H επίδραση των πρώιμων εμπειριών
στη μετέπειτα δημιουργία σχέσεων
Οι πρώτες μας εμπειρίες, λένε, είναι καθοριστικές για τη συνέχεια της ζωής μας. Αλλά και αργότερα, μεγαλώνοντας, αναπτύσσουμε συγκεκριμένα πρότυπα συμπεριφορών και επιλογών ανάλογα με τα ερεθίσματα που παίρνουμε, κυρίως, από το σπίτι.
Advertisment
Το θέμα αυτό έχει τεράστιο αντίκτυπο στη δημιουργία και την ποιότητα των σχέσεων που συνάπτουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας, και όπως διαβάζουμε σε απόσπασμα από το βιβλίο των Ελεονώρα Πόλο και Σωτηρία-Παρασκευή Μάνου “Ανθρώπινες Σχέσεις και Διαδίκτυο”, Εκδ. Bookstars – Αλέξανδρος Γιωγγαράς, οι λόγοι που οδηγούν έναν άνθρωπο να διαλέξει ένα συγκεκριμένο άλλο άτομο για τη δημιουργία μιας οποιασδήποτε μορφής σχέσης ποικίλουν. Όσον αφορά στις ερωτικές σχέσεις, η επιλογή του συντρόφου έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την ικανοποίηση τόσο συνειδητών όσο και ασυνείδητων αναγκών.
Οι ασυνείδητες ανάγκες σχετίζονται με το κατά πόσο η πλειονότητα των αναγκών του ατόμου μορφοποιήθηκαν, εκπληρώθηκαν ή απορρίφθηκαν στις πρώτες σχέσεις του με τους γονείς του. Το άτομο επιχειρεί να βιώσει ξανά είτε τις ικανοποιήσεις που δέχτηκε είτε τις ματαιώσεις που έζησε με την ασυνείδητη πεποίθηση όμως πως αυτή τη φορά μέσω του συντρόφου του θα μετατραπούν σε ικανοποίηση (Goldenberg και Goldenberg, 2005). Επιπλέον, αναφέρεται πως οι άνθρωποι τείνουν να επιλέγουν σύντροφο, ο οποίος είναι στο ίδιο σχεδόν σημείο ωρίμανσης και ψυχικής διαφοροποίησης με αυτούς.
Διαβάστε: 10 επιστημονικά αποδεδειγμένες αλήθειες για τις σχέσεις
Advertisment
Με βάση τις ασυνείδητες ανάγκες οι επιλογές των ατόμων διακρίνονται σε δύο κατηγορίες, στη συμπληρωματική και στην αντιθετική επιλογή. Στη συμπληρωματική επιλογή οι σύντροφοι εμφανίζουν κοινά προβλήματα στη ψυχική τους δομή και ευελπιστούν να υπάρχει αλληλοκατανόηση. Στην αντιθετική επιλογή γίνεται η επιλογή κάποιου συντρόφου ο οποίος ναι μεν βρίσκεται στον ίδιο βαθμό συναισθηματικής ωριμότητας, όμως ακολουθεί την αντίθετη μορφή αμυντικής αντίδρασης (Goldenberg και Goldenberg).
Η συμπληρωματική ή η αντιθετική επιλογή είναι οι συνηθέστερες επιλογές των νευρωσικών ατόμων. Τα νευρωσικά ζευγάρια επιλέγουν το σύντροφό τους με ναρκισσιστικό τρόπο, δηλαδή επιλέγουν ένα άτομο που σύμφωνα με αυτούς έχει ορισμένα στοιχεία, τα οποία αυτοί δε διαθέτουν αλλά θα ήθελαν να έχουν. Με τον τρόπο αυτό ζητούν να ικανοποιηθούν οι ανάγκες τους και να βελτιωθεί η αυτοεκτίμησή τους. Από την άλλη μεριά, κύριο χαρακτηριστικό των ώριμων ζευγαριών είναι περισσότερο η ομοιότητα παρά η αντιθετικότητα αναγκών. Η επιλογή του συντρόφου στα ώριμα ζευγάρια γίνεται μέσω μιας ανακλητικής επιλογής.
Οι σύντροφοι δηλαδή έχουν ενδοβάλει ικανοποιητικά γονεϊκά μορφοείδωλα, έχουν αποκτήσει με αυτόν τον τρόπο υψηλή αυτοεκτίμηση, έχουν καταφέρει να αποχωριστούν ψυχολογικά από τους γονείς τους και έχουν συμπληρώσει την ταύτοτητά τους ως ανεξάρτητα άτομα (Goldenberg και Goldenberg, 2005).
Όσον αφορά στις συνειδητές ανάγκες, οι άντρες φαίνεται να δίνουν πρωτεύουσα σημασία σε στοιχεία όπως η ομορφιά, η ελκυστικότητα, η υγεία, η σεξουαλική πίστη ενώ οι γυναίκες δείχνουν να εστιάζουν περισσότερο στην οικονομική και κοινωνική θέση του συντρόφου τους, στο καλό οικογενειακό περιβάλλον, στην ευφυΐα και ευγένειά του, στο να έχει σεξουαλική εμπειρία και στο να υπάρχει διάθεση να δεσμευτεί στην τωρινή σχέση σύμφωνα με τον Lippa (2007, αναφ. στο Πατίτσα, 2009).
Σύμφωνα με την υπόθεση για την αναζήτηση ασφάλειας στις σχέσεις άλλωστε, που ανέπτυξαν οι Chappell και Davis (1998, αναφ. στο Καραγιαννάκη, 2012), οι άνθρωποι γενικά τείνουν να επιλέγουν ως σύντροφό τους το άτομο που μπορεί να τους παρέχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα για σύναψη ασφαλούς δεσμού (Καραγιαννάκη, 2012). Το γεγονός αυτό εξαρτάται βέβαια σε μεγάλο βαθμό από το επίπεδο της σχέσης που επιδιώκεται και από τα δύο μέλη της σύμφωνα με τις Hromatko, Prizmic και Tadinac (2006, όπ. αναφ. στο Πατίτσα, 2009).
Επιπλέον, όταν η επιλογή συντρόφων γίνεται με συνειδητό τρόπο η φυσική ομορφιά μπορεί να ανταλλαχθεί με την απόκτηση οικονομικών πηγών και κοινωνικής θέσης, στη σύγχρονη μάλιστα εποχή αυτό μπορεί να συμβεί ανεξαρτήτως φύλου σύμφωνα με τον Buss (1994, αναφ. στο Πατίτσα, 2009). Από τα παραπάνω προκύπτει πως η επίδραση των πρώιμων εμπειριών είναι καταλυτικής σημασίας για τη μετέπειτα δημιουργία σχέσεων.
[toggle title=”Βιβλιογραφικές παραπομπές”]
Goldenberg, I., & Goldenberg, H. (2005). Οικογενειακή Θεραπεια : μια επισκόπηση. (Ε. Κοτρώτσιου, επιμ., Ν. Κουβαράκου, & Ε. Μακρυγιάννη, μετ.) Αθήνα: Έλλην.
Καραγιαννάκη, Ε. (2012). Τύπος σύναψης δεσμού και επιλογή ερωτικού συντρόφου. Διδακτορική Διατριβή. Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
Πατίτσα, Χ. (2009). Διαφυλικές σχέσεις της ετεροφιλικής έλξης: επιλογή συντρόφου, επιθυμητά χαρακτηριστικά, είδη σχέσεων. Διδακτορική Διατριβή. Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
[/toggle]
