Λόγω των επιπτώσεων του χρόνιου στρες, που διαταράσσει όλες τις οργανικές διαδικασίες, η φροντίδα του εαυτού μας είναι εξαιρετικά σημαντική. Οι αυξημένες ορμόνες του άγχους έχουν συνδεθεί με παχυσαρκία, πεσμένο ανοσοποιητικό, εθισμούς, βλάβες μνήμης και συγκέντρωσης, καρδιοπάθειες κ.λ.π.
Η ζωή είναι συνεχής κίνηση και αλλαγή. Η μόνη σταθερά είναι η αλλαγή. Τις περισσότερες φορές η αλλαγή είναι δύσκολη, ιδιαίτερα όταν συμβαίνει απρόσμενα ή βίαια. Και είναι τότε που χάνουμε την ισορροπία μας και νιώθουμε ανίκανοι να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Η κρίση είναι ακριβώς αυτό, η ανικανότητα ν’ ανταποκριθούμε κατάλληλα στην αλλαγή. Κι αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ανησυχία και το άγχος.
Advertisment
Σύμφωνα με τον Peter A. Levine, ειδικό στα θέματα τραύματος, το τραύμα συμβαίνει όταν ένα άτομο δεν μπορεί να διαχειριστεί και ν’ απελευθερώσει ένα στρεσογόνο περιστατικό. Αν δεν καταφέρουμε να διαχειριστούμε αυτή την ενέργεια και να την απελευθερώσουμε, αυτή παραμένει στους ιστούς του σώματος. Τότε, κάθε επόμενο στρεσογόνο περιστατικό, όσο μικρό κι αν είναι, ενεργοποιεί την τραυματική μνήμη κι αρχίζουν να εκκρίνονται οι ονομαζόμενες «ορμόνες του άγχους».
Το άγχος εμποδίζει τη νευροπλαστικότητα που είναι η ικανότητα του εγκεφάλου να προσαρμόζεται σε νέες συνθήκες και την νευρογένεση που είναι η ικανότητα δημιουργίας νέων κυττάρων. Επίσης, αυξάνει το μέγεθος της αμυγδαλής. Ο προμετωπιαίος φλοιός είναι η περιοχή που, μεταξύ άλλων, ελέγχει την προσοχή μας. Όταν η αμυγδαλή ενεργοποιείται, στέλνει σήμα στις προμετωπιαίες περιοχές να διακόψουν τη λειτουργία τους. Γι’ αυτό και όταν είμαστε θυμωμένοι ή αγχωμένοι, δεν μπορούμε να σκεφτούμε καθαρά και σωστά.
Αν μπορέσουμε όμως να καταστείλουμε τη δύναμη της αμυγδαλής, επιτρέπουμε στις προμετωπιαίες περιοχές να λειτουργήσουν καλύτερα και αποτελεσματικότερα. Χρειάζεται, λοιπόν, να έχουμε μία πιο χαλαρή αμυγδαλή και μπορούμε να το πετύχουμε με μία απλή και διασκεδαστική τεχνική. Οραματιζόμαστε πως γαργαλάμε τις αμυγδαλές μας μ’ ένα φτερό. Αυτό, όσο παράξενο κι αν ακούγεται, βοηθά στην αποφόρτιση και τη χαλάρωσή τους.
Advertisment
Σε μια σειρά από πρωτοποριακές έρευνες οι Michael Meaney και Moshe Szyf απέδειξαν, αρχικά στους αρουραίους και αργότερα στους ανθρώπους, τις δραματικές συνέπειες που έχει το άγχος και η ψυχολογική πίεση στη μεθυλίωση των γονιδίων. Η μεθυλίωση είναι η διαδικασία με την οποία ο οργανισμός υπαγορεύει σε κάθε κύτταρο το ρόλο του. Αλλά και άλλες μεταγενέστερες έρευνες επιβεβαίωσαν τις αρνητικές επιγενετικές επιδράσεις του άγχους.
Το χρόνιο στρες και το άγχος μεταφέρονται στις επόμενες γενιές γιατί φτάνουν μέχρι το DNA. Το Center for Disease Control (CDC) δηλώνει πως η αιτία των χρόνιων ασθενειών δεν είναι οι γενετικοί παράγοντες, αλλά μόλις το 16.4% των χρόνιων ασθενειών είναι γενετικό και το 84.6% είναι περιβαλλοντικό. Η ανθρώπινη εμπειρία λιμών και τραγωδιών μεταφέρεται σε πολλές επόμενες γενιές. Έρευνες έχουν δείξει πως το τραύμα ανθρώπων που επιβίωσαν του Ολοκαυτώματος μεταφέρθηκε στους απογόνους τους, οι οποίοι έχουν αφύσικο προφίλ ορμονών του άγχους.
Επιπροσθέτως, οι αλλαγές στην έκφραση των γονιδίων βρέθηκε πως ακολουθούν τουλάχιστον 14 γενιές μετά. Με άλλα λόγια, μεταδίδονται μνήμες περιβαλλοντικών συνθηκών στους απογόνους για να είναι προετοιμασμένοι γι αυτές τις συνθήκες και να διασφαλίσουν την επιβίωσή τους.
Σύμφωνα με την επιστήμη της επιγενετικής τα βλαστοκύτταρα και το DNA μπορούν να τροποποιηθούν μέσω μαγνητικών πεδίων, θετικών νοητικών καταστάσεων, πρόθεσης, καθώς και μέσω της συνοχής της καρδιάς. Αυτά, λοιπόν, είναι τα καλά νέα. Πως δηλαδή, μπορούμε να ελέγξουμε την ανταπόκρισή μας σε στρεσογόνες καταστάσεις, κι έτσι να μετριάσουμε και να αντιστρέψουμε τις επιπτώσεις της κορτιζόλης στον οργανισμό μας. Χρησιμοποιώντας τις τεχνικές του συστήματος HeartMath τα επίπεδα κορτιζόλης μειώνονται μέχρι και 23% και τα επίπεδα της DHEA μπορούν ν’ αυξηθούν μέχρι και 100%.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο HeartMath η επιστήμη της επιγενετικής συμπεριλαμβάνει πολλά περισσότερα πέρα από το DNA, το περιβάλλον και την εμπειρία μας. Ύστερα από δύο δεκαετίες έρευνας, ανακαλύφθηκε πως παράγοντες όπως η αγάπη και η εκτίμηση ή αντίθετα το άγχος και ο θυμός επηρεάζουν το γενετικό αποτύπωμα ενός ατόμου. Σε ένα πείραμα, επιλεγμένοι συμμετέχοντες μπόρεσαν να μεταβάλλουν το DNA μέσω θετικών νοητικών δηλώσεων.
«Δόθηκαν οδηγίες σ’ ένα άτομο που κρατούσε τρία δείγματα γενετικού υλικού (DNA) να δημιουργήσει μια ευεργετική ψυχική, συναισθηματική και σωματική κατάσταση ισορροπίας και αρμονίας, με την βοήθεια μίας από τις τεχνικές του Ινστιτούτου HeartMath, που χρησιμοποιεί την καρδιακή αναπνοή και τα εκ προθέσεως θετικά συναισθήματα. Το άτομο αυτό πέτυχε, ακολουθώντας τις οδηγίες των επιστημόνων, να μεταβάλλει ταυτόχρονα δύο από τα τρία δείγματα σε διαφορετικό βαθμό.»
Όταν το Συμπαθητικό νευρικό σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση μεγάλου στρες, το πνευμονογαστρικό νεύρο λέει στο σώμα να ηρεμήσει, απελευθερώνοντας ακετυλοχολίνη. Δίχως την ενεργοποίηση του πνευμονογαστρικού νεύρου, η καρδιά μας μπορεί να προκαλέσει 115 κτύπους ανά λεπτό, αντί του κανονικού, που είναι 72 κτύποι ανά λεπτό. Το πνευμονογαστρικό νεύρο βοηθά στην επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού. Το σώμα αντιδρά στο στρες υπερδιεγείροντας το πνευμονογαστρικό νεύρο, με αποτέλεσμα η πίεση και ο οι χτύποι της καρδιάς να πέφτουν.
Ο τόνος του πνευμονογαστρικού καθορίζεται από τον καρδιακό ρυθμό και την αναπνοή. Κι αυτά, με τη σειρά τους, καθορίζονται από την ποιότητα των συναισθημάτων μας. Οι τεχνικές του Ινστιτούτου HeartMath συνδυάζουν την καρδιακή αναπνοή με τη βίωση θετικών και αναζωογονητικών συναισθημάτων.
Το 2010, Barbara Fredrickson and Bethany Kok, ψυχολόγοι στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Carolina, έκαναν ένα πείραμα για να διαπιστώσουν τη σχέση ανάμεσα στο πνευμονογαστρικό και την ευεξία. Οι συμμετέχοντες που διδάχτηκαν τεχνικές αναπνοής και χρήσης θετικών συναισθημάτων, προς τον εαυτό τους και τους άλλους, παρουσίασαν σημαντική αύξηση του πνευμονογαστρικού τόνου. Αυτή ήταν η πρώτη πειραματική απόδειξη πως η αύξηση της βίωσης θετικών συναισθημάτων τονώνει το πνευμονογαστρικό νεύρο.
Μία άλλη μελέτη που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Stanford επιβεβαίωσε τη σχέση μεταξύ της αναπνοής και της ευεξίας. Υπάρχει μία ομάδα εγκεφαλικών νευρώνων, που λειτουργεί σαν ρυθμιστής του αναπνευστικού συστήματος, στέλνοντας σήματα κατευθείαν στο κέντρο του εγκεφάλου και παίζει σημαντικό ρόλο στο άγχος, την προσοχή και την εγρήγορση. Γρήγορη και ρηχή αναπνοή είναι σημάδι άγχους, ενώ βαθιά και αργή αναπνοή (διαφραγματική) σημάδι ηρεμίας.
Η ποιότητα των συναισθημάτων μας καθορίζει τις οδηγίες που στέλνει η καρδιά μας στον εγκέφαλό μας. Κάθε στιγμή, είτε το συνειδητοποιούμε ή όχι, υπάρχει ένας συνεχής διάλογος, που βασίζεται σε συναισθηματικά σήματα, ανάμεσα στην καρδιά και τον εγκέφαλο, ο οποίος καθορίζει τις χημικές ουσίες που θ’ απελευθερωθούν στο σώμα. Τα σήματα που στέλνει η καρδιά αντανακλούν τα συναισθήματα που βιώνουμε.
Το Ινστιτούτο HeartMath έκανε μία έρευνα, το 1993, για να απαντήσει στο ερώτημα «Πως επιδρά η καρδιά μας στο dna μας;» Τα αποτελέσματα έδειξαν πως ο διπλός έλικας του dna χαλαρώνει ή σφίγγεται ανάλογα με τα αισθήματα που νιώθουμε. Η αναφορά του Ινστιτούτου έλεγε πως οι άνθρωποι που εκπαιδεύονται στο να νιώθουν αγάπη, ευγνωμοσύνη και εκτίμηση μπορούν να αλλάξουν συνειδητά το σχήμα του dna τους. Επίσης, πως τα ανθρώπινα αισθήματα παράγουν αποτελέσματα που αψηφούν τους συμβατικούς νόμους του ηλεκτρομαγνητισμού.
Σήμερα γνωρίζουμε πως το άτομο είναι ενέργεια και πως το πεδίο μέσα στο οποίο βρίσκεται το άτομο καθορίζει τη συμπεριφορά του. Γνωρίζουμε, λοιπόν, πως αν αλλάξουμε το ηλεκτρικό ή το μαγνητικό πεδίο του, αλλάζουμε το άτομο. Ποιο όργανο στο σώμα μας παράγει το ισχυρότερο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο; Η καρδιά. Το ηλεκτρικό πεδίο της καρδιάς είναι 100 φορές ισχυρότερο και το μαγνητικό της πεδίο είναι 500 φορές ισχυρότερο από του εγκεφάλου. Η καρδιά μας παράγει το πεδίο που αλλάζει το σώμα και τον κόσμο μας.
Οι τεχνικές του Ινστιτούτου HeartMath είναι ένα σύστημα επιστημονικών δεξιοτήτων για τη δημιουργία συνοχής, που στόχο έχει να βοηθήσει τους ανθρώπους να φέρουν σε ισορροπία το σώμα, το πνεύμα και τα συναισθήματά τους, με τη διαισθητική καθοδήγηση της καρδιάς τους. Οι τεχνικές αυτές οδηγούν στην αναδιάρθρωση των νευρικών κυκλωμάτων. Όλες οι τεχνικές επηρεάζουν εγκεφαλικά κέντρα, όπως την αμυγδαλή, τον ιππόκαμπο, τον προμετωπιαίο φλοιό και τον θάλαμο, και περιλαμβάνουν βελτιώσεις στον συγχρονισμό της καρδιάς και του εγκεφάλου, την ορμονική ισορροπία, το αυτόνομο νευρικό σύστημα και τις πνευμονογαστρικές οδούς.
Το άγχος που δεν διαχειριζόμαστε γίνεται τραυματική ανάμνηση που βρίσκεται ανενεργή στο σώμα μας και μπορεί να γίνει ενεργή από οποιονδήποτε πυροδότη. Μπορούμε ν’ αποφύγουμε τη δημιουργία τραύματος με το να απελευθερώσουμε την ενέργεια που έχει δημιουργηθεί μέσα μας. Η κατανόηση του τι ακριβώς συμβαίνει μέσα μας και πως λειτουργεί το σύστημά μας για να μας κρατήσει ασφαλείς, μας δίνει επίγνωση, δύναμη και μας κάνει περισσότερο συμπονετικούς, αντί για επικριτικούς. Μας βοηθά να πάψουμε να νιώθουμε θύματα και ν’ απελευθερώσουμε τα αισθήματα ντροπής.
Το σώμα μπορεί να βρίσκεται είτε σε μία κατάσταση μάχης/φυγής ή ανάπτυξης/θεραπείας. Αυτό που χρειάζεται, λοιπόν, να κάνουμε είναι να επανεκπαιδεύσουμε το σώμα μας. Αυτή η επανεκπαίδευση είναι ένα από τα αποτελέσματα που επιφέρει η χρήση των τεχνικών του συστήματος HeartMath.
Είναι Licensed HeartMath Coach και εργάζεται με ατομικές και ομαδικές συνεδρίες. Διοργανώνει το Σεμινάριο «Ζήσε με την καρδιά σου (με τις τεχνικές του HeartMath® Institute)».
- Οι “5 καρέκλες”: Ένα νοητικό και συναισθηματικό εργαλείο για καλύτερη επικοινωνία - 9 Νοεμβρίου 2022
- Ποιος είναι ο αληθινός λόγος που υποφέρουμε - 16 Σεπτεμβρίου 2022
- Τα «ζιζάνια» που εισβάλουν και δημιουργούν προβλήματα στον «εσωτερικό κήπο» των πεποιθήσεών μας - 9 Μαΐου 2022
