τους.
Λογικά, όμως, ξέρουμε καλύτερα…
Advertisment
Το να έχουμε ασφαλή δεσμό δεν συνεπάγεται μία «φαντασιακή σχέση». Όπως όλοι, οι άνθρωποι σε σχέσεις με ασφαλείς δεσμούς έχουν διαφωνίες, χρειάζονται χρόνο με τον εαυτό τους, βιώνουν πόνο, θυμό και απογοήτευση.
Η διάκριση μεταξύ ασφαλούς δεσμού και των άλλων τριών τύπων που καλύπτονται σε αυτό το βιβλίο έγκειται στην αίσθηση ασφάλειας που έχει μέσα του το άτομο. Το πόσο ασφαλείς νιώθετε θα φανερωθεί στο επίπεδο της αυτοεκτίμησής σας, στη συναισθηματική αντίδρασή σας σε διάφορες καταστάσεις, στην ικανότητά σας να εστιάζετε σε επείγοντα ζητήματα και στη δυνατότητά σας να καθησυχάζετε τον εαυτό σας.
Οπότε είναι σημαντικό να είμαστε ρεαλιστές ως προς αυτό.
Χαρακτηριστικά ατόμου με ασφαλή δεσμό
Είναι παρόν: Το άτομο με ασφαλή δεσμό δεν σπαταλάει πολύ χρόνο να σκέφτεται «αν το άλφα ή το βήτα» με έναν σύντροφο ή άλλους ανθρώπους. Είναι σε θέση να είναι παρόν χωρίς να νιώθει την ανάγκη να ελέγξει όλα τα ενδεχόμενα αποτελέσματα.
Είναι συναισθηματικά διαθέσιμο: Ένα άτομο με ασφαλή δεσμό τείνει να αποφεύγει τους συναισθηματικά απόμακρους και ασταθείς ανθρώπους. Έχει αυτοεκτίμηση και μια καλή αίσθηση αυτών που μπορεί να προσφέρει. Δεν θέλγεται από τα σκαμπανεβάσματα μιας σχέσης, επειδή αντιλαμβάνεται ότι δεν τα χρειάζεται για να νιώθει ότι το υπολογίζουν ή το αγαπούν.
Μπορεί να διαχειρίζεται τις παρορμήσεις: Όλες οι σχέσεις εμπεριέχουν στοιχεία ζήλιας, θυμού, αντιπαράθεσης και λοιπά. Αλλά τα άτομα με ασφαλή δεσμό έχουν αυξημένη ικανότητα να στοχάζονται πάνω σε αντιφατικά και άβολα συναισθήματα χωρίς να γίνονται απόμακρα ή αμυντικά. Ως εκ τούτου, οι συζητήσεις τείνουν να εστιάζουν στη διαχείριση της απογοήτευσης και στην κατανόηση των εμποδίων στην επικοινωνία, παρά στο να γίνουν το μέσο για να πληγώσει ο ένας τον άλλο ή για να αποδείξει ότι «έχει δίκιο».
Έχει την ικανότητα να ζητά συγγνώμη: Είτε ξέχασε το ραντεβού της βραδιάς είτε κανόνισε συνάντηση με δύο διαφορετικούς φίλους, το άτομο με ασφαλή δεσμό συνήθως είναι σε θέση να ζητήσει ειλικρινά συγγνώμη, χωρίς να υπερασπίζεται υπερβολικά την αξιοπιστία του ή να θυμώνει και να μέμφεται άλλους. Ένα άτομο με ασφαλή δεσμό θα αναλάβει την ευθύνη χωρίς να βυθιστεί σε μια βραδιά αυτοϋποτίμησης.
Μένει ισορροπημένο μέσα στη διαφωνία: Ο ανασφαλής δεσμός γίνεται περισσότερο εμφανής στη διάρκεια μιας σύγκρουσης. Μπορεί να σας κάνει να βλέπετε τα πράγματα μονόπλευρα και να ξεχνάτε τα χαρακτηριστικά που αγαπάτε στον/ στη σύντροφό σας. Άνθρωποι με ασφαλή δεσμό, από την άλλη, έχουν αυξημένη ικανότητα να κρατούν χώρο γι’ αυτά που μπορεί να φαίνονται αντιφατικά συναισθήματα, οπότε μπορούν, για παράδειγμα, να νιώθουν ταυτόχρονα θυμό και αγάπη για τον σύντροφό τους.
Είναι σταθερό: Όταν αναγνωρίζουμε κάποιον ως συναισθηματικά ασταθή, μπορεί να είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε ποια θα είναι η ανταπόκρισή του κάθε δεδομένη στιγμή. Η διάθεσή του, οι αντιδράσεις του και το πώς μεταχειρίζεται τον/τη σύντροφό του παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία, με άμεσο αντίκτυπο στην ικανότητα του/της συντρόφου του να νιώσει εμπιστοσύνη, να απολαύσει και να αισθανθεί ασφαλής μέσα στη σχέση. Ακόμα και η διάθεση ενός ατόμου με ασφαλή δεσμό θα παρουσιάσει διακυμάνσεις (ο τύπος δεσμού μας δεν μας κάνει άτρωτους στην ανθρώπινη εμπειρία!).
Παρόλα αυτά, οι άνθρωποι με ασφαλή δεσμό θα δείξουν την αγάπη τους μ’ έναν πιο σταθερό τρόπο, με συνέπεια και αφοσίωση. Όπως ακριβώς συμβαίνει με το παιδί που αποζητά ασφάλεια από τον φροντιστή του, δεν αρκεί να μας διαβεβαιώνει κάποιος ότι είμαστε ασφαλείς. Η ασφάλεια είναι κάτι που πρέπει να βιώνουμε.
5 λεπτά διάλειμμα: Μάθετε τον τύπο του δεσμού σας
Τώρα που καλύψαμε τους διάφορους τύπους δεσμού, σε ποιο σημείο του φάσματος θεωρείτε ότι εμπίπτετε;
Αν δεν είστε ακόμα σίγουροι, να μερικές ενδεικτικές ερωτήσεις που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να καθοδηγήσετε τη σκέψη σας:
• Πώς ανταποκρίνομαι σε μία σύγκρουση τις περισσότερες φορές;
• Πώς νιώθω για την οικειότητα;
• Πόσο άνετα νιώθω να μοιράζομαι τα συναισθήματά μου με κάποιο κοντινό μου πρόσωπο; Μη διστάσετε να προσθέσετε τις δικές σας ερωτήσεις για να σχηματίσετε μία πληρέστερη εικόνα για τον τύπο δεσμού σας και για τον τρόπο με τον οποίο θα θέλατε να τον αναπτύξετε.
Καλλιεργώντας έναν ασφαλή δεσμό
Το να διαβάζει κανείς περί δεσμών μπορεί να είναι δύσκολο. Παρότι αυτό μπορεί να συμβάλει σε μια βαθιά επίγνωση, αναπόφευκτα θα φέρει επίσης στο προσκήνιο αλήθειες που μπορεί να είναι άβολες. Πιστέψτε με, όμως, στο τέλος θα αξίζει τον κόπο. Θυμηθείτε ότι, όπως είπαμε και νωρίτερα, δεν είστε εγκλωβισμένοι στον τύπο δεσμού σας. Ακόμα και αν κατατάσσεστε ψηλά στην κλίμακα του αγχώδους ή του αποφευκτικού δεσμού, αυτό δεν είναι απαραίτητα ο τελικός προορισμός σας.
Η αλλαγή του τύπου δεσμού σας χρειάζεται δουλειά, βαθύ στοχασμό και ανάληψη ευθύνης, αλλά είναι απολύτως επιτεύξιμη. Κι αν νιώθετε ότι αυτά που διαβάζετε εδώ σας αφορούν, οι πιθανότητες είναι ήδη με το μέρος σας. Η δυνατότητα ίασης ενυπάρχει στον καθένα μας, γι’ αυτό αναγνωρίστε την ευκαιρία που έχετε αυτή τη στιγμή στα χέρια σας.
Εναπόκειται σε εσάς τι θα κάνετε μ’ αυτήν. Η εξυγίανση του δεσμού δεν είναι κάτι που κάνουμε μόνοι μας. Από την ίδια τη φύση της απαιτεί την εξέταση των εσωτερικών μας αναπαραστάσεων των σχέσεων και την προσπάθεια για πιο ειλικρινή σύνδεση με άλλους.
Η εκδοχή που ακούμε περισσότερο σε σχέση με την εξυγίανση του τύπου δεσμού περιλαμβάνει το να μπούμε σε μία σχέση με ένα άτομο με ασφαλή δεσμό και να διδαχτούμε από την υποστήριξη και την εμπιστοσύνη που επιδεικνύει. Αλλά η ίαση δεν χρειάζεται να γίνει απαραίτητα μ’ αυτόν τον τρόπο ούτε προέρχεται μόνο από μία ερωτική σχέση. Μπορεί να υπάρξει σε όλες τις σχέσεις.
Η στοργική υποστήριξη ενός ψυχοθεραπευτή· η ειλικρίνεια και η σύνδεση μέσα σε φιλίες· ο καινούριος τρόπος επικοινωνίας μ’ έναν γονιό· παρόμοιες σχέσεις μπορούν όλες να ελαφρύνουν κάπως τα έντονα συναισθήματα που προκύπτουν όταν βιώνουμε εσωτερικές καταστάσεις που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε. Η ίαση προϋποθέτει ότι είμαστε πρόθυμοι να στοχαστούμε πάνω στον εαυτό μας χωρίς επιφυλάξεις, οπλισμένοι με περιέργεια, ειλικρίνεια και, πολύ σημαντικό, καλοσύνη. Αυτό είναι που πραγματικά έχει σημασία.
Όσο τρυφερός και διαθέσιμος και αν είναι ένας σύντροφος, κάποια στιγμή δεν θα μπορέσει να βρεθεί εκεί όταν τον έχουμε ανάγκη – άνθρωπος είναι άλλωστε, όπως κι εμείς. Η περιστασιακή αποτυχία στην ενσυναίσθηση είναι η πραγματικότητα της ζωής, και το σήμα κατατεθέν του ατόμου με ασφαλή δεσμό είναι η ικανότητά του να εμπιστεύεται τις διακυμάνσεις της σχέσης.
Δεν θα βρούμε έναν άνθρωπο που να μην «πυροδοτεί» κάτι μέσα μας, αλλά μπορούμε να αναπτύξουμε τη στάση ενός στοργικού γονιού για το φοβισμένο εσωτερικό μας παιδί, για να βοηθηθούμε στη διαδρομή. Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι ούτε έχουμε τη δυνατότητα ούτε είναι δική μας ευθύνη να εξυγιάνουμε τον τύπο δεσμού κάποιου άλλου. Δεν μπορούμε να μεταφέρουμε κάποιον σηκωτό στα μονοπάτια ενός θεραπευτικού κήπου. Μπορούμε όμως να βαδίσουμε πλάι του, ανοιχτοί και με κατανόηση, διατηρώντας την αυτοεκτίμηση και τα όριά μας.
Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο “5 Λεπτά θεραπεία” της Sarah Crosby. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα
