Νέα έρευνα ανατρέπει την ευρεία αντίληψη ότι οι άνθρωποι, σε αντίθεση με άλλα θηλαστικά, επεξεργάζονται τον πόνο πιο αργά από το άγγιγμα. Τα ευρήματα είναι σημαντικά στη διαδικασία διάγνωσης και θεραπείας του πόνου.
Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι στους ανθρώπους, τα νευρικά σήματα που «επικοινωνούν» το άγγιγμα στον εγκέφαλο είναι ταχύτερα σε σύγκριση με όσα επικοινωνούν τον πόνο.
Advertisment
Η διαφορά αυτή στην ταχύτητα, πίστευαν οι ερευνητές, οφειλόταν στο γεγονός ότι τα σήματα της αφής ταξιδεύουν μέσα από νεύρα που καλύπτονται από ένα παχύ στρώμα μυελίνης – ένα στρώμα λιπιδίων που λειτουργεί προστατευτικά γύρω από τα νεύρα. Η μυελίνη βοηθά τα νεύρα να μεταφέρουν τα σήματα πιο γρήγορα.
Αντιθέτως, τα σήματα του πόνου ταξιδεύουν μέσω νεύρων που είτε δεν έχουν καθόλου μυελίνη, είτε έχουν ένα πολύ λεπτό στρώμα. Άλλα θηλαστικά διαθέτουν τους λεγόμενους αλγοϋποδοχείς, νευρώνες που διαθέτουν κι εκείνοι ένα πυκνό στρώμα μυελίνης που μεταφέρουν πολύ γρήγορα τα σήματα του πόνου. Αλλά ισχύει το ίδιο και για τους ανθρώπους;
Ο Saad Nagi, ερευνητής στο Τμήμα Κλινικής και Πειραματικής Ιατρικής και το Κέντρο για την Κοινωνική και Συναισθηματική Νευροεπιστήμη στο Πανεπιστήμιο Linköping της Σουηδίας πρόσφατα θέλησαν να απαντήσουν σε αυτή την ερώτηση.
Advertisment
«Η ικανότητα να νιώθουμε πόνο είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή μας», εξηγεί ο Nagi, «οπότε γιατί το σύστημα σηματοδότησης του πόνου να είναι αργότερο από εκείνο που χρησιμοποιείται για την αφή;»
Για να καταφέρουν να απαντήσουν σε όλες αυτές τις ερωτήσεις, οι επιστήμονες εφάρμοσαν μια τεχνική που ονομάζεται μικρονευρογραφία, η οποία τους επέτρεψε να οπτικοποιήσουν και να εντοπίσουν την νευρωνική κυκλοφορία από τα περιφερειακά νεύρα που οδηγούν μέχρι τους μύες και την επιδερμίδα. Η ερευνητική ομάδα εφάρμοσε την τεχνική σε 100 υγιείς συμμετέχοντες και δημοσίευσε τα ευρήματα στο επιστημονικό περιοδικό Science Advances.
Ο πόνος ταξιδεύει τόσο γρήγορα όσο το άγγιγμα
Η τεχνική της μικρονευρογραφίας επέτρεψε στους ερευνητές να εντοπίσουν τα σήματα του πόνου και του αγγίγματος στις νευρικές ίνες ενός και μόνο νευρώνα. Οι ερευνητές αναζήτησαν νευρώνες που μετέφεραν τα σήματα τόσο γρήγορα όσο το άγγιγμα, αλλά επίσης συμπεριφέρονταν όπως οι αλγοϋποδοχείς.
Η έρευνα αποκάλυψε ότι το 12% των νευρώνων με ένα πυκνό στρώμα μυελίνης είχε τις ίδιες ιδιότητες με τους αλγοϋποδοχείς, ως προς το ότι μπορούσαν να εντοπίσουν και να αποκαλύψουν «βλαβερά ερεθίσματα», όπως το τσίμπημα.
Οι υποδοχείς πόνου δεν αντιδρούν στο απαλό άγγιγμα, όπως ούτε και αυτοί οι νευρώνες, τους οποίους οι ερευνητές μελέτησαν εφαρμόζοντας απαλά αγγίγματα. Τέλος, αυτά τα νευρικά κύτταρα μετέφεραν τα σήματα πόνου τόσο γρήγορα όσο και οι νευρώνες απαλού αγγίγματος.
Για να ελέγξουν τη λειτουργία αυτών των υπερ-γρήγορων νευρικών κυττάρων και την ικανότητά τους να μεταφέρουν τον πόνο, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ειδικά ηλεκτρόδια για να εφαρμόσουν σύντομες ηλεκτρικές ώσεις σε στοχευμένα ατομικά νευρικά κύτταρα. Το αποτέλεσμα ήταν οι συμμετέχοντες να αναφέρουν έντονη αίσθηση σαν τσίμπημα.
Τα ευρήματα, εξηγούν οι επιστήμονες, θα βοηθήσουν τους γιατρούς στις διαγνώσεις που σχετίζονται με παθήσεις που εμπεριέχουν τον πόνο ως βασικό τους σύμπτωμα ώστε να παρέχουν καλύτερη φροντίδα στους ασθενείς.
Πηγή: advances.sciencemag.org/content/5/7/eaaw1297
