Υπάρχει ένας ιδανικός εαυτός που θέλετε να προσεγγίσετε; Ίσως να θέλετε να γίνετε λιγότερο νευρωτικοί και συναισθηματικά πιο σταθεροί; Ή πιθανότατα λιγότερο ευερέθιστοι και πιο ανεκτικοί; Και πώς σχετίζεται αυτός ο ιδανικός εαυτός με τον πραγματικό σας; Για παράδειγμα, είναι πιθανό να θέλετε να είστε λιγότερο ευερέθιστοι επειδή αντιλαμβάνεστε ότι ο εαυτός σας είναι ευερέθιστος.
Το ερώτημα περί ιδανικού εαυτού μας έχει τραβήξει την προσοχή. Σε μια πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Basel στην Ελβετία, οι επιστήμονες ρώτησαν 326 ζευγάρια (άνδρες- γυναίκες από 18 έως 88 ετών) για τον ιδανικό τους εαυτό.
Advertisment
Συγκεκριμένα, στο τέλος μιας 4χρονης έρευνας, οι συμμετέχοντες περιέγραψαν τον ιδανικό τους εαυτό – ρωτήθηκαν πώς θα ήθελαν ιδανικά να είναι και να ονομάσουν 4 χαρακτηριστικά που θα έχει ο ιδανικός τους εαυτός. Συνολικά, έλαβαν 1.181 αυτο-περιγραφές, που στη συνέχεια κωδικοποιήθηκαν και κατηγοριοποιήθηκαν σύμφωνα με 5 κεντρικές διαστάσεις της προσωπικότητας: νευρωτισμό, ανοιχτή αντίληψη, εξωστρέφεια, ευσυνειδησία και συγκαταβατικότητα.
Επιπλέον, οι συμμετέχοντες παρείχαν αυτοαναφορές σχετικά με τα ήδη υπάρχοντα χαρακτηριστικά τους πάλι με βάση τις 5 διαστάσεις της προσωπικότητας. Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι συμμετέχοντες θα ήθελαν να βελτιωθούν σε εκείνες τις πλευρές που θεωρούσαν προβληματικές.
Συμπεράσματα: Οι περισσότερες γυναίκες και άνδρες ήθελαν να είναι πιο συγκαταβατικοί, ειδικά αν ήταν ήδη. Αυτό μπέρδεψε τους ερευνητές. Γιατί κάποιος που είναι ήδη συγκαταβατικός να θέλει να γίνει περισσότερο; Ο λόγος τελικά ήταν απλός. Οι συγκαταβατικοί άνθρωποι γενικά θεωρούνται ευγενικοί και καλοπροαίρετοι, δηλαδή ό,τι θεωρείται ως ώριμος άνθρωπος.
Advertisment
Επιπλέον, η συγκαταβατικότητα θεωρείται ατού στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, επομένως οι άνθρωποι νιώθουμε ότι όσο περισσότερη, τόσο το καλύτερο. Εκτός όμως από αυτή την περίπτωση, παρατηρήθηκε αυτή η συμπληρωματικότητα, την οποία οι ερευνητές είχαν υποθέσει. Για παράδειγμα, οι άνδρες που ανέφεραν συναισθηματική αστάθεια ήταν πιθανότερο να εύχονται να γίνουν πιο συναισθηματικά σταθεροί.
Αυτό μπορεί να εξηγηθεί με δύο τρόπους: Πρώτον, η αύξηση της συναισθηματικής σταθερότητας, μαζί με αυξήσεις της συγκαταβατικότητας και της ευσυνειδησίας, διαμορφώνουν αυτό που περιγράφεται ως γενική αλλαγή προς μεγαλύτερη ωριμότητα. Κατά δεύτερον, η συναισθηματική αστάθεια αποτελεί παράγοντα κινδύνου για τις ερωτικές σχέσεις, και έτσι είναι ιδιαίτερα επιθυμητή για όσους εκεί θεωρούν ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα.
Αλλά μπορούν οι άνθρωποι τελικά να γίνουν αυτό που ιδανικά θέλουν; Ναι, κάποιοι μπορούν – και η ερωτική/συντροφική τους σχέση μπορεί να τους βοηθήσει. Στην σχετική βιβλιογραφία, ένα κεντρικό πλαίσιο εργασίας που περιγράφει την κίνηση προς τον ιδανικό εαυτό στις στενές σχέσεις, όπως στις ερωτικές/ συντροφικές είναι το φαινόμενο Michelangelo.
Τι είναι το φαινόμενο Michelangelo; Όπως και με τη γλυπτική διαδικασία του καλλιτέχνη Michelangelo Buonarroti – ο οποίος έλεγε ότι ανακάλυπτε τις ιδανικές φιγούρες ήδη μέσα στο μάρμαρο, αντί να τις δημιουργεί από μόνος του – οι ερωτικοί σύντροφοι λειτουργούν ως οι γλύπτες του εαυτού του άλλου. Συγκεκριμένα, αν και οι άνθρωποι θέλουμε να φτάσουμε τον ιδανικό μας εαυτό από προσωπικό μας κίνητρο, είναι συχνά η αλληλεπίδραση με τον/τη σύντροφό μας και εξαιτίας της στήριξής τους που καταφέρνουμε να τον προσεγγίσουμε περισσότερο.
Έτσι, σύμφωνα με το φαινόμενο Michelangelo, οι άνθρωποι κατέχουν ήδη έναν ιδανικό εαυτό, που μπορούν να εκφράσουν μέσω της έμμεσης βοήθειας από το άλλο τους μισό, ο οποίος λειτουργεί συμβολικά ως γλύπτης. Για παράδειγμα, ένα υποστηρικτικός σύντροφος επιβεβαιώνει τον στόχο μας (π.χ. να είμαστε πιο αισιόδοξοι) μέσω της συναισθηματικής στήριξης ή λειτουργώντας ως πρότυπο. Επομένως, η προσπάθεια επίτευξης του ιδανικού εαυτού είναι μια συνεργατική διαδικασία και πιθανότερο να γίνει όταν υπάρχει ένας/μία υποστηρικτική σύντροφος.
Πηγή:
Bühler, J. L., Finkenauer, C., & Grob, A. (2020). A dyadic personality perspective on the Michelangelo phenomenon: How personality traits relate to people’s ideal selves and their personal growth in romantic relationships. Journal of Research in Personality. Advance online publication.
