Όταν ο Κώστας και η Σοφία άρχισαν να βγαίνουν ραντεβού, αρχικά ένιωθαν έντονη έλξη ο ένας για τον άλλον, λόγω των έντονων διαφορών στην προσωπικότητα, τα ενδιαφέροντα και τα χόμπι τους. Εκείνος ντροπαλός. Εκείνη εξωστρεφής. Ήταν τακτικός. Ήταν ακατάστατη. Ήταν vegan. Εκείνος όχι. Του άρεσε η κλασική μουσική ενώ εκείνη προτιμούσε την ροκ μουσική. Στην αρχή, αυτές οι διαφορές έμοιαζαν συναρπαστικές.
Η σχέση τους φαινόταν πραγματικά να αποτελεί παράδειγμα του γνωστού ρητού ότι «τα ετερώνυμα έλκονται». Όσο περνούσε ο καιρός, αυτές οι διαφορές έγιναν εμπόδια, ειδικά όταν επρόκειτω για διαφορετικές απόψεις ως προς τις αξίες τους και τα πιστεύω τους. Η σχέση τους τελικά δεν άντεξε.
Advertisment
Ο Μύθος
Είναι γνωστή η πεποίθηση ότι τα αντίθετα έλκονται. Ότι δηλαδή, οι άνθρωποι έλκονται από εκείνους που είναι πολύ διαφορετικοί από τους εαυτούς τους, όσον αφορά τις ιδιότητες, τις εμπειρίες και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας. Είναι δύσκολο να εντοπίσουμε την ακριβή προέλευση του ρητού, αν και ένας από τους πρώτους υποστηρικτές της θεωρίας ήταν ο κοινωνιολόγος Robert Francis Winch, ο οποίος μελέτησε ζευγάρια στη δεκαετία του 1950.
Η εργασία του, «The Theory of Complementary Needs in Mate-Selection», καθιέρωσε την ιδέα ότι όλοι αναζητούμε τα χαρακτηριστικά που μας λείπουν και ότι ένα ιδανικό ζευγάρι είναι εκείνο στο οποίο τα χαρακτηριστικά του αλληλοσυμπληρώνονται. Η συμπληρωματικότητα θεωρήθηκε ότι έκανε ένα ζευγάρι πιο ενδιαφέρον και δημιουργούσε μία ισορροπημένη σχέση. Για παράδειγμα, ένας εσωστρεφής θα διάλεγε έναν πιο εξωστρεφή σύντροφο, ίσως ως τρόπο για να επωφεληθεί ο εσωστρεφής από την επιρροή του εξωστρεφούς.
«Τα ετερώνυμα έλκονται», έγινε κοινή έκφραση και τροπάριο στην ποπ κουλτούρα. Όπως άλλωστε συμβαίνει και σε ένα μαγνητικό πεδίο, οι ομώνυμοι πόλοι απωθούνται, ενώ οι ετερώνυμοι έλκονται. Πολλοί άνθρωποι συμφωνούν ότι το ρητό είναι αληθινό και σίγουρα έχουν να επικαλεστούν ένα τέτοιο παράδειγμα από την ζωή τους. Η ποικιλία είναι το αλατοπίπερο της ζωής, όπως λέει ένα άλλο ρητό, ενώ και ο εγκέφαλός μας λατρεύει την καινοτομία. Όμως, όπως μπορούμε να δούμε στην περίπτωση του Κώστα και της Σοφίας, η ιδέα ότι τα αντίθετα πάντα έλκονται είναι απλώς ένας ρομαντικός μύθος. Η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική.
Advertisment
Η Επιστήμη
Πληθώρα ερευνών αποκαλύπτει στοιχεία για την έλξη που έχουμε στην «ομοιότητα». Συνήθως, ελκυόμαστε από άτομα που μοιάζουν με εμάς και από εκείνους με τους οποίους μοιραζόμαστε ενδιαφέροντα και ιδιότητες. Μία πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι, κατά μέσο όρο, οι σύντροφοι μοιράζονται σχεδόν το 90% των χαρακτηριστικών, όπως η θρησκεία και η πολιτική ιδεολογία, ο τροπής ζωής, η διατροφή, η εκγύμναση κλπ. Τα αποτελέσματα της μελέτης, καταδείκνυαν ότι τα ζευγάρια έμοιαζαν τόσο πολύ, καθώς έπιναν μέχρι και την ίδια ποσότητα νερού με τον σύντροφό τους και περνούσαν το ίδιο χρονικό διάστημα στον υπολογιστή. Γενικά, ήταν κοντά σε ηλικία, μόρφωση, εισοδηματικά κριτήρια και το σημαντικότερο, μοιράζονταν παρόμοιες βασικές πεποιθήσεις και αξίες.
Σύμφωνα με διάφορες μελέτες, όχι μόνο μας ελκύουν άτομα που μοιάζουν με εμάς, αλλά η ομοιότητα είναι δείκτης της μακροπρόθεσμης επιτυχίας μίας σχέσης. Τα άτομα που μοιάζουν τείνουν να συμφωνούν σε περισσότερα πράγματα, όπως η πολιτική και η θρησκεία, και να μοιράζονται τις ίδιες επικοινωνιακές προτιμήσεις. Ορισμένες μελέτες μάλιστα έδειξαν, ότι σε αρκετές περιπτώσεις επιλέγουμε ακόμα και εξωτερικά σχετικά όμοιους με εμάς ανθρώπους, καθώς μη συνειδητά θελουμε να αναπαράξουμε τα γονίδιά μας με έναν συμβατό με εμάς φαινότυπο.
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν αρκετά στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα αντίθετα απωθούνται – ιδιαίτερα όταν πρόκειται για απόψεις, αξίες και ιδιοσυγκρασίες. Έχει αποδειχθεί, για παράδειγμα, ότι οι εσωστρεφείς και οι εξωστρεφείς είναι λιγότερο πιθανό να ζευγαρώσουν, καταρρίπτοντας την εσφαλμένη αντίληψη ότι οι εξωστρεφείς άνθρωποι και οι εσωστρεφείς έλκονται ο ένας από τον άλλο και μπορούν να συμπορευθούν αρμονικά.
Σήμερα, το διαδίκτυο, οι ιστότοποι και οι εφαρμογές που πολλοί από εμάς χρησιμοποιούμε για να βρούμε το κατάλληλο ταίρι, φίλους και εντέλει αγάπη, μας ωθούν προς την κατεύθυνση των ανθρώπων που φαίνεται να σκέφτονται με παρόμοιους τρόπους με εμάς.
Τα ετερώνυμα μπορούν να έλκονται
Γιατί λοιπόν, η απαρχαιωμένη πεποίθηση ότι τα αντίθετα έλκονται είναι ακόμα τόσο δημοφιλής; Αυτό συμβαίνει επειδή τα αντίθετα μπορούν σαφώς να έλκονται μεταξύ τους, αλλά αυτή η έλξη είναι συχνά βραχυπρόθεσμη, ειδικά αν το ζευγάρι δεν μοιράζεται παρόμοιες αξίες και ήθη για την ζωή. Ακόμα και στο μαγνητικό πεδίο όταν μία «εξωτερική δύναμη» μπει ανάμεσα, θα χωρίσει τους δύο αντίθετους πόλους που αρχικά έλκονται.
Αυτού του είδους οι σχέσεις τείνουν να βασίζονται σε εφήμερους έρωτες «πυροτέχνημα» και στην σωματική χημεία, αλλά φαίνεται να μην οδηγούν στην μακροχρόνια δέσμευση και αγάπη. Οι διαφορές μπορεί να δημιουργήσουν μία αρχική σπίθα, όμως σε βάθος χρόνου, οι ομοιότητες δημιουργούν τις πιο ικανοποιητικές και διαρκείς συντροφικές σχέσεις.
Βιβλιογραφία
Horwitz, T.B., Balbona, J.V., Paulich, K.N. et al. (2023). Evidence of correlations between human partners based on systematic reviews and meta-analyses of 22 traits and UK Biobank analysis of 133 traits. Nat Hum Behav 7, 1568–1583.
Stollznow Karen, On the Offensive: Prejudice in Language Past and Present. Cambridge University Press (October 15, 2020).
Winch, R. F. (1955). The Theory of Complementary Needs in Mate-Selection: A Test of One Kind of Complementariness. American Sociological Review, 20(1), 52–56.
- Τα Σύνδρομα των Πόλεων: Ψυχολογικές καταστάσεις που παίρνουν το όνομά τους από διάσημες πόλεις και τι σημαίνουν - 18 Απριλίου 2024
- Οι πιο «τρομακτικές» μάσκες είναι εκείνες που δεν φαίνονται… - 14 Μαρτίου 2024
- Για «τι» θα μιλήσουμε στην ψυχοθεραπεία; - 13 Φεβρουαρίου 2024
