Για να καταλάβουμε τη φύση της μεταμέλειας, επιτρέψτε μου να σας διηγηθώ την ιστορία τεσσάρων γυναικών, δύο φιλίες και ένα ζευγάρι πόρτες. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, η Cheryl Johnson φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Drake στο Des Moines της Iowa, όπου έγινε γρήγορα φίλη με την Jen. Η Cheryl και η Jen ανήκαν στην ίδια αδελφότητα και ζούσαν σε ένα σπίτι με περίπου 40 άλλες γυναίκες. Ανάμεσα στην ομάδα, αυτές οι δύο ξεχώριζαν για τη σοβαρότητα και τη φιλοδοξία τους.
Η Cheryl έγινε πρόεδρος της αδελφότητας- η Jen εξελέγη πρόεδρος ολόκληρου του φοιτητικού σώματος. Υποστήριζαν η μία τον ενθουσιασμό και τις φιλοδοξίες της άλλης και έκαναν μεγάλα σχέδια για να κατακτήσουν τον κόσμο. Λίγο μετά την αποφοίτησή της το 1990, η Jen παντρεύτηκε – η Cheryl ήταν παράνυμφος – και μετακόμισε στη Βιρτζίνια, και κάλεσε τη Cheryl να την επισκεφθεί.
Advertisment
Τα επόμενα χρόνια, η Cheryl και η Jen αντάλλασσαν επιστολές και κάρτες, αλλά οι επιστολές σταδιακά μειώθηκαν και στη συνέχεια σταμάτησαν. Η Cheryl δεν έχει μιλήσει με την Jen εδώ και 25 χρόνια. Δεν έχουν δει ο ένας τον άλλον προσωπικά από τον γάμο της Jen. «Δεν είχαμε κανενός είδους διαφωνία. Απλά το άφησα να ξεχαστεί», μου είπε η Cheryl. «Μετανιώνω που δεν είχα αυτή τη σχέση στη ζωή μου».
Η μεταμέλεια σύνδεσης είναι η μεγαλύτερη από τις τέσσερις κατηγορίες στη βαθιά δομή της έννοιας αυτής. Προκύπτει από σχέσεις που δεν έχουν ολοκληρωθεί ή που παραμένουν ατελείς. Οι τύποι των σχέσεων που τις προκαλούν ποικίλλουν. Σύζυγοι. Συνεργάτες. Γονείς. Παιδιά. Αδέλφια. Φίλοι. Συνάδελφοι. Η φύση της ρήξης ποικίλλει επίσης. Ορισμένες σχέσεις φθείρονται. Σε άλλες έχει σπάσει το γυαλί και μερικές δεν είχαν εξαρχής καλή ποιότητα γυαλιού.
Σε κάθε περίπτωση, οι «τύψεις» αυτές μοιράζονται μια κοινή πλοκή. Μια σχέση που κάποτε ήταν άθικτη δεν είναι πλέον. Πολλές φορές, σε πολλούς ρόλους, λαχταράμε να κλείσουμε τον κύκλο, αλλά κάτι τέτοιο απαιτεί προσπάθεια, φέρνει συναισθηματική αβεβαιότητα και ενέχει τον κίνδυνο απόρριψης. Έτσι, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια επιλογή: Να προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε τη σχέση – ή να την αφήσουμε να παραμείνει μετέωρη;
Advertisment
Η τρίτη γυναίκα στην ιστορία μου είναι η Amy Knobler. Στο γυμνάσιο γνώρισε ένα κορίτσι που θα ονομάσω Deepa. Η Deepa ήταν ένα ανεξάρτητο παιδί, οι γονείς του οποίου δούλευαν απαιτητικές δουλειές και το σπίτι του ήταν σε απόσταση αναπνοής από το σχολείο. Η Amy και η Deepa πήγαιναν εκεί μετά τα μαθήματα, σφυρηλατώντας μια φιλία μέσα στην ελευθερία ενός άδειου σπιτιού.
Η Amy θυμάται εκείνα τα απογεύματα ως τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής της. «Ήταν όλα όσα φαντάζεσαι για τη σύνδεση με έναν στενό φίλο», μου είπε.
Παρέμειναν φίλες στο λύκειο και έμειναν σε επαφή μετά την αποφοίτησή τους, καθώς σπούδασαν, έκαναν καριέρα τους και οικογένειές. Το 2005, ο σύζυγος της Deepa έστειλε ένα σημείωμα στους ανθρώπους στη ζωή της συζύγου του ενημερώνοντάς τους ότι η Deepa είχε διαγνωστεί με μια επιθετική μορφή καρκίνου.
Η Amy ήθελε να τηλεφωνήσει στην παλιά της φίλη. Αργά ένα βράδυ του Δεκεμβρίου του 2008, έλαβε ένα μήνυμα από έναν κοινό φίλο ότι η υγεία της Deepa είχε ραγδαία επιδείνωση.
Την επόμενη μέρα, η Amy τηλεφώνησε στο σπίτι της Deepa για να της μιλήσει. Το άτομο που απάντησε στο τηλέφωνο της εξήγησε ότι η Deepa είχε πεθάνει εκείνο το πρωί. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ πόσο πολύ συνειδητοποίησα εκείνη τη στιγμή την ευκαιρία που είχε χαθεί για μένα», δήλωσε η Amy. Οι άνθρωποι συχνά μιλούν για τη μεταμέλεια με όρους πόρτας. Η Amy έχει μετανιώσει για μια «κλειστή πόρτα» – όπως μου είπε, η ευκαιρία να αποκαταστήσει τη σχέση της με την Deepa χάθηκε. Η Cheryl έχει μετανιώσει για μια «ανοιχτή πόρτα» – η ευκαιρία να επανασυνδεθεί με τη φίλη της από το πανεπιστήμιο παραμένει.
Και οι δύο τύποι μεταμέλειας μας ενοχλούν, αλλά για διαφορετικούς λόγους. Ο πρώτος μας στενοχωρεί επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’ αυτή. Ο δεύτερος μας ενοχλεί επειδή μπορούμε, αν και απαιτεί προσπάθεια.
Η μεταμέλεια για τις κλειστές πόρτες μας ενοχλεί, επειδή δεν μπορούμε να τις διορθώσουμε. Τελείωσε. Αλλά οι πόρτες που δεν μπορούν να μετακινηθούν κρύβουν πίσω τους ένα πλεονέκτημα: Μας δείχνουν πώς η μεταμέλεια μπορεί να μας κάνει καλύτερους. Λίγα χρόνια μετά τον θάνατο της Deepa, η Amy έμαθε ότι ένας άλλος παιδικός φίλος είχε διαγνωστεί με καρκίνο. Του τηλεφωνούσε συχνά. Τον επισκεπτόταν. «Διατηρήσαμε μια σύνδεση μέχρι που πέθανε», μου είπε η Amy. «Αυτό δεν το έκανε ευκολότερο. Αλλά δεν μετανιώνω».
Αν και η μεταμέλεια για τις σχέσεις που αναφέρουν οι άνθρωποι σε έρευνες ανέρχονται σε χιλιάδες, οι συγκεκριμένοι τρόποι με τους οποίους τελείωσαν οι σχέσεις τους ήταν μόνο δύο – ρήξη και απομάκρυνση. Οι ρήξεις ξεκινούν συνήθως με ένα καταλυτικό περιστατικό, όπως μια προσβολή, μια αποκάλυψη, μια προδοσία. Οι ρήξεις αφήνουν τα μέρη αγανακτισμένα και ανταγωνιστικά. Η απομάκρυνση ακολουθεί μια πιο θολή αφήγηση. Συχνά δεν έχει διακριτή αρχή, μέση ή τέλος. Συμβαίνει σχεδόν ανεπαίσθητα. Τη μια μέρα, η σύνδεση υπάρχει- την άλλη μέρα, έχει χαθεί. Τα ρήγματα είναι πιο δραματικά. Αλλά οι απομακρύνσεις είναι πιο συνηθισμένες.
Αυτά τα ευρήματα σχετικά με τη μεταμέλεια για τη σύνδεση συνάδουν με εκείνα μιας μεγάλης έρευνας από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, τη μακροβιότερη εξέταση της ευημερίας κατά τη διάρκεια της ζωής στην ιστορία της ψυχολογικής επιστήμης. Το 1938, οι ερευνητές του Χάρβαρντ προσέλαβαν 268 προπτυχιακούς άνδρες και τους παρακολούθησαν για τα επόμενα 80 χρόνια. Ο τολμηρός στόχος ήταν να προσπαθήσουν να προσδιορίσουν γιατί ορισμένοι άνθρωποι ευημερούσαν στην εργασία και τη ζωή και άλλοι παραπαίουν. Η εφημερίδα Harvard Gazette συνόψισε τα ευρήματα της μελέτης το 2017:
«Οι στενές σχέσεις, περισσότερο από τα χρήματα ή τη φήμη, είναι αυτές που κρατούν τους ανθρώπους ευτυχισμένους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτοί οι δεσμοί προστατεύουν τους ανθρώπους από τις δυσαρέσκειες της ζωής, βοηθούν στην καθυστέρηση της ψυχικής και σωματικής παρακμής και είναι καλύτεροι προγνωστικοί δείκτες μακράς και ευτυχισμένης ζωής από την κοινωνική τάξη, το IQ ή ακόμη και τα γονίδια…» Ο George Vaillant, ψυχίατρος του Χάρβαρντ, ήταν επικεφαλής της μελέτης για περισσότερα από 30 χρόνια, και σε ένα αδημοσίευτο χειρόγραφο, αναστοχάστηκε όσα έμαθε. Μετά από οκτώ δεκαετίες, εκατοντάδες υποκείμενα, χιλιάδες συνεντεύξεις και εκατομμύρια δεδομένα, θα μπορούσε να συνοψίσει τη μακροβιότερη εξέταση της ανθρώπινης ευημερίας σε λίγες λέξεις: «Η ευτυχία είναι αγάπη. Τελεία και παύλα».
Αυτό που δίνει στη ζωή μας σημασία και ικανοποίηση είναι οι ουσιαστικές σχέσεις. Αλλά όταν αυτές οι σχέσεις διαλύονται, είτε από πρόθεση είτε από απροσεξία, αυτό που στέκεται εμπόδιο στο να τις επαναφέρουμε είναι τα συναισθήματα αμηχανίας. Φοβόμαστε ότι θα τα θαλασσώσουμε στην προσπάθειά μας να επανασυνδεθούμε, ότι θα κάνουμε τους αποδέκτες να νιώσουν ακόμα πιο άβολα.
Ωστόσο, αυτές οι ανησυχίες είναι σχεδόν πάντα άστοχες. Σίγουρα, μερικές φορές θα μας απορρίψουν. Αλλά πιο συχνά, υπερεκτιμούμε το πόσο αμήχανα θα νιώσουμε και υποτιμούμε το πόσο οι άλλοι θα καλωσορίσουν τις προτάσεις μας. Και οι τέσσερις αυτοί βασικοί τύποι μεταμέλειας αποκαλύπτουν μια ανάγκη και δίνουν ένα μάθημα. Με τη μεταμέλεια της σύνδεσης, η ανάγκη είναι η αγάπη. Όχι αγάπη μόνο με τη ρομαντική έννοια – αλλά μια ευρύτερη εκδοχή της αγάπης που περιλαμβάνει την προσκόλληση, την αφοσίωση και την κοινότητα και που περιλαμβάνει γονείς, παιδιά, αδέλφια και φίλους.
Το μάθημα από τις κλειστές πόρτες είναι να το κάνουμε καλύτερα την επόμενη φορά. Το μάθημα των ανοιχτών πορτών είναι να κάνετε κάτι τώρα. Αν μια σχέση που σας ενδιαφέρει έχει διαλυθεί, κάντε το τηλεφώνημα. Κάντε αυτή την επίσκεψη. Πείτε αυτά που αισθάνεστε. Ξεπεράστε την αμηχανία και πλησιάστε.
Πηγή:
ideas.ted.com/relationship-connection-regrets-and-how-we-can-learn-from-them
