Αισθάνεστε ποτέ απογοητευμένοι από το ατελείωτο κυνήγι της ευτυχίας; Αν ναι, δεν είστε μόνοι σας – και μπορεί να υπάρχουν επιστημονικοί λόγοι πίσω από τα συναισθήματά σας.
Μια πρόσφατη μελέτη στο Psychological Science θέτει υπό αμφισβήτηση το κατά πόσον το να θέτετε την ευτυχία ως προτεραιότητα ενισχύει πραγματικά την ευημερία. Η ερευνήτρια Kuan-Ju Huang διεξήγαγε έρευνα σε περισσότερους από 8.000 Ολλανδούς ενήλικες, με στόχο να αποκαλύψει αν η συνεπής αποτίμηση της ευτυχίας βελτιώνει πράγματι την ευημερία με την πάροδο του χρόνου. Τα ευρήματα μπορεί να αμφισβητήσουν ορισμένες από τις υποθέσεις που έχετε σχετικά με τη σχέση μεταξύ ευτυχίας και ευημερίας.
Advertisment
Πρώτα απ’ όλα, θέλω να ξεκαθαρίσω ότι η ευτυχία είναι αναμφίβολα ένα κρίσιμο συστατικό της ευημερίας. Ωστόσο, προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η αντιμετώπιση της ευτυχίας ως ρητού στόχου μπορεί μερικές φορές να έχει ακούσια αρνητικά αποτελέσματα. Ένας λόγος γι’ αυτό είναι ότι η αποτυχία να ικανοποιήσετε τις επιθυμίες σας για ευτυχία συχνά οδηγεί σε συναισθήματα απογοήτευσης. Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι δεν έχουν σαφή αντίληψη για το ποια βήματα πρέπει να κάνουν για να ενισχύσουν πραγματικά την ευτυχία, καθιστώντας την επιδίωξη της ευτυχίας συγκεχυμένη και αναποτελεσματική.
Σε αντίθεση με προηγούμενες μελέτες που μετρούσαν την ευτυχία των συμμετεχόντων μόνο σε μια χρονική στιγμή, η νέα αυτή μελέτη χρησιμοποίησε διαχρονικό σχεδιασμό, παρακολουθώντας τις αλλαγές από το 2019 έως το 2023. Κάθε χρόνο, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν τη σημασία της ευτυχίας για αυτούς και να αναφέρουν την ικανοποίηση από τη ζωή τους και τις συναισθηματικές τους εμπειρίες, θετικές και αρνητικές.
Τα αποτελέσματα; Οι συμμετέχοντες που εκτιμούσαν σταθερά την ευτυχία ανέφεραν γενικά υψηλότερα επίπεδα συνολικής ευημερίας. Ωστόσο, προέκυψε μια πιο διαφοροποιημένη εικόνα όταν εξέτασαν πώς οι αλλαγές στην αξία που έδιναν στην ευτυχία επηρέαζαν την ικανοποίηση από τη ζωή με την πάροδο του χρόνου. Η Kuan-Ju Huang διαπίστωσε ότι η απλή αύξηση της εστίασης στην ευτυχία από το ένα έτος στο άλλο δεν οδήγησε σε μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή ένα έτος αργότερα. Στην πραγματικότητα, οδήγησε σε μικτά συναισθηματικά αποτελέσματα, με αυξήσεις τόσο στα θετικά όσο και στα αρνητικά συναισθήματα.
Advertisment
Η Huang υποδηλώνει ότι αυτό το μοτίβο μπορεί να αντανακλά την πίεση που συνεπάγεται η ανάδειξη της ευτυχίας σε πρωταρχικό στόχο. Όσο περισσότερο εστιάζεις στην ανάγκη να είσαι ευτυχισμένος, τόσο μεγαλύτερη πίεση νιώθεις για να το πετύχεις, οδηγώντας ενδεχομένως σε συναισθήματα αποτυχίας ή σε «ανησυχία για την ευτυχία» (η τάση να ανησυχείς υπερβολικά για την ευτυχία). Αυτή η ανησυχία για την ευτυχία παραδόξως μειώνει την ευημερία!
Βασικά συμπεράσματα
Ίσως η πιο σημαντική διαπίστωση από αυτή τη μελέτη είναι ότι η επιδίωξη της ευτυχίας ως πρωταρχικού στόχου μπορεί να είναι λανθασμένη. Η ευτυχία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως αποτέλεσμα και όχι ως στόχος. Αναδύεται με φυσικό τρόπο όταν ασχολείστε με δραστηριότητες που έχουν νόημα για εσάς.
Αντί να κυνηγάτε την ευτυχία ως αφηρημένο στόχο, ίσως είναι πιο αποτελεσματικό να επιδιώκετε συγκεκριμένες δραστηριότητες που είναι γνωστό ότι ενισχύουν την ευημερία, όπως το να περνάτε ποιοτικό χρόνο με αγαπημένα πρόσωπα ή να ασχολείστε με πρακτικές ενσυνειδητότητας. Αυτές οι προσεγγίσεις προάγουν την παρουσία και την ικανοποίηση, προωθώντας μια πιο γνήσια αίσθηση πληρότητας.
Για παράδειγμα, ως τραγουδοποιός, βρίσκω χαρά στη δημιουργία μουσικής. Αντί να κυνηγάω την ίδια την ευτυχία, μπορώ να επικεντρωθώ στο να γράφω περισσότερα τραγούδια και να παίζω περισσότερη κιθάρα. Κάνοντας αυτό που αγαπώ, η ευτυχία γίνεται ένα αναπόφευκτο υποπροϊόν και όχι ένας άπιαστος στόχος.
Βλέπετε τη διαφορά; Όταν κατευθύνετε τις προσπάθειές σας σε δραστηριότητες που σας γεμίζουν, η ευτυχία είναι φυσικό αποτέλεσμα. Η επιδίωξη απτών στόχων που ενισχύουν την ευημερία όχι μόνο κάνει την ευτυχία πιο εφικτή, αλλά χρησιμεύει και ως πρακτική στρατηγική για μια καλύτερη ζωή.
Και αν οι δραστηριότητες που επιδιώκετε σήμερα δεν συμβάλλουν στην ευτυχία σας; Ίσως ήρθε η ώρα να επανεκτιμήσετε την αξία τους για τη συνολική σας ευημερία.
Josh Gonzales
Αναφορές
Huang, K.-J. (2024). Does valuing happiness lead to well-being? Psychological Science, 35(10), 1155–1163. https://doi.org/10.1177/09567976241263784
