O Morgan Goodlander είναι ο διευθυντής του Gestalt Institute of San Francisco. Άρχισε την εκπαίδευσή του στη θεραπεία Gestalt το 1978 ενώ έχει διατελέσει διευθυντής εκπαιδευτικού προγράμματος για τα μέλη του προσωπικού του παγκοσμίου φήμης Esalen Institute, εκεί που άνθισε το κίνημα της ανθρωπιστικής ψυχολογίας, και ο Perls ανέπτυξε μέσω των σεμιναρίων του τη θεραπεία Gestalt. Διεξάγει σεμινάρια Gestalt σε 15 χώρες και θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ψυχοθεραπευτές διεθνούς φήμης. Με αφορμή την επίσκεψή του στην Ελλάδα για να παραδώσει τριήμερο σεμινάριο με τίτλο “Gestalt: Τέχνη της Θεραπείας – Τέχνη της Ζωής”, θυμόμαστε την εκπληκτική συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο κ. Goodlander στην Εναλλακτική Δράση πριν από περίπου ένα χρόνο, όταν είχε επισκεφτεί ξανά τη χώρα μας.
Κ Goodlander, γιατί έχουμε εξαρχής την ανάγκη οι άνθρωποι να κάνουμε σχέσεις;
Είμαστε κοινωνικά και «σχεσιακά» πλάσματα. Υπάρχουμε μόνο σε σχέση με το περιβάλλον και τους σημαντικούς άλλους. Χωρίς να μας στηρίζει το περιβάλλον και χωρίς να παίρνουμε ανατροφοδότηση για το πώς εμείς και οι άλλοι εμφανιζόμαστε στον κόσμο, θα ήμασταν εντελώς χαμένοι.
Advertisment
Δεν υπάρχει ανεξάρτητος άνθρωπος. Όλοι οι άνθρωποι ξεκίνησαν τη ζωή τους μέσα σε μια ορισμένη μορφή βασικής υποστηρικτικής σχέσης ως παιδιά και ανεξάρτητα από το πόσο αντικοινωνικοί μπορεί να γίνουν αργότερα στη ζωή, θα είναι πάντα εκείνες οι πρώτες σχέσεις που τους έδωσαν μορφή και που θα τους συντηρούν μέσα στην απομόνωσή τους. Με άλλα λόγια, ακόμα και ο ερημίτης κουβαλά μαζί του στη σπηλιά την πρώιμη παιδική του ηλικία.
Βλέπουμε πραγματικά το άλλο άτομο μέσα σε μια σχέση ή μόνο τις δικές μας προβολές;
Στο μεγαλύτερο μέρος μια σχέσης βλέπουμε τον εαυτό μας και όχι το άλλο άτομο. Η αντίληψη είναι αυτοβιογραφική. Παρ’ όλα αυτά, δεν σημαίνει ότι δεν μπορώ να διακρίνω τη δική μου σειρά αντιληπτικών φίλτρων. Αντιθέτως, όλοι έχουμε την ικανότητα να αντιληφθούμε τη συνολικότερη εικόνα και τον κόσμο γύρω μας και αυτό αποτελεί μια εμπειρία που μας εξελίσσει, καθώς μπορούμε να μοιραστούμε εκείνες τις στιγμές με τον άλλο μέσα από το διάλογο ή τη γραφή.
Ισχύει το γεγονός ότι ψάχνουμε τους γονείς μας στις σχέσεις μας;
Ψάχνουμε ό,τι μας είναι οικείο και συμπεριφερόμαστε όπως έχουμε διδαχθεί να συμπεριφερόμαστε μέσα στην οικογένειά μας. Προγραμματιζόμαστε ασυνείδητα να επαναλαμβάνουμε αυτά που έχουμε μάθει, επειδή η αντίληψή μας από μόνη της είναι δομημένη έτσι ώστε να βρίσκει και να ανταποκρίνεται σε εκείνα τα προηγούμενα μοτίβα, αγνοώντας τα υπόλοιπα.
Advertisment
Αναζητάμε ασυνείδητα το παλιό και αγνοούμε το καινούριο. Το σώμα και ο εγκέφαλός μας έλκονται από αυτό που ήδη γνωρίζουν. Γι’ αυτό και η ιστορία της οικογένειας επαναλαμβάνεται από μόνη της από γενιά σε γενιά.
Μπορεί να υπάρξει αληθινή αγάπη ανάμεσα σε ανθρώπους με μεγάλη διαφορά ηλικίας;
Η αληθινή αγάπη υπάρχει παντού. Και δεν φταίει το ότι είναι δύσκολο να τη βρούμε. Το πρόβλημα είναι ότι περισσότεροι άνθρωποι δεν την αναζητούν πραγματικά και δεν την θέλουν. Θέλουν αυτό με το οποίο μεγάλωσαν ή είναι απασχολημένοι με το να αντιστέκονται σε αυτό με το οποίο μεγάλωσαν. Είτε έτσι, είτε αλλιώς, είναι παγιδευμένοι μέσα σε ένα αντιληπτικό μοτίβο και στην αναζήτηση/ απόρριψη μιας επανάληψης, παρά στην αληθινή αγάπη.
Γιατί πληγώνουμε αυτούς που αγαπάμε;
Ο πόνος είναι μέρος της φυσικής ανθρώπινης κατάστασης. Όσο ζούμε, πληγωνόμαστε. Το πρόβλημα είναι ότι δεν αποδεχόμαστε αυτή τη βασική αλήθεια και τη φυσική θεραπεία της αγάπης και του έρωτα που συνοδεύει την πραγματικότητα του πόνου.
Γεμίζουμε ανασφάλειες και αρχίζουμε να κατηγορούμε ο ένας τον άλλο, τσακωνόμαστε για το τι είναι σωστό και τι όχι και προσπαθούμε να βρούμε τον τρόπο για να μην πληγωνόμαστε, αντί να αποδεχτούμε και να αγαπήσουμε ο ένας τον άλλο ανεξαρτήτως του ποια πιστεύουμε ότι είναι η αιτία.
Υπάρχουν θύματα και θύτες σε μια σχέση;
Είμαστε πρωτίστως τα θύματα των εκάστοτε μοτίβων, που έχουμε ασυνείδητα εσωτερικεύσει από την ανατροφή μας, από την παιδική μας ηλικία. Είμαστε εμείς οι θύτες του εαυτού μας, εφαρμόζοντάς τα σε συχνή βάση και είμαστε πρόθυμοι να τα εφαρμόσουμε και σε όλους όσοι έχουν αποφασίσει να μένουν μαζί μας.
Βασίζεται η αγάπη στην εξάρτηση;
Η αληθινή αγάπη είναι από μόνη της εξάρτηση. Όταν είστε αρκετά ανεξάρτητοι, για να γίνετε και εξαρτημένοι, τότε έχετε την πραγματική αγάπη. Δυστυχώς, το ένα δεν υπάρχει χωρίς το άλλο. Είναι στην ουσία το ίδιο.
Ποια είναι τα συστατικά για μια υγιή και μακροχρόνια σχέση; Η χημεία; Τα κοινά στοιχεία, τα αντίθετα ή τα συμπληρωματικά; Η αμοιβαία προσπάθεια ή κάτι άλλο;
Τα κύρια συστατικά είναι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη σχέση παρά για τον εαυτό μας, η ικανότητα να νοιαζόμαστε για τις αμοιβαίες και ανεξάρτητες ανάγκες και η ικανότητα να συγχωρούμε και να ξεχνάμε, όταν πληγώνουμε ο ένας τον άλλο, κάτι που αναπόφευκτα θα συμβεί.
Πολλά ζευγάρια παραμένουν μαζί, παρά τους συνεχείς του καυγάδες ή την αδιαφορία, απλά επειδή πιστεύουν ότι με αυτό τον τρόπο προστατεύουν τα παιδιά τους. Ποια είναι η άποψή σας ως προς αυτό; Τι είναι το καλύτερο για τα παιδιά, δύο δυστυχισμένοι ή δύο χωρισμένοι γονείς;
Η θέση μου είναι ότι ένα δυστυχισμένο ζευγάρι που μένει μαζί για τα παιδιά απλά τα διδάσκει να βρουν συντρόφους με τους οποίους να είναι και εκείνοι δυστυχισμένοι, όταν μεγαλώσουν. Αν οι γονείς επιλέξουν να μείνουν μαζί, οφείλουν και για εκείνους, αλλά και για τα παιδιά τους, να γίνουν ευτυχισμένοι. Η ευτυχία μπορεί να γίνει επιλογή. Η επιλογή του «μένουμε μαζί, αλλά όντας δυστυχισμένοι», είναι απλά νευρωτική.
Τι έχει να μας προσφέρει η Gestalt όσον αφορά στις σχέσεις;
Η Gestalt μας προσφέρει τη «σοφία της στιγμής», έναν απλό και άμεσο τρόπο να γνωρίζουμε πώς νιώθουμε και τι χρειάζεται να κάνουμε στο 90% των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε στη ζωή. Δεν λειτουργεί σε κάθε πρόκληση που αφορά στις σχέσεις, αλλά λειτουργεί στις περισσότερες προκλήσεις, αν αφιερώσετε χρόνο στο να μάθετε πραγματικά τη διαδικασία επίγνωσης της Gestalt.
Βρίσκομαι σε σύγκρουση: Βρίσκω τους ευγενικούς, τρυφερούς συντρόφους βαρετούς, ενώ οι λάθος και αταίριαστοι με ελκύουν. Τι λέει η Gestalt γι’ αυτό;
Η παρόρμησή μας να συμπληρώνουμε το ελλιπές είναι που μας οδηγεί να ελκυόμαστε από ασταθείς σχέσεις γεμάτες συγκρούσεις και όχι από σταθερές και ήρεμες. Γοητευόμαστε και ενθουσιαζόμαστε από τον κίνδυνο και την ψευδή υπόσχεση της ασυνείδητης έντασης. Η ερωτική μας δύναμη ζωής θέλει να τιθασεύσει αυτή την ανολοκλήρωτη ενέργεια για να γεννήσει νέα συναισθήματα και για να απελευθερωθεί από τις αλυσίδες του οικογενειακού μας παρελθόντος. Θέλουμε να μετατρέψουμε το οικογενειακό κρεβάτι σε έναν τόπο ζωής και όχι σε μια ασυνείδητη σύγκρουση και θάνατο. Υπάρχει μια ερωτική φόρτιση σε αυτή τη σύγκρουση. Ένα ριψοκίνδυνο κύμα ζωής της τελευταίας στιγμής που δίνει ενέργεια και είναι σχεδιασμένο για να ενδυναμώσει, να δημιουργήσει αντί να καταστρέψει. Για να μπορέσει η ερωτική μας ιστορία να στεφθεί υπό επιτυχία και να βρει την ευτυχισμένη ένωση αντί για πόνο, αποξένωση και μούδιασμα.
Πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε την ιστορία Gestalt των σχέσεών μας; Γνωρίζω την ιστορία της σχέσης μου και τα μοτίβα, αλλά ακόμα ελκύομαι από το ίδιο είδος ανθρώπων και επαναλαμβάνω παρόμοιες ιστορίες… Πώς μπορώ να αλλάξω την ιστορία των σχέσεών μου; Όπως είχατε πει σε προηγούμενη ερώτηση, αναζητούμε συνεχώς το οικείο και ασυνείδητα ακολουθούμε τα ίδια μοτίβα συμπεριφορών από την οικογένειά μας, κάτι που οδηγεί σε συνεχή σύγχυση και απογοητεύσεις…
Αυτό το είδος σκέψης δεν είναι φυσικά εντελώς καινούριο. Πολλοί άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι έχουν ασυνείδητα μοτίβα με τη μορφή σχέσεων και τα επαναλαμβάνουν. Ωστόσο, είναι το βάθος και η ποιότητα της συνειδητοποίησης που κάνει πραγματικά τη διαφορά. Η κατανόηση πρέπει να φτάσει σε ένα βαθύ επίπεδο τόσο γνώσης όσο και συναισθηματικής επίγνωσης για να δημιουργήσει αλλαγή και να απελευθερώσει το άτομο από τις επαναλήψεις. Η γνώση από μόνη της δεν είναι αρκετή, αλλά και η συναισθηματική επίγνωση από μόνη της δεν είναι αρκετή.
Από μόνη της η συναισθηματική επίγνωση μπορεί στην πραγματικότητα να ενισχύσει και να ενεργοποιήσει ξανά το τραύμα αντί να το θεραπεύσει, και η γνώση από μόνη της μπορεί να εξομαλύνει και να απευαισθητοποιεί τη νεύρωση ενός ατόμου αντί να τη μεταμορφώνει. Για να συμβεί η αλλαγή χρειάζεσαι μια καλή δόση αυτών των δύο και ενός ψυχοθεραπευτή που να κατανοεί πώς να χτίσει το δρόμο ανάμεσα στις συνειδητές συνδέσεις και στον ασυνείδητο κόσμο των συναισθημάτων και των αντιστάσεων.
Πολλές θεραπευτικές προσεγγίσεις δουλεύουν με την ιστορία των σχέσεων: Η οικογενειακή ψυχοθεραπεία διερευνά την ιστορία του συστήματος της οικογένειας, η ψυχανάλυση κάνει συνειδητή την ασυνείδητη δυναμική της παιδικής ηλικίας, η CBT δουλεύει με τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα σκέψεων και συμπεριφοράς. Τι περισσότερο έχει να προσφέρει η Gestalt;
Η θεραπεία Gestalt έχει ένα ξεχωριστό πλεονέκτημα καθώς δουλεύει με τα ασυνείδητα μοτίβα και τις ιστορίες σχέσεων. Οι περισσότερες ψυχολογικές προσεγγίσεις δεν είναι ούτε πολύ πνευματικές, ούτε πολύ συναισθηματικές. Παραμελούν το ένα ή το άλλο λόγω της θεωρητικής τους προκατάληψης. Οι επαγγελματίες που προσανατολίζονται στο σώμα τείνουν να ενισχύουν το τραύμα και οι αναλυτικές προσεγγίσεις τείνουν να ενισχύουν την κατανόηση ως απόδραση και δικαιολογία.
Αλλά καθώς η Θεραπεία Gestalt επικεντρώνεται στο παρόν και στην επαφή, μπορεί να εναρμονίσει ένα άτομο τόσο με το νου του όσο και το με το σώμα του, στο ίδιο ποσοστό την ίδια στιγμή. Φυσικά, αυτό συμβαίνει σε οποιαδήποτε περίπτωση πετυχαίνει μια θεραπεία: ωστόσο, με την Gestalt, νομίζω ότι έχουμε μια πολύ μεγαλύτερη ευκαιρία ενός θετικού αποτελέσματος. Η θεωρία Gestalt είναι γνωστό πως είναι σχεδόν μαγική στο ότι έχει την ικανότητα να αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς τη ζωή μας.
Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το σώμα ως πυξίδα για τις σχέσεις μας;
Αυτή είναι η αληθινή ομορφιά της γκεσταλτικής προσέγγισης. Η Gestalt μας απελευθερώνει από τον ατέλειωτο εσωτερικό διάλογο και την υπερανάλυση και μας προσφέρει ένα απλό τρόπο εστίασης και επιλογής των σημαντικών στιγμών.
Ο Morgan Goodlander διεξάγει στις 25-27 Οκτωβρίου ένα 3ήμερο βιωματικό και εκπαιδευτικό σεμινάριο με θέμα “Gestalt: Τέχνη της Θεραπείας – Τέχνη της Ζωής”. Για περισσότερες πληροφορίες, πατήστε εδώ
Photo: Author/Depositphotos
