Από τότε που ο Βίκτορ Φρανκλ έγραψε το «Αναζήτηση του Ανθρώπου για το Νόημα», έχει γίνει αποδεκτό ότι η εξεύρεση νοήματος στην απώλεια και στο τραύμα είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τέτοιων εμπειριών και χιλιάδες μελέτες έχουν επιβεβαιώσει αυτές τις υποθέσεις.
Η εύρεση του νοήματος ήταν ένας σημαντικός παράγοντας για την ανάκαμψη από κάθε είδους απώλεια και τραύμα που μελετήθηκε – από τραυματισμούς του νωτιαίου μυελού μέχρι γονείς που έχουν χάσει παιδιά, από θύματα βίας και κακομεταχείρισης μέχρι πρώην βετεράνους πολέμων.
Advertisment
Για να ανακάμψουμε από την τραγική εμπειρία μας, πρέπει να επουλώσουμε σωστά τα οστά μας και να συναρμολογήσουμε τα κομμάτια της ζωής μας με τρόπους που προσδίδουν νόημα και σημασία στα γεγονότα, ενσωματώνοντας τις εμπειρίες μας στην ιστορία της ζωής μας.
Όμως το ερώτημα που τίθεται για πολλούς είναι πώς να το κάνουμε αυτό. Μπορεί να γνωρίζουμε ότι άνθρωποι με παρόμοιες εμπειρίες κατέληξαν σε συμπεράσματα όπως «Κατέληξα να πιστεύω ότι ήταν θέλημα Θεού», «Κατάλαβα ότι μπορούσα να βοηθήσω άλλους που πέρασαν το ίδιο μ’ αυτό που πέρασα κι εγώ» ή «Κατάλαβα τι είχε σημασία για μένα και έκανα μεγάλες αλλαγές», όμως αυτό δεν μας λέει πώς αυτοί οι άνθρωποι έφτασαν στη σκέψη αυτή ή τι μπορούμε να κάνουμε για να πετύχουμε το ίδιο.
Οι επιστήμονες που εξέτασαν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν νόημα στην απώλεια και στο τραύμα συνειδητοποίησαν ότι η διαδικασία περιλαμβάνει δύο ξεχωριστές φάσεις, την ευαισθητοποίηση και την εύρεση οφέλους. Η ευαισθητοποίηση αναφέρεται στην ικανότητά μας να προσαρμόζουμε τα γεγονότα στο υφιστάμενο πλαίσιο υποθέσεων και πεποιθήσεων για τον κόσμο, ώστε να γίνουν πιο κατανοητά σ’ εμάς.
Advertisment
Συνήθως αρχίζουμε να βγάζουμε νόημα για τα τραγικά γεγονότα μέσα σε έξι μήνες από τη στιγμή που τα βιώνουμε (αν και η ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής μπορεί να πάρει μερικές φορές μήνες ή και χρόνια). Μόλις το κάνουμε, είναι πιθανόν να έχουμε πολύ καλύτερη συναισθηματική και ψυχολογική ανάκαμψη.
Η εύρεση οφέλους αναφέρεται στην ικανότητά μας να εντοπίζουμε τη θετική πλευρά των εμπειριών μας. Μπορεί να εκτιμήσουμε τη ζωή, τη δύναμη και την αντοχή μας, να επαναπροσδιορίσουμε τις προτεραιότητές μας και να βρούμε ένα νέο σκοπό και να δούμε τους νέους δρόμους που ανοίγονται μπροστά μας ως αποτέλεσμα της νέας πραγματικότητας.
Η εύρεση οφέλους εμφανίζεται μόνο σε μεταγενέστερα στάδια της ανάρρωσής μας, καθώς δεν είναι κάτι που οι περισσότεροι μπορούν ή πρέπει να κάνουν όταν εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρό συναισθηματικό πόνο. Επομένως, αφού περάσει αρκετός χρόνος, οι άνθρωποι που είναι σε θέση να προσδιορίσουν τα οφέλη στην απώλεια ή στον τραυματισμό τους τείνουν να εμφανίζουν μεγαλύτερη συναισθηματική και ψυχολογική ευεξία από εκείνους που δεν είναι σε θέση να το κάνουν.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Guy Winch «Γίνε γιατρός της ψυχής σου» από τις εκδόσεις Διόπτρα
