Όταν ήμουν παιδί, οι χωρισμένοι γονείς επικρίνονταν άσχημα για την απόφασή τους. «Θα έπρεπε να ντρέπονται, είναι εγωιστές άστοργοι, κατέστρεψαν τις ζωές των παιδιών τους». Κάποιες εκκλησίες μάλιστα δεν τους δέχονταν -προφανώς ούτε και ο Θεός συμφωνούσε. Ο γάμος έπρεπε να μείνει ανέπαφος με κάθε κόστος.
Οι καιροί άλλαξαν· σήμερα, σχεδόν οι μισοί γάμοι καταλήγουν κάποια στιγμή σε διαζύγιο. Το αν αυτό πληγώνει ή βοηθά τα παιδιά εξαρτάται από το πώς οι γονείς το χειρίζονται, αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο: Ένας τοξικός γάμος είναι βέβαιο πως θα κάνει στα παιδιά περισσότερο κακό παρά καλό. Τα παιδιά που αναγκάζονται να υπομένουν γάμους χωρίς αγάπη και με συναισθηματική ένταση δέχονται το μεγαλύτερο πλήγμα από τη δυσλειτουργική σχέση των γονιών τους.
Advertisment
Νιώθουν διαισθητικά τη δυστυχία των γονιών τους και αισθάνονται την ψυχρότητα και την έλλειψη οικειότητας. Σε πολλές περιπτώσεις, κατηγορούν τον εαυτό τους για την ανταγωνιστική, συγκρουσιακή σχέση των γονιών τους. Γι’ αυτό και σε τέτοιες καταστάσεις η συμβίωση αποτελεί ένα «σκληρό, κακόγουστο αστείο».
4 προβλήματα που τα παιδιά κληρονομούν μέσα από έναν σκοτεινό και τελειωμένο γάμο
1. Χρόνια ένταση
Η σχέση των γονιών μας αφήνει ένα συναισθηματικό αποτύπωμα μέσα μας που ποτέ δεν ξεθωριάζει. Είναι φυσιολογικό κατά την ανάπτυξή μας να εσωτερικεύουμε στοιχεία από τους γονείς μας. Όταν εκείνοι βρίσκονται συνεχώς στα μαχαίρια, τα παιδιά εσωτερικεύουν αυτές ακριβώς τις συγκρούσεις. Αντί να νιώθουν ασφάλεια και ηρεμία όταν βρίσκονται ανάμεσά τους, νιώθουν ένταση. Αυτή η συνεχής ένταση παράγει σοβαρά συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα στα παιδιά, όπως κατάθλιψη, απόγνωση ή χρόνια κόπωση.
2. Μια εύθραυστη και ασταθής αίσθηση εαυτού
Ο πόλεμος ανάμεσα σε γονείς ριζώνει μέσα στον παιδικό νου. Η πίεση κατατρώει την αίσθηση ασφάλειας και τα αφήνει με ελάχιστη εσωτερική ηρεμία, δημιουργώντας εσωτερική σύγκρουση με τις ίδιες τους τις επιθυμίες. Για παράδειγμα, λαχταρούν να αγαπηθούν, αλλά απορρίπτουν έμεσα την οικειότητα· επιθυμούν φίλους, αλλά επιλέγουν την απομόνωση· έχουν σπουδαίες διανοητικές ή δημιουργικές ικανότητες, όμως σαμποτάρουν τις ίδιες τους τις προσπάθειες. Η εξωτερική σύγκρουση των γονιών αργά ή γρήγορα μεταμορφώνεται σε εσωτερική μάχη με τον εαυτό, που περιπλέκει τη ζωή και εμποδίζει τη συναισθηματική ανάπτυξη.
Advertisment
3. Φόβος δέσμευσης
Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε τέτοιες οικογένειες δυσκολεύονται να έρθουν σε στενή σχέση με άλλους. Οποιοδήποτε είδος οικειότητας πυροδοτεί την ανάμνηση και τον πόνο των τραυμάτων που δημιουργήθηκαν από τη δυσλειτουργική σχέση των γονιών, έτσι αποφεύγουν τις στενές σχέσεις από φόβο μην πληγωθούν. Αν καταφέρουν να εγκαθιδρύσουν μια στενή σχέση, παραμένουν καχύποπτοι και σε εγρήγορση. Όταν εμφανίζεται η πρώτη σύγκρουση, το πιο πιθανό είναι είτε να αναπαράγουν το ίδιο μοτίβο με τους γονείς τους, είτε να αποχωρήσουν άμεσα.
4. Προβλήματα στη διάθεση
Οι μαχόμενοι γονείς μεγαλώνουν παιδιά που παλεύουν αργότερα στη ζωή τους με σοβαρά προβλήματα διάθεσης, όπως δυσθυμία. Αυτά τα προβλήματα, αν δεν αντιμετωπιστούν, μπορεί να τροφοδοτήσουν διαταραχές προσωπικότητας ή κατάχρηση ουσιών. Στη ρίζα αυτών των προβλημάτων βρίσκεται η έλλειψη ελπίδας. Μαθαίνουν από νεαρή ηλικία να εγκαταλείπουν την αισιοδοξία και να περιμένουν τα χειρότερα. Δυστυχώς, οι κακοί γάμοι εξαναγκάζουν τα παιδιά να ωριμάσουν πολύ σύντομα, χάνοντας έτσι την παιδική τους ηλικία.
Πριν σκεφτείτε το διαζύγιο
Η λύση ενός γάμου πρόκειται για μια σκληρή απόφαση. Θα πρέπει να είναι επιλογή, αφού όλες οι άλλες έχουν εξαντληθεί. Πριν καλέσετε τον δικηγόρο σας, παρακάτω προτείνονται κάποιες άλλες λύσεις:
Συμβουλευτική ζευγαριών
Η συμβουλευτική ζευγαριών λειτουργεί καλύτερα, όταν διδάσκει στους γονείς πώς να δουλέψουν πάνω στις συγκρούσεις τους, χωρίς να καταφύγουν σε συναισθηματικό πόλεμο και εκβιασμό. Τους δίνει επίσης ένα χώρο να δουλέψουν τις διαφορές τους, χωρίς να τις εκθέσουν στα παιδιά τους. Ο στόχος της θεραπείας είναι η ενθάρρυνση της επικοινωνίας και η ενίσχυση της οικειότητας. Αλλά χρειάζεται να προσέχετε: Η θεραπεία ζεύγους μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη αν επιλεχθεί ο λάθος ψυχολόγος. Συλλέξτε απόψεις και συστάσεις για ψυχολόγους, πάρτε το χρόνο σας και ρωτήστε άμεσα τους επαγγελματίες. Βεβαιωθείτε επίσης ότι θα συμφωνήσετε ως προς την επιλογή του ειδικού, αλλιώς η διαδικασία θα γίνει άλλη μια αφορμή για σύγκρουση.
Ατομική ψυχοθεραπεία
Τίποτα δεν φέρνει στην επιφάνεια ανεπίλυτα παιδικά ζητήματα όπως ο γάμος. Πολύ συχνά, τα ζευγάρια έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες από το γάμο τους και πέφτουν από τα σύννεφα, όταν ανακαλύπτουν ότι οι καλοί γάμοι απαιτούν δουλειά. Πριν κατηγορήσετε τον/τη σύντροφό σας για όλα τα προβλήματα του γάμου σας, ζητήστε βοήθεια από κάποιον ειδικό. Ένας ψυχοθεραπευτής με δεξιότητες μπορεί να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τα προβλήματα του παρελθόντος, που ήρθαν στην επιφάνεια ξανά μέσα στη σχέση σας.
Ομάδες στήριξης
Το καλύτερο αποτέλεσμα της ομαδικής θεραπείας είναι ότι μοιράζεστε τα συναισθήματά σας και ανακαλύπτετε ότι δεν είστε μόνοι. Ακούγοντας τον αγώνα που δίνουν άλλα ζευγάρια, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και πώς δουλεύουν συντονισμένα, μπορεί να λάβετε την έμπνευση και την ανακούφιση που τόσο χρειάζεστε. Σας προσφέρει επίσης την ευκαιρία να εμπνευστείτε μέσα από τις ζωές άλλων ανθρώπων, ώστε να αναθεωρήσετε τις επιλογές σας.
Sean Grover, ψυχοθεραπευτής
