της Κάλλι Χανδρινού “συμβουλευτική – ψυχοθεραπεία”
Ο όρος «θλίψη» είναι συνδεδεμένος με τη διάθεση που συνήθως πηγάζει από την λύπη. Μία αίσθηση κακής διάθεσης μας κατέχει και επηρρεάζει τα συναισθήματα, τον τρόπο σκέψης, τον τρόπο και το είδος της διατροφής μας, τον ύπνο και την ξεκούραση του οργανισμού μας καθώς και τις πράξεις μας και μπορεί να μας οδηγήσει στην κατάθλιψη.
Advertisment
Η ενεργητικότητα και ο ζήλος μας για την ζωή χάνονται και ο κόσμος φαντάζει τρομακτικός. Νιώθουμε τρομακτικά ευάλωτοι και εύκολα χάνουμε την αίσθηση ισορροπίας που έχουμε. Μπορεί να οδηγηθούμε σε παρανοϊκές φαντασιώσεις και μία ψευδή αίσθηση ανημπόριας.
Η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης, οι αλλαγές των προτύπων της κοινωνίας, η ποικιλία των ερεθισμάτων, τα ασαφή μηνύματα, ο βομβαρδισμός πληροφοριών και η πολυπλοκότητα των επιλογών της σύγχρονης ζωής μπορεί να συμβάλλουν ενεργά στην αύξηση της κατάθλιψης.
Στην ήπια μορφή της κατάθλιψης τα συμπτώματα δεν είναι έντονα και δεν επηρρεάζουν ουσιαστικά τη λειτουργικότητα μας στην καθημερινή ζωή και στις σχέσεις μας.
Advertisment
Στην μέτρια μορφή τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι πιο έντονα και επηρρεάζουν αρκετά τη λειτουργικότητά μας στην εργασία, το σχολείο και τις σχέσεις μας.
Στην σοβαρή μορφή της η ένταση και η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι σε πολύ έντονο βαθμό και μερικές φορές δεν είμαστε σε θέση να εργαστούμε ή να φροντίσουμε τον εαυτό μας.
Μπορεί λοιπόν, να λειτουργεί ως μία διεργασία απόσυρσης από μία κατάσταση, στην οποία καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε και την οποία εκλαμβάνουμε ως τρομακτική και θεωρούμε ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε. ή μήπως βασίζεται σε μία βαθιά μας πεποίθηση για κάτι που δεν καταφέραμε στο παρελθόν και δεν υπάρχει λόγος να προσπαθήσουμε ξανά;
Χρειαζόμαστε ένα ισχυρό ένστικτο επιβίωσης για να ξεπεράσουμε την κατάθλιψη και να μην κλειστούμε μέσα της. Ένα κίνητρο ζωής, που η ίδια η θλίψη μας θα μας δώσει ως ένα μήνυμα του εαυτού μας, το οποίο θα γίνει η κινητήρια δύναμη μας.
Μήπως είναι μία ευκαιρία να αναγνωρίσουμε ότι οι δυνάμεις μας δεν έχουν επενδυθεί σωστά και πρέπει να αποκτήσουν άλλη εστίαση;
Σύμφωνα με τους επιστήμονες της εξελικτικής ψυχολογίας, η ήπια κατάθλιψη παρακινεί σε έντονη ενδοσκόπηση και αυτοεξέταση, σε αποφάσεις για το επιθυμητό αποτέλεσμα και τις αλλαγές που καλείται να κάνει το άτομο στην ζωή του. Λέγοντας ήπια κατάθλιψη εννοούμε μία τάση προς κακοδιαθεσία, η οποία τις περισσότερες φορές δεν έχει προφανή λόγο ύπαρξης. Λειτουργεί ως μία ευκαιρία επανεξέτασης αποφάσεων μας που βασίζονται σε μία παλιά συνήθη συμπεριφορά μας που δεν μας εξυπηρετεί πιά. Όταν επιδιώκουμε τους στόχους μας με το γνωστό-παλιό τρόπο, ο οποίος δεν εξυπηρετεί πλέον τις ανάγκες μας στο παρόν, καλούμαστε να αφεθούμε από την υπερβολική επιμονή μας να γίνουν τα πράγματα όπως ακριβώς τα έχουμε στο νού μας. Μειώνοντας την επιμονή μας στο να γίνουν τα πράγματα έτσι ακριβώς όπως τα έχουμε στο νού μας, περιορίζουμε την κακοδιαθεσία μας.
Η λύπη είναι πολύ σημαντική για την ανθρώπινη ζωή. Διαμορφώνει ανθρώπινους δεσμούς, μαθαίνουμε να αγαπάμε με ένταση, γινόμαστε προσεκτικοί στο να μην πληγώνουμε αυτούς που αγαπάμε, γινόμαστε πιο δυνατοί, νιώθουμε την αίσθηση της ομαδικότητας και του μεγαλείου της, αναπτύσσουμε την αυτεπίγνωσή μας.
Για τις περιόδους θλίψης, είναι σημαντικό να:
• Νιώθουμε ότι έχουμε ανθρώπους που μπορούν να κατανοήσουν το αδιέξοδο το οποίο νιώθουμε και να μας στηρίξουν για το χρονικό διάστημα που το χρειαζόμαστε.
• Να αναγνωρίζουμε τις αρνητικές, παράλογες σκέψεις που μπορεί να μας διακατέχουν, όπως:
›› Το να περιμένουμε να συμβεί το χειρότερο
›› Το να βγάζουμε εκ των προτέρων αρνητικά συμπεράσματα για τα επακόλουθα μίας πράξης μας.
›› Το να θεωρούμε ότι όλα τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας οφείλονται σε αρνητικό αίτιο που έχει προκληθεί από εμάς.
›› Το να εστιαζόμαστε στα άκρα, όπως μαύρο ή άσπρο, σωστό ή λάθος, καλό ή κακό.
›› Το να επιτρέπουμε στα συναισθήματά μας να μας κατακλύζουν, επιβεβαιώνοντας την αρνητική θέση που έχουμε για τον εαυτό μας.
›› Το να κάνουμε μία αλυσίδα αρνητικών σκέψεων βγάζοντας συμπεράσματα και εστιάζοντας εκ των προτέρων στις δυσκολίες μελλοντικών καταστάσεων.
• Να θυμόμαστε ότι η αίσθηση του χιούμορ είναι ο καλύτερος σύμμαχος. Όταν βιώνουμε θλίψη η ενθύμιση της αίσθησης του χιούμορ και η χρήση του κάθε άλλο παρά εύκολη είναι, είναι όμως απαραίτητη.
• Να θυμόμαστε ότι ο χρόνος που περνάει δεν θα γυρίσει ποτέ πίσω, χάνεται για πάντα. Σκέψου την ζωή, και άδραξε τον χρόνο αντί να εύχεσαι να ήταν διαφορετικά τα πράγματα.
Αν ανατρέξουμε στις εμπειρίες μας, μπορεί να θυμηθούμε ότι κάθε φορά που διαχωρίσαμε, στο παρελθόν, το αίσθημα της θλίψης μας από τον εαυτό μας, κάθε φορά που προσπαθήσαμε να την κατατάξουμε, να την απορρίψουμε ή την υποτιμήσαμε, απομακρυνθήκαμε ακόμα περισσότερο από τον εαυτό μας και κάναμε τη ζωή μας ακόμα πιο δύσκολη. Ζώντας τη φάση της θλίψης είναι πολύτιμο, τουλάχιστον για το πρώτο χρονικό διάστημα που τη διαπιστώνουμε, να μπορούμε να μείνουμε περιμένοντας να περάσει, αποδεχόμενοι φιλικά αυτό που μας συμβαίνει.
Ο λόγος, η ομιλία είναι ένας σπουδαίος τρόπος σταθεροποίησης της διάθεσης. Το να μιλάς για τον πόνο που βιώνεις, χωρίς να υπερβάλλεις και χωρίς εμμονή στα αρνητικά γεγονότα είναι ένας από τους βοηθητικούς παράγοντες για να απαλύνεις αυτό που νιώθεις. Είναι σημαντικό να μοιραστείτε με την οικογένεια σας και τους φίλους σας το τι σας συμβαίνει, στο βαθμό που τους δίνετε τη δυνατότητα να γνωρίζουν χωρίς να υπερβάλλετε ή να εκμεταλεύεστε την κατάσταση στην οποία βρίσκεστε. Επειδή όμως η θλιψη μπορεί να μας οδηγεί στο να χάνουμε την επιθυμία μας για ομιλία ή στο να μιλάμε ακατάπαυστα, ενδείκνυται η επαφή μας με την διαδικασία της αυτογνωσίας ή ψυχοθεραπείας αυτή την περίοδο.
Κατά τη διαδικασία της ψυχοθεραπευτικής δουλειάς στο θέμα της θλίψης απαιτείται αμοιβαία εμπιστοσύνη και σεβασμός. Εκτός από τις ικανότητες και τη στάση του θεραπευτή, από την πλευρά σας βοηθητικά λειτουργούν ως προς την επίτευξη του στόχου σας:
η δική σας συμμετοχή και αφοσίωση στο να ακολουθείτε πιστά το πρόγραμμα της συμμετοχής σας προς τον στόχο σας
να αναγνωρίζετε ότι είστε σε διεργασία της θλίψης
να γνωρίζετε ότι χρειάζεστε χρόνο και να μην αποθαρρύνεστε
να επιβραβεύετε τον εαυτό σας για τα βήματα που κάνετε, όσο μικρά κι αν σας φαίνονται
Αν και η θλίψη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, η περίοδος της εφηβείας και της μέσης ηλικίας θεωρούνται οι πιο κρίσιμες. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες παρουσιάζουν κατάθλιψη δύο φορές συχνότερα από τους άνδρες και στο σύνολο του πληθυσμού τα άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη αντιστοιχούν στο ποσοστό του 6% περίπου.
Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό να λάβουμε υπόψιν μας ότι τα άτομα με συγγενείς πρώτου βαθμού (γονείς, αδέλφια, παιδιά) που πάσχουν από κατάθλιψη, έχουν τριπλάσια πιθανότητα εμφάνισής της.
